Euskarazko 100 programa baino gehiago
- Zenbaki honekin batera, Argiaren harpidedunek CD bat jaso dute. Bertan Dinux sistema eragilea dago, GNU/Linux sisteman oinarritutako euskarazko sistema eragilea hain zuzen ere. CDtik zuzenean exekutatu daiteke eta bere baitan kode irekikoak diren euskarazko 100 programa baino gehiago dakartza. Software librea izanik, euskara eta teknologia berrien esparruan abantaila ugari eskaintzen dituen opari honekin aurten Sareko Argiak 10 urte beteko dituela ospatzen hasi nahi dugu.
Aitor López de Aberasturi Kaixo (www.kaixo.com) atariaren sortzaile izateagatik da ezagun, baina gaur egun Gasteizko Diocesanas Bigarren Hezkuntza eta Lanbide Heziketako Institutuan da irakasle. Bertako irakasleek euskarazko softwarearen beharra zutela konturatuta, lantaldea eratu eta Dinux sistema eragilea sortu zuen iaz. Sistema eragile horrek software librearekin euskaraz lanean hasteko eskaintzen dituen abantailak ikusirik, hitzarmena sinatu dugu López Aberasturirekin, gure harpidedunei Dinuxa doan eskaintzeko.
Abantailak
Dinux ez da GNU/Linux-en oinarritutako euskarazko lehen sistema eragilea. Lehenagotik badira beste batzuk: Debian, Mandrake, Ubuntu… Baina horien aldean Dinuxek badu bereizgarritasun nagusi bat: CD-tik exekutatu daiteke zuzenean (LiveCD bat da), ordenagailuan instalatu beharrik izan gabe. Hala, erabiltzaileak Linuxekin lehen harremana izan dezake, informatika ezagutza gehiegi izan gabe. Ohitzen joan ahala berau instalatzeko aukera ere izango du eta nahi badu disko gogorrean bi zati egin ditzake, bat Windows-ekin eta bestea Dinuxekin.
Badago CDtik exekutatu daitekeen euskarazko beste GNU/Linux banaketa bat: Euskal Herriko Unibertsitatearen EHUX sistema eragilea. Baina haren aldean ere Dinuxek badu beste bereizgarritasun bat: euskara hutsezko sistema eragilea da, hau da sistema eragilearekin batera datozen programa gehienak euskaraz daude, guztira ehundik gora: OpenOffice 2.0, Xuxen zuzentzaile ortografikoa, Gimp 2.0 argazkiak kudeatzeko programa, Firefox eta Konqueror nabigatzaileak, Thunderbird posta elektronikoa kudeatzeko tresna eta abar. Hala ere, argitu beharra dago Dinux-en bi bertsio daudela, bata euskarazkoa eta bestea gaztelerazkoa.
Bestalde, Windowseko erabiltzaile batek Dinux erabiltzeko arazorik ez du izango, itxura aldetik Dinux eta Windowsen arteko desberdintasuna oso txikia baita eta horrek ohiko erabiltzailearen ikuspuntutik erakargarri egiten du, berau erabiltzea ez baitzaio guztiz arrotza egingo.
Software librearen aukerak
Dinux software librea da eta horrek ere euskararen ikuspuntutik interesgarri egiten du, kode irekikoa izanik itzulpenak egitea errazagoa baita; kodea itzuli eta berrerabili daiteke, ezer ordaindu gabe. Windowsen kodeak aldiz, badu jabea eta hark nahi izanez gero baino ez dira egingo itzulpenak, diruaren truke normalean. Euskarazko software librearen inguruan hainbat pertsona ari dira lanean. Hor daude, esaterako, Librezale (www.librezale.org) edo EuskalGNU (www.euskalgnu.org) elkarteak, eta Eusko Jaurlaritzak eta Foru Aldundiek ere software libreko hainbat ekimen diruz lagundu dituzte.
Software libreak euskarari egiten dion mesedeaz gain, beste hainbat abantaila aipa daitezke. Adibidez, formatuen arteko malgutasuna. Microsoft Office-ko dokumentu bat Open Office programan arazorik gabe irekiko dugu, baina alderantziz ezinezkoa da. Egia da oraindik orain badirela hainbat programa espezializatu Linuxen erabili ezin direnak, baina López de Aberasturik etorkizun oparoa ikusten dio Linuxi eta aurrerantzean Windowserako garatzen den programa oro Linuxerako ere garatuko dela dio. Gainera, gaur egun badira programak Windows emulatzen dutenak eta beraz, Linuxen Windowseko programak ere erabil ditzakegu. Dena den, errealitateak oraindik Windowsen alde egiten du –orokorrean erabiltzaileen %90ek Windows erabiltzen dute eta %10ek gainontzeko sistema eragileak–.
Garatuz joango den tresna
Kaixoren sortzailearen asmoa Dinux sistema eragilea bizirik mantentzea da. Hau da, beste batzuk egiten dituzten euskarazko itzulpenak Dinuxen gehitzen joan nahi du eta itzuli gabe dauden hainbat programa itzuli, Dinux sistema bizia izan dadin. www.dinux.org web gunean xehetasun gehiago topatuko dituzue eta sistema eragilea bertatik jaitsi daiteke baita ere.
Tafallan, nekazal giroko etxe batean sortu zen 1951. urtean. “Neolitikoan bezala bizi ginen, animaliez eta soroez inguratuta”. Nerabe zelarik, 'Luzuriaga’ lantegian hasi zen lanean. Bertan, hogei urtez aritu zen. Lantegian ekintzaile sindikala izan zen;... [+]
Bi asteburu direla atera dira lehen kaskarotak: Beskoitzekoak. Eta martxora arte larunbatez eta igandez astero ibiliko dira herriko auzoetan etxez etxe dantzan eta festan. Goiztiarrenak eta irteera gehiena egiten dituztenak dira Beskoitzeko kaskarotak, baina ez bakarrak... [+]
Alarma jo du, beste urte batez, OIP Presondegien Nazioarteko Behatokiak. Abenduaren lehenean marka berri bat hautsi zen frantses estatuan, 80.792 pertsona atxiloturekin. Espetxe-administrazioaren aitzinikuspenen arabera, gainera, 86.000 baino gehiago izan litezke 2027an egungo... [+]
Trumpek AEBetako presidentetza hartuko duen eguna baliatuta, Goazen lagunok lelopean, multinazionalen jabetzako sare sozial "toxikoak" utzi eta fedibertsora trantsizio kolektiboa bultzatzeko kanpaina egiten ari dira eragile ugari. “Internet gizatiarrago batean... [+]
Urte berriaren hasieran asmo berritu egiten gara dirudienez, eta egin beharreko zereginen zerrendak egiten ditugu gutako batzuk. Egiteko horien artean irakurtzeko ditudan liburuen zerrenda izaten da bat, gero eta zerrenda gizenagoa. Zuetako ez gutxik zer irakurtzen dudan galdetu... [+]
Arboletako hostoak eroriak dira eta basoko lurra estalia dute. Lurraren eta hosto gorrituen artean, alabaina, sortzen da geruza fin bat, arreta gutxi jasotzen duena, baina espezie askoren biziraupenerako garrantzi handia izan dezakeena. Hezetasuna mantentzen du, zomorroak... [+]
Sekula bananarik jan ez duten bi lagun ezagutzen ditut; nerau bat. Bananazalea da, ordea, jendea. Afrika eta Asia aldean sortutako landare generoa da banana (Musa x paradisiaca), baina gaur egun Ameriketan ere asko egiten da. Ekoizlerik handiena India da, eta esportatzaile... [+]
Nekazaritzan trebatzeko eta proiektu propioak abiatu aurretik ekoizpenean eta merkaturatzean norbere burua probatzeko, abian dira gurean nekazaritzako hainbat test gune. Araban, 2023an abiatu zuten Aleko nekazaritzako test gunea, baina, antzeko egitasmo gehienekin alderatuta,... [+]
.jpg)
Hauek izan ziren nire azken hitzak zure lo arnas sakonean eskutik helduta ginela joan zinenean. Aparteko minik gabe, xume, duin, geratu zen betiko zure bihotza. Zuk nahi eta eskatu bezala. Guk nahi eta errespetatu bezala.
Jada hilabete, neguaren atarian, gaurik luzeenak diren... [+]
AMAK
Konpainia: Txalo teatroa.
Sortzailea: Elena Diaz.
Zuzendaritza: Begoña Bilbao.
Aktoreak: Intza Alkain, Tania Fornieles, Oihana Maritorena eta Iraitz Lizarraga.
Noiz: urtarrilaren 10ean.
Non: Itsas Etxea auditoriumean... [+]
Ostegun arratsaldean egin dute bozketa eta, aurreikusitako moduan, François Bayrou lehen ministroaren aurkako zentsura mozioak ez du aurrera egin. Izan ere, eskuin muturreko Batasun Nazionalaren sostengurik gabe, ez zuen aurrera egiteko aukerarik.
Asteazkenean egin zuten ekitaldia Astigarragako Alorrenean, Sagardoaren Lurraldeak hala erabakita. Ostegunean egin du txotx hasierako festa propioa Usurbilgo Saizarrek.
Talde memorialistek deitutako manifestazioa Erorien monumentuan hasiko da 18:00etan eta Gazteluko plazan bukatuko da. Amaierako ekitaldian El Drogas, Gran Ritxarson, Ilargigorri eta La Chula Potrak esku hartuko dute, besteak beste. Gaia orokorrean nola dagoen azaldu dugu... [+]