Cesar Borgiaren azken bidea
- Viana, 1507ko martxoaren 12a. Goiz hartan Cesar Borgiak berri txarrak jaso zituen: setiatu berri zuen hirian armak eta janaria sartzea lortu zuten arerioek. Haserre, Vianako harresietara abiatu zen zaldiz, bakarrik, inolako segurtasun neurririk gabe. Berehala hogeiren bat zaldunekin egin zuen topo.
31 urte besterik ez zituen, baina botere izugarria lortua zuen. Hamazazpi urterekin Iruñeko apezpiku izendatu zuten eta titulu zerrenda hazten joan zen: konde, duke, printze, condottiero, gonfaloniere, kapitain jeneral, kardinal... Aita Alejandro VI.a aita santua zuen (Rodrigo Borgia) eta Vatikanoaren boterea bere anbizioaren mesedetan erabili zuen; Lucrecia arreba bere interes politikoak babesteko ezkondu arazi zuen; Juan anaia hil zuen Vatikanoko armadako kapitain izateko; Leonardo da Vinci kontratatu zuen gerrarako makinak asma zitzan... Diotenez, Makiavelok Cesar Borgia izan zuen inspirazio iturri Il Principe (Printzea) idazteko.
1503an Errege Katolikoek Napoli mendean hartzea erdietsi zuten, Gonzalo Fernandez de Cordobak armada frantziarraren aurka lortutako garaipenari esker. Abuztuan Cesarren aita hil zen eta bere lekua Julio II.ak hartu zuen. Aita santu berria Della Robere sendikoa zen, borgiatarren etsairik gogorrenetakoa. Cesar Borgia atxilotu zuen berehala, eta Fernandez de Cordobaren esku utzi, gero Gaztelan epaitu zezaten.
1504ko abuztuaren 20an Erroma betiko utzi zuen eta arbasoen lurraldera eraman zuten, Valentziara. Chinchillara (Albacete) eraman zuten gero, eta handik Motako gaztelura (Medina del Campo, Valladolid). 1506ko urrian gaztelutik ihes egitea lortu zuen eta Nafarroara joan zen babes bila. Juan Albret koinatua zen Nafarroako errege eta Cesar Borgia armadako buru izendatu zuen.
1507ko martxoan Cesarrek Viana setiatu zuen, Albreten etsai nagusiei aurre egiteko. Viana zen beaumondarren indar-gune nagusia. Eta Viana izan zen Cesar Borgiaren indar falta agerian utzi zuena. Makiaveloren ‘printzea’, urte batzuk lehenago boterearen paradigma izan zena, bakarrik, ahul hil zen.
Heriotzaren bosgarren mendeurrena ospatzeko Nafarroako Gobernuak hainbat ekitaldi antolatuko ditu aurten. Besteak beste, ibilbide turistiko bat prestatu dute; Cesar Borgiaren Bidea, hil zuten tokiraino iristen da.
Hiru funtzionariok jipoitu zuten Robert Brooks, eskuak bizkarrera lotuta zituela. Hurrengo egunean hil zen, eta autopsiak dio asfixia izan zela heriotzaren kausa.
Baionako eta Donostiako epaitegiak margotu ostean, ostegun gauean Eibarko epaitegian pintaketa egin dute zenbait ekintzailek. "Oldarraldia gelditu" idatzi dute eta pintura berdea jaurti diote eraikinari. Abenduan zehar, CCOO sindikatuaren egoitza ugari margotu dituzte,... [+]
FERMIN MUGURUZA 40. URTEURRENA
Noiz: abenduaren 21ean.
Non: Bilbo Arenan.
-------------------------------------------
Urtero janzten da festa giroz Bilbo abenduaren 21ean. Sagardoa eta taloa protagonista, San Tomas eguneko azoka eguna da. Aurten, gainera,... [+]
NASAren Parker zunda 6,1 milioi kilometroko distantziara arte gerturatu da Eguzkiaren azalera, bere misioaren lehen gerturatzean. Hala, Eguzkitik inoizko gertuen egon den objeku artifiziala bilakatu da. 692.000 kilometro orduko abiaduran igaro da, eta jasotako datuak funtsezkoak... [+]
Goldatz talde feministak antolatua, ortziralean, urtarrilaren 3an, Jantzari dokumentala proiektatuko dute Beralandetan (17:30ean) eta biharamunean, urtarrilaren 4an, Berako bestetako tradizioak aztergai izanen dituzte Maggie Bullen antropologoarekin leku berean (10:30).
Kanboko Marienia eremuan etxebizitzak eraikitzeko proiektua badu Bouygues Immobilier agentziak. "Elkarlanaren bidez" zein "indar harremana" mantenduta, proiektua ezeztatzeko borroka eramateko determinazioa plazaratu dute adierazpen bateratu... [+]
Boroa industrialdean hil zen 41 urteko I.P.C langilea, abenduaren 30ean biltegiko inbentarioa egiten ari zenean. ELA eta LAB sindikatuek, eta Jaurlaritzako Segurtasun Sailak eman dute istripuaren berri.
Arrazoi pedagogiko edo metodologikoengatik, historialariok joera dugu iraganeko aldi historikoak zatikatzeko eta epetan banatzeko. Badira den-denok ezagutzen ditugun aro tradizionalak (Historiaurrea, Antzinaroa, Erdia Aroa, Aro Modernoa eta Garaikidea); baina baita horien... [+]
Agintariek ez dute baztertu bi gertaerak elkarren arteko loturarik izatea. New Orleansen, kamioneta baten gisari batek jendetzaren aurka egin du hamabost hildako eta 35 zauritu eraginda. Ordu batzuk geroago, Las Vegasen, Trump International Hotelaren parean auto bat lehertu da,... [+]
Donostian 2024ko martxoan jokatutako futbol partiduaren aurretik Ertzaintzak egindako kargetan, Amaya Zabarte zaleaz gain bigarren pertsona bat zauritu zuten, ustez foam pilota batekin begian jota. Orain, kasu hori ere ikertzeko agindu du Gipuzkoako Lurralde Auzitegiak.
.jpg)
Espainiako Federazioak salatu du ez zaiola parte hartzen utzi iragan asteburuko Nazioarteko Pilota Federazioaren biltzar nagusian, eta hori “bidegabekeria” dela. Biltzar hartan onartu zuten, bozketan, Euskadiko federazioa nazioartekoaren eskubide osoko kide gisa... [+]
"Sedizioa bultzatzen duelako" hartu du Al-Jazeeraren zabalpena eta lana "aldi baterako" debekatzeko erabakia Palestinako Aginte Nazionalak. PAN "Israelekin lerrokatu izana" deitoratu du komunikabideak, argi utzirik "mehatxuen eta intimidazioen... [+]
Gazpromekin zuen kontratua ez du berritu Volodymyr Zelenskyren gobernuak eta, asteazken goizean, Europa ekialdea hornitzeko gasaren fluxua eten du errusiar konpainiak.
Ander Magallon, Mikel Irure eta Xabier Jauregi Metropoli Forala saioan egon dira maskulinitate berrien inguruan mintzatzen.