Hamar urte eguneroko bizimodua euskalduntzen
- Iruñeko Xabier Kalean bada argi berezia duen denda bat: Karrikiri.
Euskal produktuen denda baino gehiago da; Iruñeko Karrikiri Euskara Elkartearen egoitza dago bertan. Hamar urte daramatza elkarte horrek Iruñerrian lanean euskaraz bizitzera animatuz eta horretarako azpiegitura eskainiz.
Karrikiri, Nafarroako hiriburuan, eguneroko bizitzan beharrezkoak diren erosketetan, etxean edota jaietan euskaraz bizi ahal izateko bidea errazten saiatzen da. Hala, besteak beste, Mintzakidea, Pisu-kidea, Merkataritza gida, lan poltsa, Karrika aldizkaria, Karribusa, Karrika gurea da eta Atun jana jaiak eta denda ditu elkarteak euskaldunen eskura.
Etxean eta lanean
Pisu-kidea eta lan poltsa dira Karrikirin erabat finkaturik dauden ekintzetariko bi. Ekintza hauetan bitartekari lana egiten du Karrikirik, batzuetan Atarrabiako Karrikaluze elkartearen laguntzarekin.
Pisu-kidea ekintzaren bitartez Iruñean bizitzeko lagun euskalduna izan nahi duenari etxea bilatzen laguntzen dio elkarteak. Batzuk gela bat eskaintzen dute elkartean eta besteak berriz gela hori betetzeko lagunaren bila joaten dira. Ainhoa Fernandez, Karrikiriko kideak dioenez, “Oso ondo dabil ekimena, iraila eta urrian ikasle eta irakasleak Iruñera datozenean nabaritzen da gehien. Askotan, maleta eta guzti etorri izan dira. Euskaldunei zuzenduriko zerbitzua bada ere, izan dira bertara pisu bila gerturatu diren erdaldunak: haserretu egin izan zaizkit beraientzako zerbitzua ez dela esatean”.
Lan poltsaren bitartez euskaraz lan egin nahi eta langile euskalduna kontratatu nahi duen pertsona harremanetan jartzen ditu elkarteak. Jasotzen dituzten lan eskaintzen artean denetarik izaten da: tabernariak, dendariak, ile apaintzaileak, abokatuak, itzultzaileak, begiraleak… Baina, gehienbat haurrak zaintzeko edota haurrei eskolaz kanpoko klaseak emateko eskaerak jasotzen dituzte: “Iruñerrian haurrekin aritzeko jende euskalduna behar da. Guraso erdaldun asko dago haurrak D ereduan matrikulatuak dituztenak eta hauek haurrak euskaldun batekin egotea nahi izaten dute”, dio Fernandezek. Lan eske joaten direnen artean berriz denetik aurki daiteke, nahiz eta gehienak 20-25 urte bitarteko Iruñerriko eta Euskal Herriko gainerako tokietako gazteak diren.
Euskaldunak elkartzeko erabiltzen duten beste bidea Mintzakidea ekimena da. Honen bitartez euskara ikasten ari dena edo hobetu nahi duena euskaldun zahar batekin elkartzen dute, euskaldun berriak dakien euskara dantza dezan.
Euskaraz erosi
Iruñean euskaraz bizi daitekeen galdetuta baiezkoa eta ezezkoa erantzun dute Karrikiri elkarteko kideek; izan ere, administrazioan edo komertzio batzuetan ezin izaten dute euskaraz jardun. Hala ere, bada eguneroko bizitza euskaraz egiteko modua: “Iruñean euskaldunen arteko zirkuitu bat dago. Beste euskaldunen bidez beste bide batzuk ezagutzen ditugu euskaraz bizi ahal izateko”, dio Juan Luis Etxaburu Karrikiriko kideak. Hala, Merkataritza gidarekin eguneroko bizitzan euskaraz non egin daitekeen jasotzen dute. Gida honetan Iruñerriko establezimendu euskaldunak jasotzen dituzte eta hori osatzeko Atarrabiako Karrikaluze elkartearen laguntza izaten du Karrikirik. Gida honetan, zerbitzua euskaraz emateko gai diren establezimenduak jasotzen dituzte.
Aurten, berrikuntza bat gaineratu dute arlo horretan, Euskal Bonoa: gidako establezimendu batera zerbait erostera joan eta euskaraz erostea lortuz gero bonoa bete eta zozketa batean parte hartzeko aukera dute erosleek. Bonoa Gabonetan atera zuten eta ekainaren 23an berriz kaleratuko dute. Modu honetara euskaldunek beste auzoetan euskaraz non eros dezaketen jakingo dute.
Karrika gurea da
Kalean erosketak euskaraz egin ahal izateko bidea jartzeaz gain, kalean giro euskalduna ere jartzen dute noizean behin elkarteko kideek. Horretarako, Karrika gurea da jaiak, Atun jana edota Iruñea Kantuz ekintzetan parte hartzen dute. Karrika gurea da jaietan, Zaldiko Maldiko elkartearekin batera, dantza taldeak, albokariak, txistulariak eta beste zenbait talde aritzen dira alde zaharreko Estafeta eta Mercaderes kaleetan barrena. Iruñea kantuz ekimenean berriz, hilabeteko lehen larunbatetan euskal kantuak abestera irteten dira beste taldeekin batera. Bertaratzen direnei liburuxka bat banatzen zaie euskal kantu tradizionalak abestu ditzaten. Atun jana berriz, San Ferminetan egiten dute.
Iruñeko karriketan euskaraz jarduteko aukera ematez gain, Euskal Herriko beste zenbait txoko interesgarri euskaraz ezagutzeko irteerak ere antolatzen ditu Karrikirik. Pasa den irailean eman zioten hasiera Karribusari eta aurtengo kurtsorako hainbat txango antolatu dituzte: Martxoaren 24an esaterako, Biasterira egingo dute irteera, apirilaren 28an Pagoetara, maiatzaren 19an Bermeora eta ekainaren 30ean berriz Oñatira gerturatuko dira. Irteera hauen helburua eguna euskara hutsean igarotzea da; gida euskalduna izango da, autobus gidaria, jatetxeko zerbitzariak... ere bai. Txoko interesgarriak ezagutzera joateaz gain, ekitaldi berezietarako ere autobusak antolatzen ditu Karrikirik.
Martxoaren 29an ospatuko dute irratiaren 40. urteurrena, musika, literatura eta tailerrak bilduko dituen Txapa Egunarekin.
"Ipar Euskal Herria gaztez odolusten ari da". Sail berriak sortu goi-mailako ikasketetan, etxebizitza sozialak egin gazteentzat edo aisialdia euskaraz bermatu… Hamabost proposamen konkretu egin ditu Xuti Gazte ezker abertzaleko gazte antolakundeak.
Uribe Kosta BHI institutuko hainbat ikaslek salatu duenez, mezu "iraingarriak, matxistak eta homofoboak" jaso dituzte Batxilergoko beste ikaskide batzuengandik. Horrez gain, gaineratu dute mezuak irakasle bati ere bidali dizkiotela eta beste ikasle batzuen... [+]
Urruña, 1750eko martxoaren 1a. Herriko hainbat emakumek kaleak hartu zituzten Frantziako Gobernuak ezarritako tabakoaren gaineko zergaren aurka protesta egiteko. Gobernuak matxinada itzaltzeko armada bidaltzea erabaki zuen, zehazki, Arloneko destakamentu bat. Militarrek... [+]
Aiaraldeko hainbat irakaslek mezua igorri diete ikasleen guraso eta familiei, dagoen informazio zurrunbiloan, grebarako arrazoiak modu pertsonalean azaltzeak euren borroka eta lanuztea hobeto ulertzeko balioko dielakoan.
Biologian doktorea, CESIC Zientzia Ikerketen Kontseilu Nagusiko ikerlaria eta Madrilgo Rey Juan Carlos unibertsitateko irakaslea, Fernando Valladares (Mar del Plata, 1965) klima aldaketa eta ingurumen gaietan Espainiako Estatuko ahots kritiko ezagunenetako bat da. Urteak... [+]
Ezpatak, labanak, kaskoak, fusilak, pistolak, kanoiak, munizioak, lehergailuak, uniformeak, armadurak, ezkutuak, babesak, zaldunak, hegazkinak eta tankeak. Han eta hemen, bada jende klase bat historia militarrarekin liluratuta dagoena. Gehien-gehienak, historia-zaleak izaten... [+]
Martxoaren 8a hurbiltzen ari zaigu, eta urtero bezala, instituzioek haien diskurtsoak berdintasun politika eta feminismoz josten dituzte, eta enpresek borroka egun hau “emazteen egunera” murrizten dute, emakumeei bideratutako merkatu estereotipatu oso bati bidea... [+]
Euskal hezkuntza sistemaren itunpeko eskolen gainkontzertazioa eta zentro pribatuen umeak hartzeko gaitasuna beherakada demografikoari eta biztanleriaren klase osaketari egokitu behar dira.
Bilboko Udalak zerbitzu publikoak pribatizatzen jarraitzen duela salatu du Bilboko Liburuzainen kolektiboak, besteak beste, kulturari loturiko zerbitzuak. Horren harira, mahai-ingurua antolatu dute martxoaren 3an Bidebarrieta liburutegian, Kulturaren pribatizazioa izenburupean.
Martxoaren 1ean ospatuko du NNPEK-k urteurrena argazki erakusketa eta txalaparta ikuskizun batekin.
Trumpen itzulera pizgarri izan da sendotuz doan eskuin muturreko erreakzionarioen mugimenduarentzat. Izan ere, historikoki, faxismoaren gorakada krisi ekonomikoekin lotuta egon da, baita sistemaren zilegitasun politiko eta ideologikoaren krisiarekin ere. Gaur egun, geldialdi... [+]
Batzuendako, dirutza izatea ez da nahikoa, eta euren ego hauskorrek diruaren txintxina ez ezik, protagonismoa ere eskatzen dute. Aberats okituak izatea nahikoa izango ez balitz bezala. Beti gehiago behar dute, anbizioa deritzote antsia horri, baina botere gosea eta nabarmendu... [+]
Bi neska komisarian, urduri, hiru urtetik gora luzatu den jazarpen egoera salatzen. Izendatzen. Tipo berbera agertzen zaielako nonahi. Presentzia arraro berbera neskek parte hartzen duten ekitaldi kulturaletako atarietan, bietako baten amaren etxepean, bestea korrika egitera... [+]
Iragan urtarrilaren hondarrean, Bretainiako lurraldeko bi hizkuntza gutxituei buruzko azken inkesta soziolinguistikoaren emaitzak publiko egin zituzten bertako arduradunek. Haiek berek aitortu zuten harriturik gertatu zirela emaitzak ikustean. Hain zuzen ere, egoerak eta... [+]