Amerikako egutegirik zaharrena topatu dute
- Science aldizkarian joan den astean argitara emandako artikulu batean, Chankillo-ko (Peru) eguzki behategia kontinente hartako egutegi fisikorik handiena dela adierazten da. Orain 2.300 urte eraikitako dorre iladak nekazal aroak eta jai erlijiosoak zehazteko balio izan zuen.
Chankillo Limatik iparraldera, 400 km-ra dago eta k.a. IV. mendean iparretik hegora lerrokatuta eta mendixka baten gainean eraikitako hamairu dorreak misterioa izan dira orain arte.
Leicester-ko (Erresuma Batua) unibertsitateko Ivan Ghezzi eta Clive Ruggles ikerlariak izan dira enigma askatu dutenak. Hasieran dorreak gotorleku edota eraikin erlijioso baten hondakinak zirela uste zuten; baina ikerketak aurrera egin ahala, dorreak garbitu eta, eraikinen lerrokapenak eguzki egutegi erraldoia osatzen dutela agerian geratu da.
Behatzeko eraikinak dorreen eskuin eta ezkerraldean daude, hau da, ekialdean eta mendebaldean eta horietatik eguzkiaren higidura jarrai daiteke.
Dorreen alde bietara jarritako behategietako horma-zuloetatik sartzen diren argi-izpiek uda eta neguko solstizioak eta ekinozioak zehazten dituzte; alde batekoak eguzkiak eguna argitzean eta besteakoak eguzkia ezkutatzean.
Uste denez egutegiak garrantzi kultural handia izan zuen bere garaian. Izan ere inguruan ontziak, estatuak eta tresna ugari azaldu dira eta horiek jendeak egindako eskaintzak direla uste dute adituek.
Eguzki-zikloari lotutako errito eta jaiak ondoan dauden eraikin erlijiosoetan ospatzen zituzten, baina eguzkia behatzeko lana nagusi edo gerra buruzagiei baino ez zegokien. Ohitura horrek 2.000 urte beranduago Inken garaian ere jarraitzen zuen; horren lekuko dira topatutako gerra irudiak.
MAITE: (biharko eguna antolatzen bere buruaren baitan) Jaiki, gosaldu, bazkaria prestatu, arropa garbitu, etxea garbitu, gizon hori jaiki, seme-alabak jaiki, hiru horien gosaria prestatu, haiek agurtu, erosketak egin, lanera joan, seme-alabak eskolatik jaso, merienda eman,... [+]
Josu Estarrona EH Bilduko Arabako senatariak egindako galderari erantzun dio Espainiako Sustapen Ministerioak, eta hor berretsi du Ezkioko aukera zailtasunez beteta dagoela.
Matxismoa normalizatzen ari da, eskuin muturreko alderdien nahiz sare sozialetako pertsonaien eskutik, ideia matxistak zabaltzen eta egonkortzen ari baitira gizarte osoan. Egoera larria da, eta are larriagoa izan daiteke, ideia zein jarrera matxistei eta erreakzionarioei ateak... [+]
“Askatasunaren” izenean, ikastetxean zein oinarrizko hizkuntza nahi duten galdetu diete guraso valentziarrei. Helburua katalana zokoratzea zen. PPren eta Voxen gobernuak ez du lortu. 33 eskualdeetatik 22tan katalana gailendu da. Emaitzarekin oso pozik agertu dira... [+]
Europar Kontseiluak onartu du Ursula Von der Leyenek gastu militarrean proposatu duen 800.000 milioi euroko gastuarekin aurrera egitea. Horretarako bi arrazoi nagusi argudiatu ditu: Errusiari aurrea egitea eta Europar Batasunak aurrerantzean bere burua AEBen babes militarrik... [+]
Gizakunde (Inauteriak)
Noiz: otsailaren 15ean.
Non: Arizkun eta Erratzun. plazan.
------------------------------------------------
Amaitu dira inauteriak, sutan erre ditugu gaiztoak, gaizkiak, sardinak eta panpinak. Baina xomorroak esnatu dira eta badator... [+]
Festa egiteko musika eta kontzertu eskaintza ez ezik, erakusketak, hitzaldiak, zine eta antzerki ikuskizunak eta zientoka ekintza kultural antolatu dituzte eragile ugarik Martxoaren 8aren bueltarako. Artikulu honetan, bilduma moduan, zokorrak gisa miatuko ditugu Euskal Herriko... [+]
Soco Lizarraga mediku eta Nafarroako Duintasunez Hiltzeko Eskubidea elkarteko kidearen ustez bizi testamentuak heriotza duin bat eskaini eta familiari gauzak errazten dizkio.
Bilbo Hari Gorria dinamikarekin ekarriko ditu gurera azken 150 urteetako Bilboko efemerideak Etxebarrieta Memoria Elkarteak. Iker Egiraun kideak xehetasunak eskaini dizkigu.
"Entseatzen gira arnas gune bat sortzen Donibane Lohizunen, hain turistikoa den herri honetan". 250 kiderekin Donibane Lohizuneko Begiraleak kultur elkarteak 90 urte bete ditu aurten. Lau emaztek sortu zuten talde hauetan eramaile izan zen Madeleine de Jauregiberri... [+]
Karmela espazio autogestionastuan egingo ditu, eta Euskal Herriko zein nazioarteko gonbidatuak egongo dira bertan. "Koiuntura analisi orokorretik abiatu eta Euskal Herriko borroka internazionalistaren gakoetarainoko bidea" egingo dutela adierazi du Askapenak... [+]
Laudion, Aiaran eta Okondon izango du eragina energia azpiegiturak eta plataformaren aburuz, proiektuak eta ingurumen-inpaktuaren azterketak gabezia garrantzitsuak dituzte.
33/2013 Foru Legeari Xedapen gehigarri bat gehitu zaio datozen aldaketak gauzatu ahal izateko, eta horren bidez ahalbidetzen da “erregimen frankistaren garaipenaren gorespenezkoak gertatzen diren zati sinbolikoak erretiratzea eta kupularen barnealdeko margolanak... [+]
2025 amaitu baino lehen Gernikako Estatutuan jasotzen diren eskumen guztiak izatea espero du Jaurlaritzak. Oraindik 25 eskumen falta dira. Transferentzia Batzordea aurreko astean biltzekoa zen baina "agenda arazoak" zirela eta atzeratu zuten.