La Argentinaren agur isila
- Donostia, 1936ko uztailak 18. Antonia Mercé La Argentina flamenko dantzari handiaren omenez euskal dantza jaialdia egin zuten.
La Argentina ezizena 1890ean Buenos Airesen jaio izanari zor zion. Gurasoak espainiarrak zituen baina Argentinara dantza emanaldiak eskaintzera egindako bidaian erditu zen ama. Manuel Mercé, aita, Teatro Realeko koreografoa eta lehen dantzaria zen. Ama, Pepita Luque, ere konpainia horretan hasi zen Mercé ezagutu eta berehala. Berandu hasi zen dantzan Pepita, baina berezko grazia eta interpretazio gaitasun handia omen zituen. Senarra hotzegia zen, baina langilea, akademikoa eta teknikoki perfektua. Elkarren osagarri ziren biak eta alabak bien bertuteak jaso zituen. Aitak ez zuen alaba dantzaria izaterik nahi, operako izarra izan zedin gurago zuen. Alferrik; Antonia Mercé dantza flamenkoa gailurrera eramateko jaio zen.
Hogeita bat urterekin atzerrian dantzatu zuen lehen aldiz. Portugalen izan zen lehenik eta Parisera joan zen gero. Baina Moulin Rougeko lehen emanaldi hark e zuen oihartzunik izan. AEBtan bai, arrakasta handia izan zuen. 1918an Espainiara itzuli zenean nazioarteko artista ezaguna zen. Baina orduko munduko hiriburu kulturala, Paris, konkistatzeko zeukan oraindik.
Eta apustu arriskutsua egin zuen. Pastora Imperiok Manuel de Fallaren El amor brujo estrinatua zuen Parisen; porrot handia izan zen. Bada, Mercék obra bera moldatu eta 1925eko maiatzaren 22an estreinatu zuen Frantziako hiriburuan. Arrakasta izugarria lortu zuen, Parisen lehenik eta Europa osoan eta Ameriketan gero.
Antonia Mercék bere begi berdeak erakusteko kapela atzera botatzea erabakitzen bazuen, kapela eramateko modu hori moda bilakatzen zen. Coco Chanel eta Jean Patouk jantziak propio egiten zizkioten. Elegantziaren paradigma zen La Argentina eta etxean, Espainian, 27ko belaunaldiaren artista kuttuna. “Ijitu kontuak” zirenak eszenatoki prestigiotsuenetara eraman zituen.
Bere artearen erroak ez zituen inoiz baztertu eta, flamenkoaz gain, beste folklore adierazpen batzuk ezagutarazi eta bultzatzeko ahaleginean jardun zuen beti. Euskal folklorearen kutsu liturgikoa, solemnitatea, sakontasuna maite zituen. Horregatik egin zioten omenaldia euskal dantzariek Donostian.
Jaialdia amaituta, iluntzean, ondoezik sentitu zen dantzari handia. Baionatik gertu zuen Miraflores etxera itzultzea erabaki zuen. Muga pasa eta etxera iritsi baino lehen hil zen Antonia Mercé. Hurrengo egunean egunkariek ez zuten halako galera garrantzitsua jasoko. Bera hil baino ordu batzuk lehenago gerra piztu zen Espainian.
Goizez Nafarroako zubirik esanguratsuenak jendez beteko ditu Sorionekuak dinamikak. Arratsalderako mobilizazio herritarra deitu dute Iruñeko Kostarapea parketik Alde Zaharreko Takonera parkeraino.
EAEko udal legearen euskararen arloko zenbait artikuluren aurkako epaia eman zuen Justizia Auzitegi Nagusiak 2023an, eta orain Gorenak berretsi du. Eusko Jaurlaritzak ez du garaiz aurkeztu epaiaren aurka egin zezakeen helegitea.
Lekeitioko Udalak jakinarazi du bandako zuzendariak tratu txarrak eman izana jaso dutela, hainbat testigantzaren bidez. Udalak azaldu du, Eusko Jaurlaritzaren aholkuak jarraituta, hainbat pauso eman dituztela, besteak beste, zuzendariarekin hitz egin, eta testigantzak jaso... [+]
Zibilentzat antolatutako txangoak igande honetatik aurrera egin ahal izango dira, printzipioz astebetez, eta egunero bi ateraldi antolatu dira. Sarrerak berehala agortu dira.
Orain arte uste izan dugu Erdi Aroan eta inprenta zabaldu baino lehen liburuak kopiatzeaz arduratu zirenak gizonezkoak zirela, zehazki, monasterioetako monjeak.
Baina Bergengo (Norvegia) unibertsitateko ikerlari talde batek ondorioztatu du emakumeak ere kopista... [+]
Florentzia, 1886. Carlo Collodi Le avventure de Pinocchio eleberri ezagunaren egileak zera idatzi zuen pizzari buruz: “Labean txigortutako ogi orea, gainean eskura dagoen edozer gauzaz egindako saltsa duena”. Pizza hark “zikinkeria konplexu tankera” zuela... [+]
Ospitaletik irten eta berehala prentsaurrekoa eman du Iker Aranak, Errekaldeko gaztetxearen aurrean. Gaztetxearen desalojoan ertzainek "neurrigabeko indarkeria" erabili zutela salatu du, eta salaketa hurrengo egunetan aurkeztuko du.
Aposapo + Mäte + Daño Dolor
Noiz: apirilaren 5ean.
Non: Markina-Xemeingo Akerbeltz Gaztetxean.
---------------------------------------------------------
Erosketetarako orgatxoa barazkiz beteta egin dut gaztetxerako bidea, eta haiek mozten eman dugu iluntzea... [+]
Gipuzkoako Euskal Pilota Federazioak 100 urte betetzen ditu aurten. Ospatzeko antolatu dituen ekitaldien artean dago apirilaren 12an Zumarragan egingo den bertso saio berezia. Pilotari bat arituko da gai-jartzen, eta pilotarekin harremana duten Gipuzkoako lau bertsolari kantuan... [+]
Laura Macayaren liburua ekarri du euskarara Katakrakek. Amaia Astobizak itzuli du, feminismoaren baitako eztabaidak ireki eta beste begirada batzuetatik ekiteko helburuarekin.
Palestinaren aldeko manifestazioetan parte hartzen duten atzerriko ikasleak kanporatzea baimentzen duen dekretua izenpetu zuen urtarrilaren 30ean AEBetako presidente berriak. Orduz geroztik ikasleen bisen baliogabetzeak errepikatzen dabiltza.
Helena Taberna zinegileak jasoko du aurten Donostiako Giza Eskubideen Zinemaldiaren Saria. Sariaren entrega ostiralean, apirilak 11, 20:00etan Viktoria Eugenia Antzokian ospatuko den bukaera emanaldian izango da.