Pocahontasen hizkuntza
- Tenakomakah, 1607. John Smith kapitain ingelesa eta Pocahontasek, geroago Virginiako estatua izango zen Tenakomakah lurraldeko agintariaren alabak, elkar ezagutu zuten.
Fikzioak behin eta berriro jaso du kolonizatzailearen eta printzesa indiarraren arteko harremana. Azkena, 2005eko The New World filma izan da. Filmaren zuzendari Terrence Malickek, bere lanari errealismoa erantsi nahian, filmeko indiarrek euren hizkuntzan hitz egitea nahi zuen. Lurralde hartako jatorrizko biztanleak algonkinoak ziren (duela aste batzuk esan genuenez, Manhattango uhartea huskeria batzuen truke saldu zuten haiek bezala). Baina algonkinoen hizkuntza aspaldi desagertu zen.
Terrence Malickek Rudes filmerako aholkulari gisa kontratatu zuen eta 50 eszena filologoak berpiztutako hizkuntzan errodatu zituzten.
Egun, AEBetako gobernuak algonkin indiarren oinordeko diren zazpi tribu errekonozitzen ditu ofizialki, baina talde hauek euren jatorrizko hizkuntza erabat galdua zuten. Soilik hitz solte batzuk iraun dute gaur arte, tomahawk hitzak esaterako (“gerra aizkora” esan nahi du) edo Potomac toponimoak (Washington hiria zeharkatzen duen ibaiaren izena da eta “merkataritza lekua” esan nahi du). Malicken filmari esker, oinordeko horiek Blair Rudesen zaharberritze lanaren berri izan dute eta euren bileratan apurka hizkuntza erabiltzen hasi dira. Joan den udan, adibidez, zazpi tribuetako ordezkariak Ingalaterran bildu ziren, Gravesenden. Pocahontas 1614an John Rolfe kolonoarekin ezkondu zen eta 1616an Ingalaterrara joan ziren bisitan. 1617ko martxoan hil zen Pocahontas eta Gravesenden ehortzi zuten.
Bere ama hizkuntzak ere ez zuen asko iraun europarrekin harremanetan hasita. Eta urtean dozenaka hizkuntza desagertzen diren mundu honetan, ez dirudi Malick, Rudes eta algonkinoen oinordekoen ahalegina nahiko izango denik mirakulua gauzatzeko.
Foru Gobernuak aitortu du motibazio politikoko biktimak direla hirurak. Hiru aitortza berri horiekin dagoeneko 36 pertsonari estuaren biktima izatea ofizialki aitortu die gobernuak.
Ostiral honetan betetzen dira 50 urte ETAk, 1974ko irailaren 13an, Madrilgo Rolando Kafetegian bonba bat lehertarazi eta hamahiru pertsona hil zituela. Ofizialki 2018an onartu zuen erakundeak ETAren egiletza, bere burua desagertze bidean jarri zuenean.
Faxisten aurka protesta egiteagatik auzipetu zituzten Lizarrako bi kideak. Asteazkenean, epaiketaren egunean, Lizarraldeko Kontseilu Sozialistak elkarretaratzea egin zuen epaitegi aurrean. Voxeko faxistak jarrera probokatzailearekin agertu ziren bertara, eta Guardia Zibilak... [+]
“Españolismoaren eta faxismoaren normalizazioan” Hispanitatearen egunak jokatzen duen papera salatzeko urriaren 12an Tafallan mobilizatuko da Ernai. “Gu, Nafarroako etorkizuna gara, haiek, aldiz, iragana. Faxismoak herri honetan lekurik ez duela argi... [+]
Gasteiztarrarekin bederatzi dira ihesaldian parte hartu zuten identifikatutako pertsonak. Guztira, Nafarroako DNA Bankua sortu zenetik 43 pertsonaren datuak lortu dituzte.
Zaurgarritasun ekonomikoaren baldintzak betetzen dituzten arren, Santander bankuak ordainketak epe batez etetea ukatu die bi familiei.
Badakigu gerra bat noiz hasten den, baina ez noiz amaituko den. Hainbatetan entzun dugu esaldi hori, eta topikoa dirudi, baina arrazoirik ez zaio falta, gaur egun munduan barrena bizirik segitzen duten gatazka ugariei erreparatuz gero. Gauza bera esan liteke 1936ko uztailaren... [+]
60 bat zentimetroko diametroa duen amonite bat aurkitu du mendizale talde batek Arabako herriaren inguruetan. "Aurkikuntza handia" dela azpimarratu du Arabako Foru Aldundiko Kirol eta Kultura diputatu Ana del Valek.
Espainiako Estatuko espetxeetatik Euskal Herriratu gintuztenetik Zaballako espetxean komunikazioaren alorrean gabezia ugari topatu ditugu. Aurrez aurreko gutxiago eta laburragoak dauzkagu, lokutorioko bisitak baldintza tekniko kaxkarretan gauzatu behar izan ditugu eta telefono... [+]
Bere agintaldian egindako krimen ugariengatik eta ustelkeriagatik zigortua, Perun esku gogorra erabili zuen Fujimorik 1990eko hamarkadan. 87 urterekin hil da Keiko Fujimori politikari ultraeskuindarraren aita.