Urtero bezala, otsailaren erdi aldera, arte garaikideak komunikabideetan lehen mailako lekua hartu zuen aurtengoan ere. Eguneroko bizitzan ia bazterrekoa izan ohi dena, guztion intereseko bihurtu zen bat batean. Non eta azoka batean. Duela 26 urte, Espainian bildumazaletasuna bultzatzeko eta arte garaikidearen egoera eta merkatua “normalizatzeko” asmoz sortu zen egun hain entzutetsua den azoka. Helburuen artean, arte garaikidea gizarteratzea ere bazegoen noski, elitista bezala ikusten zen hura “herriarengana” hurbiltzea, asteburu batez besterik ez bazen ere. Egun, azokak azoka izaten jarraitzen du, negozio gune beraz, eta era berean, asteburu batez, “herritarrak” arte garaikidera hurbiltzeko aitzakia ere bai.
 
Beraz, merkatal gunea den heinean, protagonista nagusiak saltzaileak, erosleak eta produktua bera dira, galeristak, bildumatzaileak eta artelanak, alegia. Gainontzeko guztia, bertaratzen diren milaka eta milaka ikusleak, prentsan duen oihartzuna, artelanak aurkeztera inguratzen diren artistak... horiek guztiak, azokak beharrezko izan arren, apaindura besterik ez dira, ez dute batere balio negoziorik egon ezean.

Denetarik duen bitxi-kutxa

Baina hitz egin dezagun arteaz. Ia denetarik topa liteke Arco bezalako azoka batean, nahiz eta oraindik ere nagusitasuna pinturarena den. Eskulturak eta argazkiak, azken honek gero eta gehiago, leku garrantzitsua dute eta baita, nahiz eta maila txikiagoan, instalazioek, bideoak edo baliabide elektronikoekin sortutako lanek ere. Duela bi urtetatik hona, leku berezia eskaintzen zaie azken horiei, The Black Box (Kutxa Beltza) izenekoa hain zuzen ere. Azokako orma zurietan lekurik aurkitu ezin zuten ikus-entzunezko proiektu berritzaileenak biltzea du kutxa beltzak helburu.
 
Artistak ere askotarikoak dira, Picasso edo Bacon bezalako munstroetatik hasi eta arte munduan sartu berri diren artista gazteetaraino.
 
“Adituek” diotenez, aurtengo azokak maila ona eman du artelanen kalitateari dagokionez. Baina hainbesteko pilaketa dagoen lekuan artelanen kalitateari buruz hitz egitea nahiko zaila da, denetarik nahasten baita bertan. Dena den, aipatu behar da, pixkanaka nazioarteko galeria entzutetsu gero eta gehiago hurbiltzen direla Madrila, eta horrek artelanen kalitatean ez ezik, azokaren beraren ospean ere eragina duela. Gainera aurten ez da, aurreko urteetan bezala, “eskandalua” sortu duen lanik izan eta horrek azokari mesede egin dio, nahiz eta arrazoi horregatik beragatik modu isilagoan iragan den.
 
Euskal Herriko zenbait galeriek eta artistek ere izan zuten, ohi bezala, bere tokia Arcon. Donostiako Altxerri galeria, Iruñeko Moises Perez de Albeniz, Bilboko Windsor Kulturgintza edo Vanguardia eta Gasteizko Trayecto galeriak izan ziren bertan, besteak beste. Salmentekin batzuk gustura itzuli ziren etxera, beste batzuk ez hainbeste; balorazioetan ere askotariko iritziak izaten dira. Kontuan izan behar da, azokan stand bat izateak 24.000 euro inguruko kostua duela eta beraz, derrigorrezkoa dutela galeriek salmenta onak izatea gastu horiei aurre egiteko, besterik ez bada ere. Dena den, galerientzat saltzea ez da helburu bakarra. Bertan egote hutsa garrantzitsua da, izena edo ospea ematen die galeriei, kontaktuak eta etorkizuneko negozioak ahalbidetzeaz gain. Kontuan izan behar da Euskal Herrian arte bildumazaletasuna ez dela apenas existitzen eta galeriarik arrakastatsuenak ere ez duela urtebetean Arcok irauten duen 6 egunetan izaten duen bisitari kopurua izaten.
 
Berdin gertatzen da artistekin ere. Arco artisten erakusleiho paregabea da, bertan dagoenak ez dagoenak baino askoz ere aukera gehiago izango ditu bere lana saldu edo ezagutarazteko. Bildumatzaile pribatuez gain, museo eta fundazioetako bilduma arduradunak ere bertan izaten dira, askotan diru kopuru bat kosta ahala kosta xahutzeko helburuarekin, eta beraz, batez ere artista gazte edo hasi berrien ibilbidean jauzi garrantzitsua izan liteke. Nahiz eta ez den beti hala gertatzen.