Etorkinak eta aginte organoen demokratizazioa helburu


2021eko uztailaren 19an
Euskara planak landu eta ebaluatu, langileak euskaldundu, merkataritzako errotuloak euskaratu... UEMAk urtero egin ohi dituen lanak dira horiek, euskararen normalkuntzarako behar-beharrezkoak. Ohiko lan horiez gain, ordea, aurtengo urterako beste bi helburu finkatu dituzte: etorkinen gaineko euskara planaren diseinua eta udal hauteskundeen ondoren, UEMAko aginte organoen demokratizazioa. Kontxi Gabantxo UEMAko lehendakariak hala esan digu: «Euskal Herrian, Europako beste hainbat herrialdetan bezala, gero eta etorkin gehiago daude, eta UEMAn konturatu gara euskararen normalizaziorako oso garrantzitsua dela beraien euskalduntzea. Iazko abenduan gai horri buruzko jardunaldiak egin genituen, eta Kataluniak gai horretan duen politika aztertu genuen. Ildo bera jarraituz, gure herrietan plan integrala martxan jartzea erabaki dugu». Kataluniako Generalitateak orain dela urte batzuk etorkinentzat martxan jarri duen plan bereziak helburu garbia du: etorkinen harremanetarako hizkuntza katalana izatea. Horretarako beharrezkoa da etorkinekin komunikazio eraginkorra bermatzea, informazioetara eta zerbitzu publikoetara berdintasunez irits daitezen bideak erraztea eta beraien autonomia, kultura eta hizkuntza errespetatzea. Hori lortzeko etorkinen beharrizanei aurreratzen saiatzen dira, material eleanitza eskaintzen dute, etorkinei harrera egiteko protokoloa prestatu dute eta itzulpen zerbitzuak eskaintzen dituzte.

Halaber, aurtengo beste erronka hauteskundeen ostean, UEMAko aginte organoak modu demokratikoan eta normaltasun osoz aukeratu ahal izatea da. UEMAko kide diren udal batzuetan hauteskundeak irabazi zituzten plataformak ez legezkotzat jo zituzten eta oraindik orain gestorek dute udalen ardura. Beste batzuetan, berriz, ez legezko izendatu zituzten plataformetako kideek ezin izan dute zinegotzi lanetan aritu eta horrek arazoak sortu ditu udalbatzarretan. Horregatik guztiagatik, Kontxi Gabantxoren esanetan, «gaur egun indarrean dagoen alderdien legeak UEMAren funtzionamendua baldintzatzen du, eta hauteskundeen ostean egoera hau aldatzea onuragarria litzateke».


UEMAk 16 urte

Udalerri Euskaldunen Mankomunitatea 1991. urtean sortu zen, eta geroztik Euskal Herriko hainbat udalerritan euskararen egoera normalizatzeko lanean aritu da. Bi xede ditu UEMAk: bata, udalerri euskaldunetan herritarrek euren bizitza sozial, publiko eta pribatua euskaraz egin ahal izatea; bestea, Euskal Herriko udalerri euskaldunak bat egin eta euskara nagusi izango den lurgunea osatzea. Kontxi Gabantxo UEMAko lehendakariaren ustez, mankomunitateak sorreratik egin duen lana oso garrantzitsua izan da: «Administrazio publikoak mendeetan erdaraz funtzionatu arren, urte hauetan gauza izan gara egoera hori irauli eta euskaraz funtzionatzen jartzeko; hau da, euskara lan hizkuntza bihurtzeko. Euskararen kalitateak hobera egin du: inprimakiak, dokumentuak, baimenak... gaztelaniazkoak baino ulergarriagoak eta errazagoak dira hizkuntza aldetik. Gainontzeko administrazioaren aurrean eredu eta akuilua izan da mankomunitateak egindako lana».

UEMAk euskaraz funtzionatzeko eta kalitatezko zerbitzuak eskaintzeko euskara erabilera planak eta ebaluazioak egiten ditu hiru urterik behin. Horrekin batera honakoak ere lantzen dituzte: langileak trebatu, euskarazko materiala prestatu, profesional euskaldunak topatu, merkatarien errotulazioa euskaldundu, euskal kultur produkzioa bultzatu, bertako artistak promozionatu...

50 udalerrik osatzen dute gaur egun mankomunitatea, baina atea zabalik dago UEMAko kide izan nahi duten udalentzat. Bete beharreko baldintza bakarrak bi dira: udalerriko herritarren %70 baino gehiago euskalduna izatea eta euskaraz funtzionatzeko borondate politikoa. Kontxi Gabantxoren esanetan, «borondate politikoa oso garrantzitsua da, Euskal Herriko egoera politikoak UEMAren lana erabat baldintzatzen baitu. Orain arte lanerako izan ditugun zailtasun gehientsuenek jatorri politikoa dute. Espainiako justiziak, behin eta berriz, gure udalek hartu dituzten erabakien kontra egin du. Esate baterako, Ondarroa eta Lekeitio UEMAtik kanpo utzi zituen, mankomunitateko kide izateko hartu zuten erabakia ez legezkoa zela argudiatuz. Beraien esanetan, mankomunitateak zerbitzuak emateko dira, eta euskara ez dute zerbitzu bezala ulertzen. Beste alde batetik, alderdien legea ere ezin da ahaztu. Lege honek eragin handia izan du UEMAren funtzionamenduan, hainbat udaletan ezin izan baita arazoa gainditu».

Oiartzun, Oarsoaldeko irla
1998tik UEMAko kide da Gipuzkoako Oiartzun. Herriko biztanleen %80 baino gehiago euskalduna edo ia euskalduna da, eta hori salbuespena da Oarsoaldean. Errenterian, Lezon edo Pasaian kopuru horretatik oso urrun daude, eta horregatik batzuetan zaila da eskualdeko gainontzeko herriekin euskara normalizatzeko politika bateratuak egitea. Aitziber Arnaiz euskara teknikariak hala esan digu: «Oiartzunentzat oso onuragarria izan da UEMAn sartzea, Mankomunitateko gainontzeko udalerriekin euskararen aldeko ekimen bateratuak adostu ditugu, eta antzeko kezka edo arazoak ditugu. Gure eskualdean, berriz, gainontzeko udaletan abian jartzen diren ekimen guztiek ez dute guretzako balio, modu berean lantzeko behintzat. Oarsoaldean, euskarari dagokionez, besteengandik urrun dagoen irla da Oiartzun».

UEMAk Euskal Herriko udalerrietan urte hauetan guztietan egin duen lana biziki goraipatu du Arnaizek: «Lan ikaragarria egin da. Euskararen erabileran izan den gorakada UEMAri zor zaio hein handi batean. Besteak beste, erabilerarako planak egin ditugu, langileei ikastaroak eskaini dizkiegu eta dokumentu-ereduak sortu ditugu». Halaber, herri bakoitzak norbere egitasmoak landu ditu, eta Oiartzunen egitasmo asko sortu dira, «batzuetan eskualde mailakoak eta beste batzuetan guk sortuak». Guraso eta seme-alaben artean euskararen transmisioa bermatzeko plana, bikote euskaldunetan hizkuntza ohiturak sendotzeko ekimena, Ttur-ttur euskaltzaleen bilgunearekin sinatutako lankidetza hitzarmena, merkataritza eta elkarteetan euskara sustatzeko egitasmoa edo bereziki garrantzitsua den Ola plana. «Ola planari esker eskualdeko enpresa handietan -Alcampo edo Niessen, esaterako- euskara normalizatzeko aurrerapausoak eman dira, eta enpresen mundua oso garrantzitsua da euskara normalizatzeko», azpimarratu digu Arnaizek.

Arestian esan bezala, etorkinen gaia UEMAko aurtengo erronka handienetakoa da eta Oiartzunen gertutik ezagutzen dute gaia. «Oiartzunen oso esperientzia ona izan dugu etorkinekin. Eskualdeko gainontzeko herrietako etorkinek ez dute euskara ikastea hain beharrezkotzat jotzen, baina Oiartzunera etortzen direnek euskara ikasteko gogoa erakusten dute. Izan ere, konturatzen dira herrian integratzeko euskara beharrezkoa dutela eta ikasteko aukera gehiago dituztela. Udalerri euskaldunentzat etorkinen etorrera berria zerbait onuragarria dela ulertu behar dugu».


Azkenak
Harrera premia aurreikusiz Zumeta margolaria

Irakurlea dagoeneko jakitun dateke Euskal Herrian askatasunaren alde egon den eta dagoen gatazka politikoaren ondorioz urte luzetan kartzelan, erbestean edota deportazioan bizi behar izan duten euskaldunak, etxerako bidean, beren bizitza berregiten hasteko izaten dituzten... [+]


Trump-ek distentsio nuklearra eskaini die Errusia eta Txinari

Bi herrialdeekin arma nuklearrei buruz hitz egin nahi du AEBko lehendakari Donald Trumpek, ostegun honetan bere bulegoan kazetariei jakinarazi dienez.


Sexu jazarpena leporatu dioten EHUko irakaslea eskoletatik kanpo utzi du errektoretzak

EHUko Errektoretza Taldeak hedabideetara igorritako ohar baten bidez jakinarazi du neurria: "Unibertsitateak baieztatzen du salatu duten irakaslea jada klaseetatik at dagoela eta ez dela fakultatera joango kasua argitu arte".


AHT Hego Euskal Herrian: 15.000 milioi euroko inbertsioa Irunera abiadura handian iristeko?

Abiadura handiko trenaren aurkako manifestazioa egingo dute Iruñean larunbat honetan AHT Gelditu plataformak deituta, 12:00etan Diputaziotik abiatuta. Castejon eta Iruñea arteko trenbidearen eraikuntza lanek aurrera jarraitzen dute eta Espainiako Garraio... [+]


Emeadedei + Mahl Kobat
Gutaz ari dira

EMEADEDEI + MAHL KOBAT
NOIZ: otsailaren 2an.
NON: Zuiako gaztetxean, Murgian.

----------------------------------------------------

Iazko irailaren 20an izan genuen lehen aldiz musika kolektiboaren berri, sortu berri zuten sare sozialeko profilean: “Hemen da Hil da... [+]


2025-02-14 | ARGIA
Adin txikiko beisbol jokalari bati musu emateagatik entrenatzaile bat kondenatu dute

Adin txikiko neskak 2023an salatu zuen entrenatzaileak hiru aldiz musukatu zuela bere baimenik gabe. Nafarroako Probintzia Auzitegiak Iruñeko epaitegiak ezarritako zigorra baieztatu du. Entrenatzaileak ezingo du harreman zuzenik izan adin txikikoekin inongo lanbidetan eta... [+]


2025-02-14 | dantzan.eus
Inauteriak 2025 oinarrizko egutegia

Kaskarotak eta maskaradak urtarriletik dabiltza martxan, Malerrekakoak etorri dira segidan eta pixkanaka han eta hemen ospatu dira inauteri festak. Aurten, ordea, data nagusiak berandu datoz oso; Kandelaria egunean Hartza esnatu zen, baina ilargiari begiratu eta beste pixka... [+]


2025-02-14 | Sustatu
Itzulinguru ikerketa: itzulpen automatiko aurreratuak nola eragiten dio euskarari?

Sozioluinguistika Klusterrak, zenbait erakunderen laguntzarekin eta Asier Amezaga, Eduardo Apodaka eta Asier Basurtok landutako lanean, Itzulinguru izeneko proiektuaren emaitzak argitaratu ditu. Itzultzaile neuronalek (azken belaunaldiko itzultzaile automatikoak, zeinak euskaraz... [+]


2025-02-14 | Euskal Irratiak
David Gramond
“Gizartea beldurrarazteko baliatu zuten tortura, militantziari uko egiteko”

Otsailaren 13a Torturaren Kontrako eguna izanki, Euskal Herriko Torturaren Sareak gutun publiko bat igorri du. Poliziek torturatu euskal jendeen lekukotasunak bildu, eta aitortza egiteko xedea du sare berri horrek Euskal Herri osoan. Torturatuak izan diren 5.000 pertsonei... [+]


2025-02-14 | Gedar
Munichen, manifestazio sindikal bat harrapatu eta gutxienez 21 pertsona zauritu ditu gizon batek

 Ibilgailu baten bidez, Ver.diren protesta batean zeuden manifestariak aurretik eraman ditu. Duela egun gutxi, supremazista zuri batek 11 pertsona erail zituen Suedian.


Gizon bat atxilotu du Guardia Zibilak Amurrion, hildako bi agenteren kontura sare sozialetan barre egitea egotzita

"Polizia hila, baratzerako ongarririk onena" idatzi zuen atxilotuak sare sozialetan, eta lau milioi jarraitzaile baino gehiago ditu bere profilak, Guardia Zibilak azaldu duenez.


Iruñeko Laba, agur labur bat, irailean indarberrituta itzultzeko

Larunbat honetan itxiko dute Laba ostatua Iruñeko Gazteluko plazan eta, bitxia bada ere, egun osoko festarekin ospatuko dute itxiera, agurra ez baita behin-betikoa: Labak ondoko Windsor tabernarekin bat egingo du, obrak hastera doaz, eta beranduenez irailean berriz... [+]


Eguneraketa berriak daude