Paris, 1907. Vogue moda aldizkariak emakumeen bularra eusteko asmakizun berria aurkeztu zuen. Bularretakoa jaio zen, ofizialki behintzat.

Milurte batzuk lehenago, aro minoikoan, bazuten antzeko zerbait. Kretan aurkitutako pintura batzuetan, atletak diruditen emakume batzuek bularretakoa daramate. Adituen esanetan, ordea, ez dirudi duela 4.000 urte bularretako horien erabilera gizartean zabaldua zegoenik; soilik kirola egiteko eta erritual erlijiosoetan erabiltzen omen zuten.

Oro har, ia zibilizazio guztietan, emakumeak ez du bularrari eusteko arropa berezirik eraman. Mendebaldean ere hala izan zen mendeetan, XVI. mendean kortsea erabiltzen hasi ziren arte. Baina gerria estutu eta bularra eusten zuen asmakizun deseroso honen erabilera ere ez zen gizartean zabaldu, nobleziara mugatu zen. Arrazoia sinplea da: kortsea soinean, ez zegoen laborantzan lan egiterik.

XIX. mendean Aro Viktoriarraren moral estuak are gehiago estutu zuen emakumea bera eta haren gerria. Kortsea burgesian ere zabalduta zegoenean, ordea, tortura haren aurkako ahotsak entzuten hasi ziren. Bi esparru ezberdinetatik, gainera. Batetik, hainbat mediku kortseak osasunari zekarzkion kalteengatik euren kezka azaltzen hasi ziren. Bestetik mugimendu feministaren hastapenetan, emakumeek uste zuten, gizartean euren partehartzeak gero eta zabalagoa eta askeagoa izan behar bazuen, lehenik kortsearen kaiolatik irten behar zutela.

XIX. mendean hainbat bularretako patentatu zen. Henry S. Lesher-ek, esaterako, egungo begiekin begiratuta oso deserosoa dirudien sostena patentatu zuen New Yorken 1859an. 4 urte beranduago Luman L. Chapmanen patenteak gehiago findu zuen asmakizuna eta historialarientzat «proto-bularretakoa» da New Jerseykoaren lana. Baina askorentzat lehen bularretako modernoa Herminie Cadolle-k 1889an Frantzian patentatutakoa da. Cadollek kortsea bitan banatu zuen eta goiko zatiari sorbaldan eusteko bi oihal zati ipini zizkion. Hauek guztiek emakumea kortsetik askatzeko helburua zuten, baina ez zituzten merkaturatu.

Duela 100 urteko Vogueko artikulu hark zabaldu zizkion lentzeria pieza berriari merkatuaren ateak. Agian horregatik aukeratu dute data hori bularretakoaren jaiotza urtea bezala.

Bularretakoaren industria 30eko hamarkadan izugarri hazi zen, Warners etxea oihal elastikoa erabiltzen hasi zenean. 40 eta 50eko hamarkadatan Hollywoodeko filmek eta egutegietako pin-up neskek, bularretakoa «feminitatearen» sinbolo bihurtu zuten. Edo, beste batzuen ustez, emakume-objektuaren sinbolo. Mende bat lehenago askapenaren ikur izan zena, emakumeen errepresioaren ikur moduan erre zuten mugimendu feministako hainbat kidek 60ko hamarkada amaieran.

Erromako Itunak eta, beraz, Europaren batasun prozesuak 50 urte beteko ditu. 1957ko martxoaren 25ean 6 estatuk ituna sinatu zuten Italiako hiriburuan integrazio ekonomikoa bultzatzeko asmoarekin (argazkian). Urtebetetzea dela eta mende erdiko ibilbidea web gune batean bildu dute orain, www.ena.lu helbidean, European Navigator (ENA) ezagutza bankuaren orrialdean. 7.000 dokumentu daude bertan, 1945etik hona erakunde europarrei erreferentzia egiten dietenak guztiak: argazkiak, bideoak, audio zatiak, prentsa artikuluak, karikaturak, itunak, eskuizkribuak... Tresna praktikoa izatea nahi dute eta horregatik kontsulta sistema ezberdinak eskaintzen ditu orriak: aurkibide kronologikoa, gaikakoa, bilaketa motorea, mediateka...