Marije Fullaondo: «Prozesua integrala izan ezean, ez dago prozesu politikorik»


2021eko uztailaren 19an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Barajasko atentatua, ETAren bederatzi hilabetoeko su-etena eta prozesua bizirik zela gertatu zen. Zein izan zen zure lehen gogoeta?
Abuztuan prozesuak ez zuela aurrera egiten esan zuen Batasunak. ETAk su-etena eman zuenean eragile guztiek -PP izan ezik- prozesu politikoari ekiteko behar ziren gutxieneko baldintzak zeudela aitortu genuen. Abuztuan negoziazio politikoari ez zitzaiola ekin nahi ageri zen, eta halaber, ezker abertzalearen aurkako errepresioa handituz zihoala.

Atentatuak ezustean harrapatu zuen mundu guztia. Zu zeu?
Atentatuaren aurretiko inkestek ez zuten ezuste hori adierazten. Hala ere, ekintza horren indartsu baten ostean hamaika galdera egiten dizkiozu zure buruari, gertatutakoari buruzko sentimenduak eta ezustea nahasten dira, baina abuztuz gero egindako azterketa politikoa ere gogoan duzu. Horrek ez du esan nahi atentatua aurreikus zitekeenik, baina prozesua gauzatzeko aurrebaldintzak ez zirela betetzen ari kontziente nintzen.

Zein iritzi gorde duzu, atentatuaren ostean Ibarretxe lehendakariak deitutako manifestazioaz.
Manifestazioaren irudia lotsagarria izan zen. Ibarretxek EAEko hiritar guztiak deitu zituen «elkarrizketa eta bakea» lelopean manifestatzera. Guk «hori gure leloa ere bada» esan genuen, manifestazioa prozesuaren parametroetan kokatzen baitzuen. Guk konponbidea emango bada elkarrizketaren bidez emango dela diogu, bakea ere hortik etorriko dela, prozesua biolentziarik gabeko jokaleku batean egin behar dela. Anoetako Proposamenaren puntuetako bat da.

Egun batzuk lehenago Batasunak su-etenari eustea eskatu zion ETAri.
Eskaera hori Anoetako Proposamenarekiko koherentzian dago. Batasunak biolentziarik gabeko jokalekua behar dela dio, baina deia ez diogu soilik ETAri egin, Estatuari eta gainerako eragileei ere egin diegu. Euskal Herriak behar duen prozesu politikoa emango bada inolako biolentziarik gabeko jokalekuan emango da.

ETAk su-etena indarrean dela berretsi zuen ondoren. Arnaldo Otegik ezker abertzalearen sektore batzuek ez dutela su-etenaren kudeaketa ondo ulertzen esan zuen. Batasunaren jardueran jarrera berriak ikusi dituzte batzuek.
Ez dakit jarrera berririk dagoen. Gu urratsak ematen ari gara eta gehiago emateko prest gaude. Batasunaren jarreran prozesua berrosatzeko borondate osoa dago, ez baitago beste alternatibarik gatazkari konponbide demokratikoa emateko. Prozesua berrosatzeko ezker abertzaleak hartu ohi dituen iniziatibak politikoak dira. Horiek bere kideen hausnarketa komunaren adierazle dira, ez pertsona bakar batenak, Otegiren hitzez ari naiz. Prozesuaren hobe beharrerako ematen ditugun urratsak dira.

Ibarretxek politikoak ez direla zirkunstantzien mailan izan adierazi zuen. Nola baloratzen duzu autokritika?
Ziur asko arrazoia dauka. Ez gara zirkunstantzien mailan izan, baina den-denok. Denok egiten ditugu akatsak, diferentzia batekin: batzuk asko jartzen ari gara mahai gainean, beste batzuk ezer gutxi.

Batasunak ere, ez duela dena ondo egin onartu du. Zer zehazki?
Zaila da konkretatzea. Ez gara gai izan alderdien arteko negoziazio mahaia eratzeko, ez gara gauza prozesuan aurrera egiteko beharrezko diren oinarriak finkatzeko. Ez soilik Batasuna. Akats partekatua da.

Batzuek ETAk prozesuari ezarri nahi dion tutelatzea ikusi dute oztopo.
Batasuna nagusia da bere erabakiak hartzeko eta horrela egiten du. ETAk bere erraila du prozesuan eta Batasunak berea.

Su-etenak iraun zuen bitartean, Batasunak Zapaterorengan nolabaiteko konfiantza zeukala ikusi zuten zenbaitek. Nola berreskura daiteke konfiantza?
Zapaterorekiko konfiantza baino, berak borondatea agertu zuela esan dugu guk. Konfiantza soilaren gainean ezin da prozesu bat eraiki. Zapaterok presioak egotzi zizkien eragile batzuei, prozesua zaila eta luzea izango zela errepikatu zuen behin eta berriro. Zapatero, hitzetik ekintzetara pasatzerakoan, bidean gelditu zen, konpromisoak betetzeko bidean.

Konpromisoak aipatu dira sarritan, Zein konpromiso?
Guk ez dugu inolako konpromisorik hartu Zapateroren gobernuarekin, ez da gure negoziazio gunea. Gobernuaren eta ETAren arteko konpromisoez ari gara. Logikoki prozesu bat zerbaiten gainean eraikitzen baita; baldintza eta konpromiso zehatzen gainean.

Prozesua dagoenean dagoela, nola berregin prozesua?
Eragile guztion ekinbide politikoa errespetatuz. Alderdi guztien arteko elkarrizketa erdietsi behar dugu, hori da bide bakarra. Baldintzak eta konpromisoak behar dira eta horiek betetzeko ardura hartu. Eta guztion ekinbidea errespetatzeko, guztiok baldintza berdinetan aritu ahal izateko, ezinbestekoa da alderdien legea bertan behera geratzea.

Nola ikusten duzu PSE zeregin horretan?
PSEk ez dio elkarrizketaren bideari heldu nahi. Aitzitik, prozesuaren alternatibaren ordez, errepresioa eta ukazioa ugaritu dira. Baina prozesuak ez dauka beste alternatibarik prozesua berrosatzea baino. PSEk egiten duena bere erantzukizuna da. Guk ez dugu prozesua hautsitzat ematen, hasitako prozesuari berrekiteko eta akordio batera iristeko ari gara lanean.

EAEko Auzitegi Nagusiak Ibarretxe deklaratzera deitu du Batasunarekin bildu izanagatik.
Egoera ez al da eskizofreniko samarra? Ibarretxek gatazka bideratzeko Batasuneko ordezkaritzarekin bildu delako delitu egin du, baita Otegik, Barrenak eta Petrikorenak Ibarretxerekin hitz egiteagatik ere; laurak baitaude inputatuta, ez Ibarretxe soilik. Dena kriminalizatzen da herri honetan, elkarrizketatik hasita. Estatuaren interesen kontra izan daitekeen edozein ekimen delitu bihurtzen da, baita elkarrizketa ere.

Ibarretxe atzo (urtarrillak 22) bildu omen zen Arnaldo Otegi eta Rufi Etxeberriarekin. Hitz gutxiago eta ekimen gehiago egingo duela dio Ibarretxek.
Ez dakit zein ahaleginetan ari den Ibarretxe; espero dezagun bere hitzen atzetik ekintzak ere etortzea. Gu deituko gaituzten bilera guztietara joango gara prozesua aurrera atera dadin, Ibarretxek deitu edo beste inork deitu ere.

Batasunak sostengua emango lioke Ibarretxeren aldeko manifestazio bati?
Pertsona bezala, Ibarretxek gure elkartasun osoa du, eta horrela adierazi diogu. Dena dela, orain behar dena ez da pertsona, erakunde edo eragile jakinen inguruan manifestazioak antolatzea, prozesua berrabiaraztearen aldeko manifestazioak behar ditugu orain.

Alderdien arteko zubiak erori ote? Prozesuak segi dezake? Zein parametrotan?
Zubiak ezin dira erortzen utzi, ez dut uste erori direnik ere. Zubiak zutik daude, eta zutik diren heinean aurrera egin daiteke, bestela ezinezkoa da alderdien arteko negoziazio mahaia eratzea eta gatazka gainditzea.

Batzuek aipatu duten negoziazio «tekniko» batekin ez da konpontzen.
Jakina. Irtenbide tekniko batek ez du arazoa konpontzen. «Teknikoa»k bi aldeen desmilitarizazioa esan nahi badu, presoen eta biktimen aferak konpontzea, horrek ez du gatazka konpontzen. Prozesua integrala izan ezean ez dago prozesu politikorik. Ez dago eduki politikorik gabeko prozesurik ez irtenbiderik, ez dago irtenbiderik gatazkaren oinarriak politikoak direlako. Gaixotasun bat bezalakoa da, ondorio hutsetara jo eta ez badugu gaixotasunaren muina tratatzen ez dugu gaixotasuna sendatuko eta sintomak berriro ere agertuko dira.

Batasunak Uztaritzeko proposamena egin du berriki, Ipar Euskal Herritik datorren proposamena. Zer da?
Herri honen gatazka politikoaren oinarrian bi gako daude: autodeterminazio eskubidea -edo herriaren erabakimen eskubidea- eta lurraldetasuna, Euskal Herriari nazio izaera aitortzea barne delarik. Uztaritzeko proposamena, Euskal Herriaren antolaketaren barruan, Ipar Euskal Herritik egindako lurraldearen antolaketarako proposamena da. Frantziako Estatuak herri honekin arazo bat duela ukatzen duen arren, Batasunak bere arazo ere badela gogorarazi dio.


Azkenik, maiatzean herri eta foru hauteskundeak izango dira. Batasuna legez kanpo dago, eta PPk EHAKren ilegalizazioa eskatu du.
Bost urte joan dira Batasuna legez kanpo utzi zutenetik eta horrek ez du ezer konpondu, alderantziz. Ezker abertzaleak hauteskundeetan egon behar du. Herritar bakoitzaren boto emateko eskubidea eta norbera aurkeztu ahal izatea eskubide demokratiko hutsak dira. EHAK-k iaz legala bazen, bihar legala izan beharko luke. Alderdi hau ilegalizatzea beste urrats bat litzateke kriminalizazioaren bidean eta gatazka konpontzeko prozesuaren aurka, jarduera politiko normalizatu batera iritsi nahi duen herri baten jardunbide politikoa zapuztea litzateke.


Azkenak
2024-11-01 | Sustatu | Sustatu
Wikipedia AA eduki okerretik (baina ez AA orotatik) askatzeko premia eta proiektua

WikiProject AI Cleanup proiektuari ekin diote Wikipedian: "Adimen Artifizialaren garbiketa", nolabait esatearren. Wikilari boluntarioak momentuz ingelesez, frantsesez eta alemanez hasi dira adimen artifizialaren bidez sortutako materialak detektatu eta (okerrak... [+]


‘Lo que no te cuentan de Donosti’-ren kontrako elkarretaratzea antolatu dute, beren deialdiarekin bat eginez

Hainbat eragile antifaxista eta antirrazistak antolatuta, Lo que no te cuentan de Donosti (LQNTCDD) taldearen kontrako elkarretaratzea antolatu dute, datorren astelehenean 20:00etan, Amarako Easo plazan. Telegram kanal horretatik, leku horretan deitua dute asteroko... [+]


2024-11-01 | Gedar
Portugaleteko Sastraka Gaztetxeko bederatzi kide epaituko dituzte

2020an birjabetu zuten espazioa Portugaleten, eta horren harira epaituko dituzte bederatzi pertsona azaroaren 5ean. Ostiral honetan manifestaziora deitu dute, 'Okupazioaren kontrako erasoak gelditu' lelopean.


2024-11-01 | Hala Bedi
Gorka Erostarbe (Badok)
“Edukiak gorantz egin du eta sorkuntza aldetik une polita bizitzen ari da euskal musika”

Badok-ek, Berriako musika atariak, 15 urte bete ditu. Bi ekitaldi ezberdin antolatu dituzte urteurrena ospatzeko, bata Hendaian azaroaren 16an eta bestea Durangoko Azokan. Hainbat artista izango dira bertan. Euskal musikaren gaur egungo egoeraren erradiografia txikia ere eskaini... [+]


Estatuaren biolentziaren beste 93 biktima aitortu ditu EAEko Balorazio Batzordeak

Asteazken honetan beste 93 biktima aitortu ditu estatuaren eta talde parapolizialen biktimen azterketak egiten dituen Balorazio Batzordeak. Baliabide faltagatik, bere lanarekin aurrera jarraitzeko zailtasunak ere aitortu ditu. Egiari Zor Fundazioak ongi baloratu du batzordearen... [+]


2024-10-31 | Leire Ibar
Ostegunetik igandera, Gazte Topagune Sozialista antolatu dute Altsasun

"Alternatiba sozialista indartzera bidean" GKSk eta IAk eztabaidarako, hausnarketarako eta aldarrikapenerako espazioak antolatzeko beharra azpimarratu dute, eta horren baitan antolatu dute Gazte Topagune Sozialista. Ostegunetik hasita igandera arte izango da Altsasun.


2024-10-31 | Andoni Mikelarena
“Haurrek Halloween ospatzeari esker jakin dugu gurean ere kalabazekin jolasten zutela duela ehun urte”

Halloween ospatzera gonbidatu zutela esan zion alabak Jaime Altunari eta honek festara joaten utzi zion, baina deseroso sentitu zen. Altunak bere aitari kontatu zion gertaturikoa, eta honek erantzun, eurek ere ospatzen zutela halakorik. Fenomenoa ikertzen urte eta erdi eman dute... [+]


2024-10-31 | Leire Ibar
Korrikaren karbono isuria nola murriztu daitekeen ikertu dute lehenengo aldiz

Ingurumen-inpaktuaren berri izateko eta, hurrengo edizioei begira emisioak murrizteko egin du azterketa Lander Crespo klima adituak. Garraioa izan zen Korrikako azken edizioan isurketa gehienen jatorria.


2024-10-31 | Justus Johannsen
ANALISIA
Öcalan gabe ez dago konponbiderik Turkiaren eta PKKren artean

Abdullah Öcalanek, Kurdistango Langileen Alderdiko (PKK) buruzagi espetxeratuak, bere iloba Ömer Öcalanen lehen bisita izan du. Ia lau urtez ukatu dizkiote bisitak, telefono deiak eta kanpoaldearekiko komunikazio oro. Azken 25 urteetan ia erabateko isolamendu... [+]


2024-10-31 | Julene Flamarique
Energia konpainien gaineko zerga berezia bertan behera uztea adostu du Espainiako Gobernuak, EAJ eta Juntsekin

Enpresek presio handia egin dute azken boladan eta “inbertsio estrategikoak arriskuan egon daitezkeela” mehatxu egin zuten. Iberdrolako presidenteak ordea, zerga honek bere kontuetan “oso gutxi suposatzen duela” adierazi zuen duela aste bi. Bankuen... [+]


2024-10-31 | Euskal Irratiak
Baigorri-Tafalla egunak ospatuko dituzte asteburuan Baigorrin

Baigorri eta Tafalla herrien arteko senidetzea ospatuko dute asteburuan Baigorrin. 1978an hasi ziren lehen harremanak, baina hautetsien aldaketarekin pixka bat galdu zen ondotik. Haatik, duela hiru urte Tafallakoak berriz Baigorrira hurbildu ziren.


2024-10-31 | Iñigo Satrustegi
Bizitza ez da esateko erraza

MIÑAN
NORK: Artedrama. Sambou Diaby, Ander Lipus, Eihara Irazusta, Mikel Kaye.
NON: Bilboko Arriaga Antzokian.
NOiz: Urriaren 25ean.

----------------------------------------------

Euskaraz kontatu zuten Ibrahima Baldek eta Amets Arzallusek Miñan 2019an. Bost urte... [+]


2024-10-31 | Nicolas Goñi
Zuhaitzen migrazioa dugu oihanek klima larrialdiari aurre egiteko soluzioetariko bat

Gero eta egoera larriagoan daude munduko oihanak, klima aldaketak ekarritako bero uhin eta lehorteek bultzatzen dituzten suteengatik, bertzeak bertze. Latitude ertain eta borealetan klima jadanik aldatu arren, oihanak orain arte oso guti prestatu ditugu aldaketari, batez ere... [+]


Murrizketak, bazterkeria eta negozio interesak: hondamendi batentzako koktel hilgarria Valentzian

Valentzian denboraleak eragindako hildakoen eta kalteen atzean faktore meteorologiko hutsak daudela pentsatzea inozoegia litzateke. Generalitateak larrialdia nola kudeatu duen salatu du askok, baita multinazionalen negozio egarria lehenetsi dela ere. Eta gune pobreenak kaltetu... [+]


2024-10-31 | Jon Torner Zabala
“Eskolak ezin dio heriotzaren gaiari bizkarra eman”

Iragan astean kontatu genizuen etorkizuneko hilerriaz gogoeta prozesua egin dutela Antzuolan, eta protagonista nagusietakoak umeak izan direla, Herri Eskolan heriotzaren bueltan 1980ko hamarkadaz geroztik egiten ari diren lanketaren ildotik. Hain justu, “hainbat urtetan... [+]


Eguneraketa berriak daude