Manhattan merke saldu zuten
Minuit zuzendari izendatu baino bi urte lehenago, Ekialdeko Indietako Konpainia Holandarrak Nieuw Nederland kolonia sortu zuen Hudson bailararen amaieran. Holanda Berri hau badia handiaren ertzean ezarritako komunitate txikiek osatzen zuten. Baina berehala bertako indiar tribuen arteko gatazkak eztanda egin zuen hauek kolonoekin zuten larru salerosketaren inguruko gorabeherak zirela medio. Herrixka berrietako biztanleak babestu asmoz, Minuit zuzendariak Manhattan uhartea erosi zuen, irlaren hegoaldeko muturrean egurrezko gotorlekua eraiki eta kolonoak haren inguruan bildu zituen. Nieuw Amsterdam izena ipini zion hiribilduari.
1631n Konpainiak Holandara itzularazi zuen Minuit. Baina zuzendari ohia ez zen luzaroan lehorrean geratu eta abentura bila ibili zen geroago ere Mundu Berrian, besteak beste, suediarren aginduetara. Hurakan batek bere ontzia hondoratu zuenean hil zen, 1638an.
Minuit gabe ere, Amsterdam Berriak hazten jarraitu zuen. Dena den, 1664an Peter Stuyvesant hiriko gobernadore despotiko eta eztabaidatuak -egun tabako marka batek bere izena darama- uhartea britainiarren eskuetan utzi behar izan zuen. Bigarren Gerra Anglo-Holandarraren urteak ziren eta britainiarren itsas armada indartsua hiriko portura iritsi zenean holandarrek amore eman behar izan zuten. Britainiarrek berriro bataiatu zuten hiria; New York ipini zioten, erregearen anai Yorkeko dukearen omenez (gerora James II.a izango zena).
Kondairak dio Manhattan 24 dolarrengatik erosi zutela, hots, indiarrek trukean jasotako gauzek horixe balio zutela. Baina anakronismo hutsa da hori -XIX. mendean Edward O’Callaghan historialariak egindako kalkuluetan oinarritua-, dolarra orduan ez baitzen existitzen. Egiaz, 60 florinen truke erosi zuten irla, hau da, gaur egungo 100 euroren truke, gutxi gorabehera.
Berriki argitaratutako liburuan (Stonehenge: The biography of a landscape, Tempus Publishing) megalitoak Preseli mendikateko harriz eginak direla dio Darvillek. Preseli Gales mendebaldean dago eta, beraz, harritzarrek 250 kilometroko bidea egin zuten, beti ere Darvillen hipotesiaren arabera. «Preselin iturri sakratu ugari dago eta horregatik harri hauek sendatzeko gaitasuna zutela uste zuten» dio arkeologo ingelesak. «Jakina da XVIII. mendea arte, jendea Stonehengera etortzen zela harri zatiak moztera eta talisman moduan erabiltzen zituztela. Gainera, megalitoen inguruan ehorzketa ugari aurkitu da eta horietako batzuk arazo fisikoak zituzten pertsonei dagozkie».
Asteazkenetik aitzina Ipar Euskal Herrian, eta ostiraletik Hego Euskal Herrian; film oso gutxi estreinatzen dira horrela zinema aretoetan. Halaxe egingo du asteon Faisaien Irla-k. Fikzioa baitira mugak, horrela dio Asier Urbieta (Errenteria, 1979) zuzendariak: ez dira... [+]
Ikaslea zenbat eta adinez txikiagoa izan, orduan eta feminizatuagoa da irakasle lana: Haur Hezkuntzan, 10 irakasletik 9 baino gehiago emakumeak dira munduan, Lehen Hezkuntzan %67a eta DBHn %54a. “Kuriosoa da, zaintza oinarri duten beste lan batzuetan (erizainak, erizain... [+]
Espainiako Estatu mailan, behera egin dute bai ezarritako babes-neurriek bai aurkeztutako eskaerek.
Ekintza sorta ugariko bi eguneko egitaraua eduki dute bertaratu diren irakurleek: besteak beste, liburu azoka, ikuskizunak, tailerrak eta mahai-inguruak izan dituzte. Maider Elcano koordinatzailearen ustez, Biltzarraren indarra idazleei eta sortzaileei lekua ematen dien... [+]
Kondenatutako atzerritarren nazionalitateari buruzko datuak argitaratuko dituela adierazi du Erresuma Batuko Barne ministroak. Bide beretik, pasa den astean ezagutarazi zen Aste Nagusian atxilotutako 79 pertsonaren argazkiak filtratu zituela Ertzaintzak.
2002az geroztik Espainiako Estatuko hainbat kolektibotan infiltratutako hamabi poliziaren berri eman dute La Directa eta El Salto agerkariek. Nieves López izen faltsua baliatzen zuen Espainiako poliziaren kasua da publiko egin duten azkena. El Salto-k argitaratu duenez,... [+]
Militante eta ikerlari antiarrazistak abiapuntu argia adierazten du: arrazakeriaren aurka borrokatzea ez da zeregin psikologiko edo diskurtsibo bat, baizik eta egiturak desegiteko premia.
Espainiako Gobernuak urte amaierarako Defentsara bideratuko duen gastua Barne Produktu Gordinaren %2 izango da: 33.123 milioi euro. Sánchezek adierazi du erabaki horrek "Espainiaren segurtasuna bermatzea" eta armadaren baliabideak "modernizatzea" dutela xede.
"Bakearen" bidean, Errusiak proposatu du kontrolpean ez dituen lurraldeei uko egitea. Trukean AEBk hainbat onura emango dizkio, Financial Timesen arabera. Hala ere, Kremlineko bozeramaile Dmitry Peskov-ek abisu egin du: "Ez fidatu hedabideez, ezta errespetagarriak... [+]
EAEko Auzitegi Nagusiak agindu ostean eskola kirolaren aurkako epaia berehala betetzeko, Gipuzkoako Diputazioak jakinarazi du erabakia "onartu eta errespetatu" egingo duela, helegiterik ez duela aurkeztuko, eta aurrez Espainiako Auzitegi Gorenean jarritako kasazio... [+]
Obrak "abiadura handian" doazela deitoratzen dute makroproiektuaren kontrako kolektiboek. Landetako THT Ez taldeak hitzaldia antolatu du apirilaren 27rako, ozeanoei buruzko nazioarteko hainbat aditurekin, tartean, Paul Watson baleen aldeko ekintzaile... [+]
Ez da lehenengo aldia, aditua izan ei naiz kontraesanetan. Oreka, baietzaren eta ezetzaren arteko muga non marraz daitekeen bilatzen. Analisi topografikoa, neurriz neurri morala triangelatzen. Tatuaje erraldoia bekokian: Bai, baina… Erabaki batera iristeko, inoiz nire... [+]
Almidoiarekin egindako plastiko biodegradagarrietatik sortutako mikroplastikoek saguen osasuna kaltetzen dutela ikusi dute esperimentu batean. Ikertzaileek ohartarazi dute ezinbestekoa dela bioplastikoen segurtasuna hobeto ikertzea, haien erabilera handitzen jarraitu aurretik,... [+]
Arabako artisten 35 lan paratu dituzte Emakumea. Familia eta lana erakusketan, Gasteizen. Aukeraketa egiteko, kanpoan utzi dituzte historian zehar emakumeak sarritan margotu izan diren beste egoera eta estereotipo batzuk, eta lanari lotutakoei eman diete garrantzia. Urriaren... [+]