Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
larunbata 2024ko uztailaren 20an
Kazetari zailduak eta umore freskoa
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Prentsa idatzia: Felix Ibargutxi
Felix Ibargutxi legazpiarrak urte asko daramatza kazetari lanean. 1979an kazetaritza ikasketak amaitu zituen Nafarroako Unibertsitatean eta urte hartan bertan Zeruko ARGIAn erreportajeak egiten hasi zen. Orduz geroztik gaztelaniaz aritzen diren hedabideetan jardun du Ibargutxik, Eginen bere garaian eta El Diario Vascon orain.
Azken hedabide horretan, 1986an Zabalik izeneko gehigarriaren sortzaile eta kudeatzaile izan zen. El Diario Vasco egunkariak euskarari lekua emateko proiektu horren garapena bere esku jarri zuen. Gehigarria desagertuta, egunkariko ohiko orrietan du txokoa Ibargutxik. Gaztelaniazko itsasoan zorrotz eta oso hurbiletik landu du euskarazko kultur produkzioa. Egunerokoari ederki egiten dio jarraipena, baina badaki ezkutuan diren harribitxietara iristen ere. Ondo baino hobeto ezagutzen du Gipuzkoa, laneko eremua. Bertako kultura oro har, eta herri kultura argitara ekartzen ditu.
Azken hedabide horretan, 1986an Zabalik izeneko gehigarriaren sortzaile eta kudeatzaile izan zen. El Diario Vasco egunkariak euskarari lekua emateko proiektu horren garapena bere esku jarri zuen. Gehigarria desagertuta, egunkariko ohiko orrietan du txokoa Ibargutxik. Gaztelaniazko itsasoan zorrotz eta oso hurbiletik landu du euskarazko kultur produkzioa. Egunerokoari ederki egiten dio jarraipena, baina badaki ezkutuan diren harribitxietara iristen ere. Ondo baino hobeto ezagutzen du Gipuzkoa, laneko eremua. Bertako kultura oro har, eta herri kultura argitara ekartzen ditu.
Telebista: Wazemank
Ezin ukatu arrakasta izan duenik, 2005eko udan hasi zenetik, ETB1eko umore saio honek. Guk audientzia datuak ez dauzkagu eskutan, baina kalean Wazemankek izan duen eragina begi-bistakoa da. Nola lortu dute halako arrakasta? Anjel Alkain zuzendariak dioenez, umore «freskoa, ganberroa eta gaztea» egiten dute. Euskal Herriko eguneroko gertaeretan oinarritzen dira eta zenbait esketx bertakoek ulertzeko modukoak dira, baina umore unibertsala ere lantzen dute. Futbola eta politika ez dituzte lantzen, aspergarriak iruditzen zaizkielako. Gainerakoan, telebista kate horretako beste saioen karikaturen bidez ere, ikus-entzuleen barrea edo irria eragiten saiatzen dira: Goenkaleko esketxak eginez, hainbat saiotako aurkezleak imitatuz... Euskaltzaindia ere ez dute bakean utzi, eta ez da harritzekoa. Hizkuntzari garrantzia handia eman diote eta oso ondo zaindu dute erabilera. Euskara zurrun eta akademikotik urrundu eta kaleko jendeak darabilen hizkerara hurbildu dira; euskara bizia erabili dute eta euskalkien zein herri hizkeren alde egin dute. Nola ez, hitz jokoek, esalmoldeek arrakasta handia izan dute, esan nahi dugu, kalean hitzetik hortzera entzuten direla «koxk», «eongo gatxik», «izan untsa» eta tankerakoak.
Irratia: Jojo Bidart
Jojo Bidart baigorriarrak 25 urte daramatza Irulegiko Irratian lanean, irratiak adina urte. 1981ean hasi zituzten emisioak Nafarroa Behereko Irulegi herrian, Menta izeneko baserrian. 1982an hasi zuten programazio finkoa. Fisika ikasi zuen Bidartek eta horregatik -dio berak- irratia abian jartzeko kontu teknikoetan buru-belarri aritu zen hasieran. Kazetari gisa ere hasi zen lanean apurka-apurka eta lan-taldea mardultzen joan denez, kontu teknikoei baino kazetari lanari lotu zaio. Politika, ekonomia eta sozial arloan aritzen da batik bat. Badago zeresana, «Iparraldeko barnealdea husten ari dela badira sektore ahulak, indarra galtzen ari direnak... badago zer kontatua». Eta ez da erraza batez ere barnealdeko jendea mintzaraztea, gutxi direlako eta elkar ezagutzen dutelako, kostaldean ez bezala. Iparraldean izaten diren mahai-inguruetan, askotan izaten da; batzuetan teknikari lanak egiten, irratirako grabatzen eta beste batzuetan moderatzaile. Esan digu moderatzaile ezetz, akuilatzaile lana egin behar izaten duela jendeak iritzia emateko pausoa eman dezan.
Internet: IKTeroak
Ordiziako (Gipuzkoa) Jakintza Ikastolak IKTak bultzatzeko asmoa agertu zuen duela bi urte. Informazio eta Komunikazioaren Teknologiak da IKT siglen esanahia. Nola lortu teknologien mundua irakaskuntzarekin uztartzea? Jokin Lacalle Jolaus irakaslea hasi zen gaiari tiraka eta laster Maite Goñi Sei eta Mikel Etxarri Magic gurdira igotzea lortu zuen. Helburua eskolako irakasleen zein ikasleen artean teknologia berrien eta irakaskuntzaren arteko harremana sendotzea zen. Ez zaie erraza egin irakasleengan eragitea, mundu hori arrotza zaielako eta norberak landutako gaiak, esate baterako Interneten partekatzea kosta egiten zaielako. Ikasleak hobeto moldatu dira, nahiz eta lanean hasi zirenean ezustekoak izan. Lacallek adierazi digunez, «jendeak uste du haurrak Interneten izugarri ondo moldatzen direla, baina messenger-ez, hotmail-ez eta word-ez gain ezer gutxi dakite». Baliabideak eskura jarri eta erakutsi egin diete ikasleei, beraiek aportatu, partekatu ditzaten edukiak, iritziak... Lacalleren ustez, «ikasleak eskolak hartzera ohituta daude, ikastetxera etorri, jaso eta etxera. Irakas eredu hori aldatu nahiko genuke». Eskolan, beraz, ari dira ikasleak eta irakasleak zirikatzen, baina erreakziorik bikainena eskolatik kanpo jaso dute, azken finean «euskal blogosfera existitzen delako» eta mundu horretako esperimentatuek segitzen dutelako IKTeroen bloga: http://ikteroak.blogsome.com>.
Publizitatea: Oarsoaldeko Euskara Batzordea
Eta zuek zer? Horrela du izena Oarsoaldeko Euskara Batzordeak egindako kanpainak. Zuek hori gurasoak dira, haurrei euskaraz egiten dieten eta beraien artean gaztelaniaz egiten duten gurasoak. 2003an hasi ziren lantzen hizkuntzak familia transmisioan duen garrantzia Oarsoaldeko lau udalak (Errenteria, Oiartzun, Lezo eta Pasaia). Lau herrietako teknikariek badakite transmisioaren gaia konplikatua dela: familiaren alorrean sartu behar, are gehiago, bikote harremanen eremuan. Euskara Batzordearen helburua bikoteak hizkuntzarekiko hartzen duen jarrerak haurrengan duen eraginaz jabetzea da. Hori da lehen pausoa: guraso euskaldunek jakin dezatela bikote hizkuntza gaztelania baldin bada, huraxe bihurtuko dela etxeko hizkuntza. Sentsibilizazio lan hori urtetakoa izango da, Joxe Luix Agirretxe Euskara Batzordeko buruak azaldu digunez, «zirimiri efektua izan behar du».
Eta zuek zer kanpainan, besteak beste, irrati tarteak egin dituzte iazko iraila-urrian eta arrakasta izan dutela esan digu Agirretxek. Dirudienez, guraso dezentek gogoan hartu ditu honako esaldiak: «Euskara haurren hizkuntza al da? Euskara eskolan bakarrik erabiltzen den hizkuntza al da?».
Eta zuek zer kanpainan, besteak beste, irrati tarteak egin dituzte iazko iraila-urrian eta arrakasta izan dutela esan digu Agirretxek. Dirudienez, guraso dezentek gogoan hartu ditu honako esaldiak: «Euskara haurren hizkuntza al da? Euskara eskolan bakarrik erabiltzen den hizkuntza al da?».
Merezimenduzko saria: Aizu! aldizkari
AEKren Aizu! aldizkariak 25 urte bete ditu. Euskaltegietan euskara ikasteko ahaleginean ari ziren ikasleentzat tresna izan nahi zuen Aizu!k. 25 urteotan gauzak aldatu direla aitortu digu Eñaut Mitxelena aldizkariko koordinatzaileak, orain euskaraz trebatzeko baliabide askoz gehiago dago. Hala ere, hilero argitaratzen den aldizkariak hasierako funtzioa betetzen segitzen du: euskaltegietako ikasleei ikasketekin laguntzeko tresna da. AEKren euskaltegietako ikasle guztiek jasotzen dute aldizkaria eta sarritan ikasgelan bertan erabiltzen dute material gisa. Bistakoa da hori aldizkarian; elkarrizketa, erreportaje edo dena delakoetan, esate baterako, hiztegitxo batzuk ageri dira ikasleei laguntzeko. Idazteko orduan ere Mitxelenak esan digu estiloa zaintzen dutela, hau da, estilo sinplea, garbia erabiltzen saiatzen dira euskara ondo menderatzen ez dutenak hobeto molda daitezen. Aizu! ez da, ordea, ariketaz osatutako aldizkaria eta edukiek badute helburua: euskal kultura ikasleei gerturatzea. Gainera, irakurle bakarrak ez dira ikasleak, harpidetza sistemaz edozein herritarrek jaso dezake etxean Aizu! eta hainbat kioskotan ere eros daiteke.
AEK-k behin baino gehiagotan esan du albisterik onena euskaltegiak desagertu direla esatea izango litzatekeela, haien beharrik ez dugulako. Ez diogu opa Aizu!ri ateak ixtea, baina ederra litzateke euskara ikasleentzako baino, aldizkaria euskara ederki menperatzen duen irakurlearentzako izatea.
AEK-k behin baino gehiagotan esan du albisterik onena euskaltegiak desagertu direla esatea izango litzatekeela, haien beharrik ez dugulako. Ez diogu opa Aizu!ri ateak ixtea, baina ederra litzateke euskara ikasleentzako baino, aldizkaria euskara ederki menperatzen duen irakurlearentzako izatea.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
dantzan.eus
|
Oier Araolaza
#2
#3
Irutxuloko Hitza
|
Beñat Parra
#4
Manex Usarralde Garmendia
#5
Beranduegi
#6
Azkenak
2024-07-19
Manex Usarralde Garmendia
Zestoako Gaztetxearen desalojoa geratzea lortu dute
Uztailaren 19an, 8:00etan zegoen gaztetxea husteko agindua emanda. Momentuz, lortu dute desalojoa atzera botatzea. Zestoako Gazte Asanbladak Bilboko Aresti Zentro Sozialistaren desaloa jasan zutenei elkartasun osoa adierazi die.
2024-07-19
Xabier Letona Biteri
Yael Braun-Pivet izango da berriz Frantziako Asanbleako lehendakaria
Frantziako Asanbleak Yael Brau-Pivet hautatu du legebiltzarreko presidente. Lehia aurreikusten zen FHB eta Macronisten artean, eta azkenean, gutxigatik bada ere, lehendakariaren alderdikoak gailendu dira.
2024-07-19
Nagore Irazustabarrena Uranga
Margolan figuratibo zaharrena
Sulawesi (Indonesia) uhartearen hegoaldean, Leang Karampuang kobazuloan hiru irudi antropomorfoz eta basurde batez osatutako margolana aurkitu dute Griffith eta Southern Cross unibertsitateetako eta Indonesiako Agentzia Nazionaleko arkeologoek. Nature aldizkarian argitaratutako... [+]
2024-07-19
Nagore Irazustabarrena Uranga
Leonard Peltierren ihes ukatua
Lompoc (Kalifornia, AEB), 1979ko uztailaren 20a. Leonard Peltier ekintzaile indigenak eta beste bi presok espetxe federaletik ihes egin zuten. Iheskideetako bat kartzelaren kanpoaldean bertan tirokatuta hil zuten; bestea ordu eta erdi geroago atzeman zuten handik milia batera... [+]
2024-07-19
Manex Usarralde Garmendia
Adin txikiko neska baten erasotzaileari jarritako epaia salatu du Gasteziko Mugimendu Feministak
Gasteizko adin txikiko neska bati sexu erasoa egin zion adin txikiko mutil batek, 2023ko ekainean. Gasteizko Mugimendu Feministak ez ditu bidezkoak ikusten epaileak erasotzaileari ezarri dizkion neurriak. Uste du erasoa jasan duenaren birbiktimizazioa bultzatzen dutela... [+]
Donostiako udaltzainek Parte Zaharreko hainbat gazte “jipoitu eta zauritu” dituztela salatu dute
Alde Zaharreko Gazte Asanbladak (AZGA) salatu du Donostiako Udaltzaingoak auzoko hainbat gazteren aurka astelehen gauean egindakoa: “Auzoko hainbat gazte futbolean jokatzen ari ziren Trinitate enparantzan, Udaltzaingoa hurbildu eta mehatxuka guztiak identifikatzeko agindua... [+]
2024-07-19
Mikel González De Reparaz
Patinete elektriko bat erostean, su-detektagailu bat oparitu beharko litzateke
2024-07-19
Julen Ugartemendia Carcedo
Ursula von der Leyen Europako Batzordeko presidente izendatu dute
401 aldeko boto eta 284 kontrako jaso ditu, baina gehiengoa lortu du 41 botogatik. Hurrengo bost urteetan berriro ere presidente izango da, popularren, sozialdemokraten, liberalen eta berdeen babesa jasota. EH Bilduk kontra bozkatu du, eta EAJk alde.
2024-07-19
Jon Hidalgo Gereñu
Hamabost urte beharko dira Gazako genozidioan Israelek sortutako 40 milioi tona hondakin jasotzeko
NBEren ikerketa baten arabera, lehertu gabeko artilleria, substantzia kaltegarriak eta palestinarren gorpuak daude hondakin artean. 50.000 bonba baino gehiago bota ditu Israelek urritik, eta 40 milioi tona hondakin sortu dituzte.
2024-07-19
Jon Hidalgo Gereñu
1.200 soldadu israeldarrek baino gehiagok egin dute beren buruaz beste azken 50 urteetan
Genozidioarekin lotutako suizidio ugari identifikatu dira, armada sionistak datuak ezkutatzen baditu ere.
Eguneraketa berriak daude