Hiru sektoreetako datu nazionalak Gaindegiari esker
Azkeneko datuak, euskal nekazaritza erroldari buruzkoak, joan den abenduan plazaratu dituzte. Nazio mailako estatistika horiei esker, lehen, bigarren eta hirugarren sektoreetako benetako irudia ezagutu ahal izan dugu, baita Euskal Herriko etxebizitzena ere, 2001eko azken datuei dagokienez.
Bati baino gehiagori arraroa egingo zaio 2001eko datu estatistikoak ematea, datuok zaharkituta daudelakoan. Hala ere, kontuan izan behar da Euskal Herria zatitzen duten administrazioek, baliabide hobe eta handiagoekin ere, ez dutela 2001eko urtea baino datu gaurkotuagorik eskaintzen. Horregatik txalotzekoa da Gaindegiak egindakoa, lan eskerga egin baitu datuak ikertzen, biltzen, prozesatzen, baloratzen eta behar diren konparaketak egiten.
Gure irakurleak behatoki ekonomikoak emandako datu horietara hurbiltzeko, sektore bakoitzaren ondorio nagusiak batu ditugu ondoren. Informazio gehiago nahi izanez gero, Datu Talaia eta Gaindegiaren web guneetara jo dezakezue.
1975 eta 2001 urte arteko erkaketetan, Bizkaiak langileen %42 galdu zuen; Arabak, %36 eta Gipuzkoak, %32,3. Nafarroan, industrian galdu zen langile kopurua txikiagoa izan zen, %16,1. Ipar Euskal Herriko hiru lurraldeetan, erkaketak egiteko datu gutxiago dauden arren, esan daiteke murrizketa txikiagoa izan zela.
Behatoki ekonomikoak azpimarratzen du zerbitzu sektoreak nekazaritza eta industriaren aldean izan duen gorakada geldiezina azken 25 urteotan. 1975ean, euskal langileen %38,5 baino ez zen ari lanean sektore honetan eta industrian aldiz, %53,2. 1991n, zerbitzu sektoreak askogatik gainditu zuen industria sektorea eta langileen %53,1 zerabilen. Datuok 90eko hamarkadan igotzen jarraitu zuten eta 2001ean sektore honek Euskal Herriko langileen %61,1 zerabilen.
Euskal Herrian 245.422 etxebizitza daude hutsik. Honek esan nahi du bost etxebizitza familiarretik bat hutsik dagoela. Hala, etxebizitzen %80,9 baino ez da erabiltzen etxebizitza nagusitzat eta gainontzeko %19,1 hainbat modutara: bigarren etxebizitzatzat, turistei alokatzeko, espekulatzeko, eta abar. Euskal Herriko etxebizitza hutsen ehunekoa Europar Batasuneko bataz bestekoa baino handiagoa da, Europan etxebizitza familiarren %14 soilik baitago hutsik. Hurbilen ditugun bi estatuei begira, Euskal Herriak oso gutxigatik gainditzen du Frantziako Estatuko ehunekoa (han etxebizitzen %18 dago hutsik), baina Espainiar Estatukoa baino baxuagoa da. Azken horrek Europar Batasuneko ehunekorik handiena du, etxebizitza familiarren herena hutsik dago.
Nafarroa Garaiak (%26) eta Lapurdik (%25,1) dute etxebizitza gehien hutsik. Beste muturrean, Bizkaian, etxebizitza familiarren %15,1 daude egoiliarrik gabe, Euskal Herriko daturik baxuena. Gainontzeko herrialdean etxebizitza hutsaren ehunekoa %20 ingurukoa da: Nafarroa Beherean, %20,6, Zuberoan, %20,3, Araban, %18,2 eta Gipuzkoan %17,1. Herriak aztertzen badira, alde handia dago. Adibidez, Arrasaten (Gipuzkoan) edo Portugaleten (Bizkaian) etxebizitzen %10 baino gutxiago dago hutsik. Beste muturrean leudeke Abaurrepea (Nafarroa Garaian), %72,35ekin eta Donibane Lohizune (Lapurdin), %45,3rekin.
Iragan asteazkenean Gogora Institutuko Zuzendaritza Kontseiluko bost kide independenteak hautatu zituzten alderdiek Gasteizko Legebiltzarreko Justizia eta Giza Eskubideen Batzordean. EAJren eta PSEren abstentzioek Pilar Garaialde Salsamendi zuzendaritzatik kanpo utzi zuten. Bera... [+]
Kanadako Elkarte Medikoak (CMA) barkamena eskatu die herri indigenei, praktika medikoentagik edo haien gabeziagatik historikoki eragin dizkieten kalte fisiko eta psikologikoengatik. Barkamen-eskea egin duen ekitaldi berean txosten bat aurkeztu du, medikuen jarduera antietikoak... [+]
Naturazaleren batek galdera hori irakurri eta pentsatuko zuen seguruenik: “Galdetzea ere! Ez dute zerikusirik!” Egia da, bai, behin ezagututa erraz desberdintzen direla oreina eta orkatza. Baina batzuentzat ez da erraza mendian halako animalia ikusi eta ziurtasunez... [+]
Sekreturik ez esan baratzean. Bai bai, adi baratzean. Zer agi ere ataizean ibili, begi-belarri. Ezkutatzekorik baduzu ez azaldu baratzean. Patatak (Solanum tuberosum) begiak ditu, artoak (Zea mays) belarriak, arrosondoak (Rosa spp.) antena zorrotzak, asunak (Urtica dioica)... [+]
Urteak dira Bergaran kontsumoaz eta lehen sektoreaz lanketa zabala egiten hasi zirela. Ereindajan kooperatibaren eta Elikadura Mahaiaren sorrerak bultzada izan ziren lanketa orokor horretan. Azken urteotan, azoka plazaren inguruko hausnarketa prozesuan buru-belarri aritu dira... [+]
"Kanpora begira" bizi izan garen udararen ondoren, udazkenak geure buruarekin berriro konektatzera, errutinara itzultzera eta bertan nola sentitzen garen entzutera gonbidatzen gaitu. Eta udazkenean zer behar dugu osasuntsu eta energiaz beteta sentitzeko? Garaiko jakiek... [+]
Eta hori, larunbata zela atzo, eta ez igandea. Kosta zitzaion egunari argitzea, aurreko egunetan baino dezente jende gutxiago zebilen kalean, eta presa gutxi nabari zen. Batzuk laster batean bai, Kursaalera eta Victoria Eugeniara gerturatu zirela, lehen areto horretan ematen... [+]
Patricia López de Arnaiz gasteiztarrak aktore onenaren sari nagusia irabazi du Donostiako 72. Zinemaldian, Pilar Palomerok zuzendu duen 'Los destellos' filmean egindako lanagatik.
Eider Rodriguezen 'Bihotz handiegia' liburuko lehen narrazioan... [+]
Andrés Roca Rey toreroaren egunerokoaren hainbat pintzelkada ematen ditu Tardes de soledad zintak, besteak beste, hotelean eta hoteletik zezen-plazarako bidean eginiko elkarrizketak edo janzte aldiko uneak, eta plazan zezena nola sufriarazten eta hiltzen duen erakusten... [+]
