Ezin ikusi, ezin euskaraz irakurri


2021eko uztailaren 19an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Manu Agirrek, Bilbon bizi den ataundarrak, 2005eko abenduan, sei egun egin zituen gose greban itsuek euskaraz irakurtzeko duten eskubidea aldarrikatzeko. Jaurlaritzaren eta ONCEren arteko akordioaz ezkor ageri da, horre- ez baititu itsuen gabezien oinarrizko beharrak asetzen. Gainera, Agirre beldur da hitzarmena ez ote den bere horretan geratuko: «Azken batean, liburu kopuru jakin bat brailleratuko da eta kito. Hor ez dago ez aurrera egiteko konpromisorik ez eta euskaraz argitaratzen den informaziora iristeko modurik. Euskaraz argitaratzen den orotik erabat baztertuta gaude. Hitzarmeneko proiektua epe jakinekoa da, ez dago proiektu iraunkorrik».

Igone Etxebarria Euskara Sustapenerako zuzendaria da Eusko Jaurlaritzako Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzan eta hala hitz egin digu hitzarmenari buruz: «2006ko udan itxi genuen hitzarmena. Dena den, aurtengo proiektua da, izan ere guk 2006. urtea ez daukagu itxita. Orain egingo dugu horren jarraipena eta aurrerantzean aztertuko dugu ea zer segida emango diogun hitzarmenari. Oraindik orain, ezin dut agindu liburuen itzulpenek jarraipena izango ote dutenentz, borondatea badugu».

Agirreren gose greba hari esker, ikusmen urritasunak dituztenen eskubideen hutsunea agerian geratu zen. Agirreren aburuz, «plazaratutako egoeraren larritasuna onartu dute eta bere bidea egiten hasiak dira. Dena dela, badakite erantzuna eman behar zaiola, baina ez dira horretarako gai, borondaterik ez dutelako».

Etxebarriak, Euskara Sustapen zuzendariak, arazoaren berri badutela adierazi du: «Guk egindakoa nahiko izango ote den ala ez? Batzuentzat ez, beste batzuentzat bai. Gizarteko premiak ikusita, agian, batzuentzat gehiegi da, beste batek, ordea, esango du oso gutxi dela. 100 liburu izan beharrean gustatuko litzaiguke 1.000 izatea eta gainera denak aldi berean braillera eta ahots sistemara pasatzea, baina heltzen gara heltzen garen lekura. Gutxiago garelako geratzen gara bidean eta herri aurreratua garelako egiten ditugu urratsak, baina gure neurrikoak. Gure esku dagoena egiten dugu».


Euskaratzea ONCEren esku

Manu Agirrek agintarien ezjakintasuna eta utzikeria salatu ditu ezeren gainetik. Ezin du ulertu nola Eusko Jaurlaritzak hiritarren eskubideak betearazteko bitartekoak ONCEren esku uzten dituen. Bide batez, euskararekiko konpromiso eza leporatu dio itsuen elkarteari: «Nola liteke diru publikoa, guztiona den dirua, edonoren esku uztea ez badago euskararekin konprometituta? ONCEk ez dauka inolako interesik euskara bultzatzeko eta ezerk ez du behartzen hori horrela izan ez dadin. Gainera, ONCEri ez dagokio euskara suspertzea. EAEko hiritarren eskubideak bermatzea ez dagokio ONCEri, herri administrazioei baizik. Erabakiak hartu behar dituztenek ezjakintasun hain oinarrizkoa badute, kezka, amorrua eta lotsa sentitzen dut».

Igone Etxebarriak ezintasuna daukan jendearentzat gauzak eskuragarri jartzeak duen garrantzia aipatu du, baina «gu ezin gara heldu jende horrengana. Ez dakigu itsuen premiak zeintzuk diren, horregatik jotzen dugu ONCEra, beraiek esango digute zer premia dauden».

Claudio Congosto ONCEko Bizkaiko zerbitzu burua da. Congostok aitortu du hasiera batean aurreikusitakoa ez dela bete eta hitzarmena gauzatzea ez dela batere erraza. Hori bai, prozesua abian jarri dela azpimarratu du eta zailena, oinarriak jartzea, jada, erdietsi dela. Bi atal ditu prozesuak, bata liburuetako edukiak ahots bihurtzea, digitalizazioaren bitartez egiten dena. Bestea, liburuen transkripzioa braillera.

Ahots sistemari dagokionez, lehenbiziko pausoa grabaketak egitea da. Ordenagailura konektatutako mikro baten bitartez MP3ko artxiboetan grabatzen dute. Ondoren, Daisy sistemaren bitartez, artxibo horiek CDtara kopiatzen dituzte. ONCEk lan hori guztia egin duen enpresari CDak erosten dizkio eta itsuen esku utzi. Ordu kopuruaren arabera CDen salneurria desberdina da.

Liburuak braillera transkribatzeko berriz, Euskal Herriko bost argitaletxerekin akordioa dute. Argitaletxeok liburuak euskarri informatikoan ematen dizkie eta ONCEk Quit Braille programarekin transkripzioak egiten ditu. Transkribiturikoa ordenagailura bidaltzen da eta handik inprimagailu berezietara, brailleratze prozesua osatzeko.

ONCEren eta Jaurlaritzaren arteko iazko akordioa ez da bete eta ONCEk diru gehiago beharko du hitzarmena bukaerara eramateko. Ez du ONCEk arazorik izango, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak falta den dirua jarriko baitu.


Eskaintza txikia, eskari txikia

Congostok dio euskarazko liburuen eskaera badagoela, baina txikia: «ONCEn, euskaraz irakurri nahi dutenen irakurle kopurua murritza da. Beharbada eskaintza handitzen bada eskaria ere handituko da. Oraindik orain, euskaraz ahots sisteman 300 liburu inguru daude eta braillez idatzita gutxiago. Gure liburutegia euskarazko liburuz hornitu nahi dugu eta Eusko Jaurlaritzak asmo bera du. Gaztelaniaz 4.000 liburu badaude, euskaraz 1.000 egon daitezen da xedea, nahiz eta gaztelaniazko irakurle kopurua askozaz ere handiagoa izan. Hau da, berdin da gaztelaniazko irakurleak 4.000 eta euskarazkoak 30 izatea. Horretarako bidea eraikitzen ari gara».

Zein liburu euskaratu erabakitzeko hainbat iturri hartzen dute kontuan. Batetik, ONCEko kidea den euskal filologo batek merkatua aztertzen du; besteak beste, Durangoko Azokan bertatik bertara ikusten du zein diren libururik salduenak. Bestetik, Elkar argitaletxearen dendetako liburu irakurrienen zerrenda ere kontuan hartzen dute, baina, batez ere, itsuen eskakizunak dira garrantzitsuenak euskaratzeko garaian: «Gure liburutegiko erabiltzaile batek liburu bat eskatzen badu edota liburu zerrenda osatzen badu horrek du lehentasuna» azaldu du Congostok.

Manu Agirrek, irakurtzeko eskubidea aldarrikatzen duelako, ez du uste intelektuala denik; gizon arrunta baizik. Alabaina, ez du onartzen batzuen utzikeriaren ondorioz berak irakurtzerik ez izatea: «Nik muga batzuk ditut, baina eskatzen dudana da, ez niri esatea zein arazo dudan, baizik eta dauden baliabideak, baldin eta erabilgarriak badira, erabili ditzatela nire arazoa leuntzeko, beste leku guztietan egiten den bezala».


Azkenak
Olatz Salvador
Konfort gunea

Olatz Salvador
Noiz: martxoaren 15ean.
Non: Deustuko jaietan.

------------------------------------------------

Martxoak beti du deustuarrontzat kolore berezia; urtero ospatzen ditugu jaiak, San Jose egunaren bueltan. Bi asteburu bete festa, eta urtetik urtera Deustuko... [+]


Ezkabako ihesaldia gogoratzeko, La Fuga mendi-martxa

Kirola eta oroimena uztartuko dituzte, bigarrenez, mendi-martxa baten bitartez. Ez da lehiakorra izanen, helburua beste bat delako. La Fuga izeneko mendi martxak 1938ko sarraskia gogorarazi nahi du. Ezkabako gotorlekuan hasi eta Urepelen amaituko da. Maiatzaren 17an eginen dute.


Atzera bota dute Zaragoza eta Araba arteko goi tentsioko linearen proiektua

Martxoaren 19an amaitu zen proiektua aurkezteko epea, baina Errioxako PSOEk adierazi du Forestalia enpresak "interesa baztertu" duela. Enpresak bi parke eoliko eraiki nahi zituen Aragoiko lurretan, baina oraindik ez ditu lortu baimenak eta hori dute egitasmoa... [+]


2025-03-28 | ARGIA
200.000 euro lortzeko kanpaina abiatu du Integrazio Batzordeak

Seaska Sarean inklusio egoeran dauden 165 ikasleei laguntza bermatzeko hasi dute kanpaina, antolaketa propioa eratuta. Frantziako Hezkuntza Ministerioaren jarrera salatu dute kanpaina aurkezteko prentsaurrekoan, behar bereziak dituzten haurren inklusiorako baliabide... [+]


2025-03-28 | Irutxuloko Hitza
Metroaren lanetako gainkostua 33,3 milioi eurokoa dela adierazi du Eusko Jaurlaritzak

EH Bilduk galdera sorta bat erregistratu zuen Eusko Legebiltzarrean Donostiako Metroaren igarobideko lanen gainkostua argitzeko. Informazio hori atzo jakinarazi zuen Susana Garcia Chueca Mugikortasun sailburu sozialistak.


AEBn ekoizten ez diren autoei %25eko muga-zergak ezarriko dizkiela iragarri du Trumpek

Muga-zergak apirilaren 2tik aurrera ezarriko dira eta altzairuari eta aluminioari ezarritakoei batuko zaizkie. "Gurekin negozioa egiten duten eta gure aberastasuna eskuratzen duten herrialdeei ezarriko dizkiegu", AEBetako presidenteak adierazi duenez. 


2025-03-27 | Arabako Alea
Greba mugagabea hasi dute Gasteizko lorezainek

%90eko jarraipen "ia erabatekoa" izan du grebak, sindikatuen arabera. Gasteizko parkeak, lorategiak eta eraztun berdea mantentzen dituzte Enviser azpikontratako 90 langileek.


Borrokak balio du: Israel Premier Tech, ez aurten, ez inoiz

Aurten "Israel Premier Tech" txirrindularitza talde israeldarra ez da Lizarraldeko Miguel Indurain Sari Nagusia lasterketara etorriko. Berri ona da hori Palestinaren askapenaren alde gaudenontzat eta munstro sionistarekin harreman oro etetea nahi dugunontzat, izan... [+]


Biharamunen lantegia
Zer ikertu herritarrek erabakitzen dute

Ikerketa parte-hartzailea eta gogoetatsua bultzatzen du Biharamunen Lantegia kooperatibak, eta zientzia eta ikerketa herriarengana hurbiltzeko lan egiten du. Duela urte eta erditik egoitza Bidarten dauka, eta Institut Curie-rekin elkarlanean Iker Herria ikerketa zentroa sortzeko... [+]


2025-03-27 | ARGIA
Euskal sagardo ekologikoaren bereizgarria, kupeletan jartzeko gertu

Txotx denboraldian eredu ekologikoan ekoiztutako Euskal Sagardoaren eskaintza izango da hainbat sagardotegitan, eta hura bistaratzeko, Jatorri Deiturak eta ENEEK-Ekolurrak kupeletan paratzeko euskarria aurkeztu dute.


2025-03-27 | Kontxita Beitia
Atzo bezain ozen! NATO pikutara soldaduskarik ez

Intsumituek denbora luzez egindako borroka gogorra eta mingarria izan zen, baina irabazi zuten, eta garaipen hura behin betikoa izango zela uste genuen, atzera bueltarik gabea. Baina badirudi, politikari batzuen ahotik aterata, eskalada militaristari gorazarre egin eta berriz... [+]


Etxarri Gaztetxearen aldeko zenbait gaztek Bilboko udaletxeko osoko bilkura eten dute

Amenabar enpresak Bilboko Udalaren eskutik apirilaren 4rako agindu duten desalojoaren kontra azaldu dira bilkuran. Poliziak indarrez kanporatu ditu. Ostiral honetan18.30ean, Errekaldeko Plazatik hasiko den manifestaziora batzeko deia luzatu dute gazteek, baita desalojoaren... [+]


Bruselaren kitak ezkutatzen duena: simulakroak eskolan, “kooperazioa” militarrekin...

Europako Batzordeak aurkeztu duen plana ustezko gerra edo hondamendi baten aurrean “bizirauteko” kit batetik harago doa: hogeita hamar neurri proposatu ditu eskoletan, enpresetan eta herritarren artean militarismoa eta beldurra sustatuko dutenak.


2025-03-27 | ARGIA
proiektuak 10 urte!
Lurrari begiratzen diogunok badugu aldizkari berezi eta berria: Bizi Baratzea Orria

Gaur, martxoak 27, ARGIA komunikabidearen egoitzan aurkeztu dugu Bizi Baratzea Orria, urtaro bakoitzean zabalduko den aldizkari berria. Horrekin batera ospatu dugu ARGIAren Bizi Baratzea proiektuak 10 urte betetzen dituela aurten. Bizi Baratzeako kolaboratzaileak eta ARGIAko... [+]


Eguneraketa berriak daude