Enborra nahi eta adarra jo


2021eko uztailaren 19an
Hirurogeita hamar urte datorren apirilean Gernika bonbaz suntsitu zutenetik, euskal lur errearen gainean indarrean dirauen Estatu espainiar horren orubea marraztuz, eta oraindik ere «prezio politikoaz» mintzatzen direnak entzun behar ditugu.

Hiru saio gatazka luze eta odoltsuari irtenbide baketsua eta demokratikoa eman nahian, eta gaudenetan gaudela aitortu behar. Prozesuaren inguruko eztabaida prozeduren gaineko bihurtu nahi digute berriz ere, eta ez da hori. Bestelakoa da prozesu demokratikoak behar duen mamia. Euskal Herrian euskaldun bizitzeko aukera librea, zer bestela.

Baina guk enborra nahi eta haiek adarra jo. Prozesua bide onetik abiatzeko moduko proposamena bada, izan, Anoetan aurkeztu zena, eta mahai batean zein bestean bada modurik mamiari heltzeko eta konpondu beharrekoak, pausuz pausu, konpontzeko. Zergatik ez da egiten, orduan? Konpromisoak hartu izan badira, arlo batean zein bestean, zergatik ez dira bete?.

Ez gara geure etxearen jabe. «Geure instituzioen defentsan» manifestazioa egitera deitu du EAJk Ibarretxe lehendakaria justiziak prozesatu duelako. Ez bera bakarrik. Baina bera ei da «gure instituzioa». Baina horrela da, benetan? Badugu euskaldunok, gaur eta hemen, geurea den instituzio politikorik? Eta geurea den justizia-epaitegirik?

Galdera hauei erabateko erantzuna eman aurretik, aztertu ondo, mesedez, aipaturiko instituzio hauen portaera, esate baterako, Madrilgo Auzitegi Gorenak 23 gazte euskaldunen aurka eman berri duen kartzelaratze-agindua dela eta; zer egin dute «gure» instituzio horiek?

Neurriarekiko desadostasuna agertu prentsaurrekoan, eta segidan gazteok atxilotu, beraien alde manifestatu direnak ere berdintsu jipoitu eta atxilotu. «Baina egin dezakete besterik?», esango digu norbaitek. Hortxe da, bada, gakoa. Ezin badute besterik egin, orduan da benetan larria egoera, horrek esan nahi baitu «geure» bezala aurkezten diren instituzio horiek ez daudela geure zerbitzura, euskaldunon aginduetara. Hor hurrengo galdera larria: noren aginduen menpe daude, gaur eta hemen, instituzio politiko autonomiko horiek?

Euskaldunok geure etxean, Euskal Herrian, erabaki ahal izateko aukera eskainiko digun prozesua behar dugu. Denok erabaki, inortxo ere bazterrean utzi gabe.
Ez gaude egoera horretan, eta horra heltzeak ez du erraza ematen, gaudenean gaudela. Baina honetan ere badago zer argitu: aurreko bederatzi hilabeteetako prozesua guztiz hautsi dela diote batzuek, eta setati ekiten diote bereari: apurtu dela eta apurtu dela, ETAk apurtu duela.

Baina hemen galdera da: ETAk apurtu ote du prozesua? Berak bakarrik? Eta hala bada, zergatik dihardu orain esaten prozesuak aurrera egitea nahi duela, horretarako prest dagoela? Nor ez dago prest, aldiz, prozesuari ekiteko orain? Zergatik, konpromiso sinesgarririk ikusten ez duelako ETAren aldetik? Baina hala mintzatzen dena, dela PSOE, dela EAJ, prest dago orain -lehen ez bezala- sinatzen dituen konpromisoak oso-osorik betetzeko? Posible izan daiteke hemendik aurrera, alde guztiek, mahai batean zein bestean, konpromisoak hartu eta hauei eustea? Nork dio ezetz eta zergatik?

Galdera hauek argitu beharrekoak dira. Benetako prozesu demokratikoa behar-beharrezkoa dugulako, eta horretarako aukera badagoelako. Ez dugu nahi, inola ere, orain, bake prozesu demokratikoaren ordez, batzuek beraien txistera ezkututik «geure» instituzio autonomiko konstituzionalen edizio moldatu berririk ateratzerik.


Azkenak
Irakasle baten jazarpena eta ukituak
EHUk baieztatu du hainbat salaketa formal jaso dituela eta genero indarkeriaren aurkako protokoloa aktibatua duela

EHUko Errektoretza Taldeak ARGIAra igorritako oharrean zehaztu duenez, Filologia Hispanikoko irakaslearen aurkako salaketen "berri izan zuen unetik abian da protokoloak zehazten duen prozedura". Denuncias Euskal Herria Instagrameko kontuan bost salaketa anonimo... [+]


Tabakoaren kea irensten duten haurrek erretzaile aktiboen antzeko arrastoak dituzte DNAn

Erretzailea ez izan arren tabakoaren kea jarraikortasunez irensteak ekar ditzaken osasun arazoak ikertu ditu Bartzelonako Osasun Globaleko Institutuak, eta frogatu du arrasto arriskutsuak uzten dituela haurren DNAn.


2025-02-12 | Hala Bedi
Maren Lazpiur (Ikasle Abertzaleak): “Gizartean gertatzen ari den gorakada erreakzionario horretan, unibertsitatea ez da salbu gelditzen”

Kurtso hasieran, 2024ko irailean EHUko Bizkaiko campusean lan-zuzenbidea irakasten zuen irakasle faxista baten berri eman zuten ikasleek. Beste irakasle bat salatu berri dute, oraingoan EHUko Arabako campusean Farmazia Fakultatean, sare sozialetan mezu eta ideia erreakzionarioak... [+]


Netanyahuk gerrarekin mehatxu egin du larunbatean preso trukea egiten ez bada

"Hamasek gure bahituak larunbat eguerdia baino lehen itzultzen ez baditu, su-etena amaitu egingo da eta armadak gogor borrokatuko du Hamas garaitu arte", adierazi du Israelgo lehen ministro Benjamin Netanyahuk, talde palestinarrak preso trukea behin-behinean... [+]


2025-02-12 | Euskal Irratiak
Marieniako lurren aldeko militanteen epaiketa, irailaren 9ra gibelatua

Irailaren 9ra gibelatu dute Kanboko kontseiluan gertatu kalapiten harira, hiru auzipetuen epaiketa. 2024eko apirilean Kanboko kontseilu denboran Marienia ez hunki kolektiboko kideek burutu zuten ekintzan, Christian Devèze auzapeza erori zen bultzada batean. Hautetsien... [+]


Adimen artifizialean 200.000 milioi euro inbertitzeko konpromisoa hartu du Europak

Otsailaren 10 eta 11n ehun bat estatuburu elkartu dira Parisen, Adimen Artifizialaren sektoreko ordezkariekin batera, AAri buruzko laugarren gailurraren kari. Abiadura handian garatzen ari den teknologia horri buruzko kezkak eta galderak entzun badira ere, ez zen horientzako... [+]


Yamili Chan Dzul. Emakume, indigena, prekarizatu
“Gure mugimenduak ahultzeko estrategiaren parte da emakumeak hiltzea”

Oinarrizko maia komunitateko U Yich Lu’um [Lurraren fruitu] organizazioko kide da, eta hizkuntza biziberritzea helburu duen Yúnyum erakundekoa. Bestalde, antropologoa da, hezkuntza prozesuen bideratzaile, eta emakumearen eskubideen aldeko aktibista eta militante... [+]


2025-02-12 | Iñaki Barcena
Aroztegiaren silogismoa

Silogismo baten argumentuak hiru proposizio ditu, eta horietatik azkena nahitaez ondorioztatzen da beste bietatik. Logika deduktibo horrekin aztertu daiteke, nire aburuz, Nafarroan gertatzen ari den Aroztegiako gatazka sozioekologiko luze eta traumatikoa.

Tesia: Baztango... [+]


Antzinako hegaztien gidaliburua

Poloniar ikerlari talde batek Sevillako Italica aztarnategiko Txorien Etxea aztertu du, eta eraikinaren zoruko mosaikoak erromatar garaiko hegazti-bilduma xeheena dela ondorioztatu du. 

Txorien etxean 33 hegazti daude mosaikoetan xehetasun handiz irudikatuta. Beste... [+]


Despremu deprimituaren ondarea

Berriki landu ditut klasean Etxahun Barkoxeren kobla eder eta hunkigarriak. Gaizo gizona! “Edertasunez praube” sortu zelako hasi zitzaizkion etxeko nahigabeak, baina hamazazpi urtetan zen pulunpaka sartu zorigaitzaren itsasoan, maite zuen Marie Rospide doterik gabeko... [+]


2025-02-12 | Edu Zelaieta Anta
Gainbabesaren desbabesa

Elkarrizketa berritu dugu fakultateko idazkaritzan, auskalogarrenez: urruti daude, euren matrikula egiteko, ikasleak bakarrik etortzen ziren garaiak. Aspaldixko aldatu zen joera, eta gurasoek –nabarmenago amek– gero eta paper aktiboagoa hartzen dute seme-alaben... [+]


Harreman publiko-komunitario-kooperatiboak eraikitzeaz

Gure lurraldeetan eta bizitzetan sortzen diren behar, desio eta ekimenen inguruan gero eta gehiago entzuten dugu harreman eta proiektu publiko-komunitarioak landu beharraz, eta pozgarria da benetan, merkaturik gabeko gizarte antolaketarako ezinbesteko eredua baita. Baina... [+]


Eguneraketa berriak daude