Inma Shara: «Askotan, ontzat eman behar dugu gizakiok musikaren aurrean dugun ahulezia»

  • Amurriokoa, 1972an jaioa. Inma Sharak urte eta lan asko eskaini dizkio musika ikasteari, Euskal Herrian eta atzerrian. Haren curriculumak ez dio gezurrik: “Harmonia, kontrapuntua... ikasketa horiek guztiak ditut eginak, konposizioa ere bai. Gainera, pianoa, biola, eta orkestra zuzendaria izateko beren-beregi ikasi beharrekoa”. Nola ez. Sharak bost urte darama orkestra-zuzendari, freelance edo, beraren hitzak hobestearren, “zuzendari gonbidatu” modura. Aurretik, eta beka batzuei esker, urte bi eman zituen munduko maisurik onenekin lanean, herrialde desberdinetan. Orduan hasi zen bidaiak egiten, eta harrezkeroztik ez da gelditu. Lanak prestatzeko, hala ere, Amurrioko etxeko lasaitasuna bilatzen du beti.

2021eko uztailaren 12an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Ez da erraza izan elkarrizketa hau egiteko une egokia aurkitzea, oso lanpetuta zabiltza eta. Oso ondo prestatzen dituzu kontzertuak, ezta?

Oso. Orkestra zuzentzeko ez da nahikoa keinu-teknika menperatzea. Horrez gain, zuzendariak bere egin behar du konpositorearen lana. Alegia, lanak norberaren taupadatik sortu behar dira, norberarenak izan behar dira Beethovenenak ez ezik. Prestakuntza prozesua, beraz, lana aztertuz hasten da, ikasiz, eta batez ere, zeure eginez, barneratuz. Horrek guztiak denbora luzea eskatzen du.

Hara, zuk partitura ikasten duzu, ezta?
Hala da.

Eta nola lortu, partituratik abiatuz, lana «zeure» egitea?
Testua, musika-testua alegia, badago idatzita. Orkestra zuzendariok lantzen duguna, batez ere, testu hori oratoria bihurtzeko modua da. Musikak hainbat parametro eskaintzen digu, haien bitartez guk bide bat ala bestea hauta dezagun, eta konpas bakoitzari bizia eman diezaiogun emozioen alorrean. Kixotea duzu, esaterako. Haren testua idatzita dago aldez aurretik, baina inflesioen, isiluneen, atsedenen... arabera, hau da, esaldi bakoitzaren inguruan dagoen poetikaren arabera, esaldi hori ederragoa izango da ala ez. Halaxe lantzen dugu geuk ere musika esaldia.

Zer bide egin zenuen orkestra zuzendaria izateko? Betidanik eduki duzu gurari hori?
Niretzat ez da lanbidea, bizimodua baizik. Orkestra zuzentzeko bizi naiz, ez dago niretzat orkestra baten indarraren aurrean egotea baino gauza zoragarriagorik. Zergatik orkestra? Artearen ikuspuntutik, tresneriarik konplexuena delako. Eta haren bitartez bideratzen dut neure gogoetaren fantasia.

Bizitzeko era da, beraz, musika zuretzat. Baina orkestra zuzentzea izan da betidaniko zure asmoa, edo musika ikasi ahala konturatu zinen horixe egin nahi zenuela?
Musikan bada gauza garrantzitsu bat: ezin daiteke inoiz eroso paratu. Kontzertu bakoitza izate biziduna da, sortu, hazi, eta hil egiten dena. Une horretan. Hurrengo egunean beste entzule batzuk izango dira, eta beste kontzertu bat. Atzo egindakoak ez du biharko balio, hortaz. Bestalde, pertsona modura hazi egiten zara, zeure burua aberasten duzu musikaren bidez. Ia hasieratik eduki nuen garbi orkestra zuzendaria izan nahi nuela. Musika maite dut ororen gainetik.

Musika tresnak ere jotzen dituzu...
Bai, osagarri modura ikasi nuen hori. Orkestra batekin lan egiteko ezagutu egin behar dituzu tresnak, hari tresnak batik bat. Haria baita, izan, oinarria, musikaren lastaira. Gehien agertzen den zatia da, eta gainera etengabe. Tresnekin lan egiteko, eta harizkoekin batez ere, haiek eskaintzen dituzten aukera guztiak ezagutu behar dira.

Beraz, asko jakin behar duzu jotzeko teknikaz?
Bai, hori garrantzitsua da. Bestetik, pianoa ere ikasi nuen, haren bidez musikaren arkitektura laburbildu dezakezulako, musika-hizkuntzaren arimaraino hel zaitezkeelako. Musikak bai baitu bere semantika. Ahozko hizkuntzarena baino abstraktuagoa agian, baina semantika zehatza azken batean. Eta pianoak lagundu egiten du arkitektura hori dezifratzen.

Jo egiten duzu partitura bat ikasten zabiltzan bitartean?
Gutxi, batez ere irakurri egiten dut.

Zuzendaria zaren heinean, zeuri dagokizu agintea. Zer nolako harremana eduki behar duzu orkestrako musikariekin?
Egia esan, orkestra familia handia da. Beti ahalegintzen naiz harekin harremana garatzen, ez arlo profesionalean bakarrik, baita afektibitate arloan ere, eta areago: psikologikoan ere bai. Zuzendariok musika lan baten bertsio bat ematen dugu, geurea, baina ez diogu sekula oztoporik jarri behar orkestrako musikari bakoitzaren arimari. Azken batean, nortasun artistiko desberdinak bateratu behar ditugu. Zuzendaria zati garrantzitsua da tresneria handi horretan, baina zati bat besterik ez. Garrantzitsuena ez da zuzendaria, ezta musikari jakin bat ere, osotasuna baizik. Nork bere egitekoa dauka, eta ez zaigu ahaztu behar garrantzitsuena entzuleak direla, eta protagonista nagusia, musika bera.

Hala ere, garbi geratu behar da zuk agintzen duzula? Zuzentzea agintzea da?
Nik ez nuke hala esango. Zuzentzea ekarpena egitea da, sentimenduak igortzea; musikariek zure gogoetaren fantasia gorpuztu dezatela lortu behar da. Hau da, fantasia horren bidez denok batean arnasa har dezagula. Hori da zoragarriena.

Eta orkestrako kideentzat, erraza al da zuzendariaren argibideei jarraitzea? Edo badira zuzendari «zailagoak»?
Kontzertu aurreko prestakuntzaz gain, begi-bistakoa da zuzendariak teknika argia eta zehatza behar duela. Hori da orkestrarekin komunikatzeko erabiltzen duen mintzaira. Eta teknika lausoa daukanak pedagogia arazoak edukiko ditu.

Zuzenean ari zarela, nola adierazten diozu orkestrari entzuten ari zarena ez duzula gustoko? Ez dakit inoiz gertatuko ote zitzaizun...
Batzutan gauzak etorri bezala onartu behar dira. Orkestra giza-taldea da, gizakiak gara, eta ez gaude beti onena emateko moduan, mila arrazoirengatik: biran gaudelako, bidaia luzeak egiten ditugulako, nekatuta gaudelako. Askotan, ontzat eman behar dugu gizakiok musikaren aurrean dugun ahulezia. Erabat eskuzabala izaten naiz horri dagokionez, musikarenganako begirunea eta maitasuna dagoen bitartean eta norberak daukan onena ematen duen bitartean.

Musika klasikoak gero eta entzule gutxiago eta gero eta adituagoak ditu?
Ez, eta nire joera, gainera, guztiz aurkakoa da: gero eta entzule gehiagorengana iristea nahi dut. Elitismoa baztertu behar dugu guztiz, ez gu ez entzuleak ez baikara ezer musikarik gabe. Musika guztientzat da, eta ez da harengana hurbiltzeko beldurrik eduki behar. Askok esaten dute: «Ez dut musika klasikoa ulertzen». Parka, baina zuk ez duzu musika klasikoa ulertu behar. Jatetxe batera zoaz eta gustatu egiten zaizu han jaten duzuna, baina ez dakizu hura prestatzen. Musikarekin berdin gertatzen da. Ausart zaitez jakia dastatzen, ez baituzu ulertu beharrik, sentitu baizik.
Bere izena aldatu zuen emakumezkoa
Elkarrizketa bukaeran, zeharkako gai bi aipatu dizkiogu Inma Sharari. Bataz, egiazki, ez diogu galdetu ere egin, aski argibide eman baita honezkero; Sharari buruzko zerbait argitaratu den bakoitzean, hain zuzen. Munduaren aurrean agertzeko hautatu duen goitizenaz ari gara. Inmaculada Saratxaga izaki sortzez, deitura horrekin primeran moldatzen zen «etxean» zebileno. Nazioarteko mugak gainditu ahala, berriz, euskal fonetika zenbait mingainentzat desegokia datekeela erabaki zuen -edo erabakiarazi zioten-, eta haren ordez Shara nazioartekoagoa, «neutroagoa», aukeratu zuen. Inma Shara Amurriokoa da, baina berdin izan zitekeen Jordaniakoa, esate baterako.

Bestalde, hemerotekak arakatzen dituen edonor konturatuko da Inma Sharaz idatzi den bakoitzean, edo ia, haren emakumezkotasuna izan dela nabarmendu den lehenengo gauza, edo lehenengoetarikoa. «Ohartuko zinen orain arte ez dizugula galdetu zu emakume izatearekin zerikusia duen ezertaz» esan diogu. «Eta eskertzen dizuet», erantzun hark. «Hala ere -jarraitu du- ez nau gogaitzen hori azpimarratzeak, ulertu egiten dut nolabait berezi bihurtzen nauen zerbait dela. Onartuta daukat hori. Baina oso argi daukat Brahmsek, Beethovenek edo Txaikovskik ez zutela adierazi zein pertsona motak zuzendu behar zituen beren lanak. Gizonezkoa edo emakumezkoa izan, arraza batekoa edo bestekoa... axaleko kontuak dira, garrantzitsuena musikaren arima da, eta pertsona modura dugun onena ematea».

«Musika heziketari ez zaio oraindik behar adinako balioa aitortzen gurean»
Maiz joaten zara Europa erdialdera, alegia, musika klasikoak indar eta ospe gehien daukaten herrialdeetara. Ezin konparazioari ihes egin...
Pragan, esaterako sumatu egiten da badela benetako kultura bat musikaren inguruan, entzuleek musikarenganako erabateko begirunea daukatela; musika beraien bizitzen osagaietako bat da. Hemen, dena dela, loraldia ematen ari da, eta entzun-aretoak zabaltzen ari dira. Hor ditugu Kursaal, Euskalduna... Europa osoan bekaitza eragiten duten musika-azpiegiturak, musika erromantikoari dagokionez batez ere. Nire ustez, aurrerapauso handiak egiten ari gara; gure bizitzetan duen garrantzia aitortzen hasi gatzaizkio musikari. Eta hori azpimarratzekoa da, nik beti esan baitut musikak, gure arimari bakea eman ez ezik, hezi egiten gaituela. Musikak memoria garatzen, talde baten barruan jarduten, entzuten... laguntzen die umeei. Jendaurrean tresna bat jotzen duen umeak ez du, gerora, jendaurrean hitz egiteko beldurrik izango. Egia da musika-heziketari ez zaiola oraindik behar adinako balioa aitortzen gurean. Baina bide onetik goaz.


ASTEKARIA
2007ko urtarrilaren 28a
Irakurrienak
Matomo erabiliz
Azoka
Azkenak
Kontzertuak, hitzaldiak, antzerkiak, dantzak, bertso-saioak... M8ko ekitaldi kulturalen bilduma

Festa egiteko musika eta kontzertu eskaintza ez ezik, erakusketak, hitzaldiak, zine eta antzerki ikuskizunak eta zientoka ekintza kultural antolatu dituzte eragile ugarik Martxoaren 8aren bueltarako. Artikulu honetan, bilduma moduan, zokorrak gisa miatuko ditugu Euskal Herriko... [+]


Bizi testamentua: aurretiazko borondateen agiriaren gakoak

Soco Lizarraga mediku eta Nafarroako Duintasunez Hiltzeko Eskubidea elkarteko kidearen ustez bizi testamentuak heriotza duin bat eskaini eta familiari gauzak errazten dizkio.


2025-03-07 | Uriola.eus
Iker Egiraun, Etxebarrieta Memoria Elkartea
“Bizi dugun testuingurua urteetan emandako borroken ondorioa dela sinbolizatu nahi dugu”

Bilbo Hari Gorria dinamikarekin ekarriko ditu gurera azken 150 urteetako Bilboko efemerideak Etxebarrieta Memoria Elkarteak. Iker Egiraun kideak xehetasunak eskaini dizkigu.


2025-03-07 | Aiaraldea
Ferosca I zentral eolikoaren kontrako alegazioak zabaldu ditu Aiaraldeko Mendiak Bizirik plataformak

Laudion, Aiaran eta Okondon izango du eragina energia azpiegiturak eta plataformaren aburuz, proiektuak eta ingurumen-inpaktuaren azterketak gabezia garrantzitsuak dituzte.


2025-03-07 | Euskal Irratiak
Donibane Lohizuneko Begiraleak kultur elkarteak bere 90 urteak ospatuko ditu

"Entseatzen gira arnas gune bat sortzen Donibane Lohizunen, hain turistikoa den herri honetan". 250 kiderekin Donibane Lohizuneko Begiraleak kultur elkarteak 90 urte bete ditu aurten. Lau emaztek sortu zuten talde hauetan eramaile izan zen Madeleine de Jauregiberri... [+]


“Topaketa antiinperialistak” egingo ditu Askapenak martxoaren 15 eta 16an Bilbon

Karmela espazio autogestionastuan egingo ditu, eta Euskal Herriko zein nazioarteko gonbidatuak egongo dira bertan. "Koiuntura analisi orokorretik abiatu eta Euskal Herriko borroka internazionalistaren gakoetarainoko bidea" egingo dutela adierazi du Askapenak... [+]


Legebiltzarrak 1936ko biktimen legea aldatu du, Erorien Monumentua birmoldatzeko

33/2013 Foru Legeari Xedapen gehigarri bat gehitu zaio datozen aldaketak gauzatu ahal izateko, eta horren bidez ahalbidetzen da “erregimen frankistaren garaipenaren gorespenezkoak gertatzen diren zati sinbolikoak erretiratzea eta kupularen barnealdeko margolanak... [+]


Bi eskumen berri bere gain hartu ditu Jaurlaritzak: atzerritarren lan-baimena eta meteorologia-zerbitzua

2025 amaitu baino lehen Gernikako Estatutuan jasotzen diren eskumen guztiak izatea espero du Jaurlaritzak. Oraindik 25 eskumen falta dira. Transferentzia Batzordea aurreko astean biltzekoa zen baina "agenda arazoak" zirela eta atzeratu zuten. 


Duplak egin du aurtengo Herri Urratseko abestia

Elgarrekin izena du Duplak egin duen aurtengo abestiak eta Senpereko lakuan grabatu zuten bideoklipa. Dantzari, guraso zein umeen artean azaldu ziren Pantxoa eta Peio ere. Bideoklipa laugarrengo saiakeran egin zen. 


2025-03-06 | Haizea Isasa
Kasu, ez gitxu lo!

“Kasu, ez gitxu lo!”. Gure denbora eta manerekin baina heldu gira.

Azaroaren 25ean Baionako elgarretaratzera joan ez joan eta autoak nola partekatu pentsatzetik (joan-jina bi oren), bat-batean Lartzabalen elgarretaratze bat antolatu genuen, eta 47 emazte bildu!... [+]


Eskuin muturrarekin lotura duen alemaniar batek egin zuen Manheim hiriko auto harrapaketa, ez etorkin batek

Alemaniako Poliziak asteleheneko gertakariaren arrazoiak "politikoak" zirela baztertu duen arren, 35 urteko Alexander Scheuermann Ring Bund talde neonaziko kide zen. Bi hildako eta hamar zauritu utzi dituen atentatuaren egileak sare sozialetan "gorroto mezuak"... [+]


2025-03-06 | Mara Altuna Díaz
Mary Kim Laragan-Uranga, AEB-etako euskalduna eta AEK-ko ikaslea
“Euskara ikasten dut AEBetara emigratu zuten nire aitona-amonen ahalegina eta sustraiak ohoratzeko”

“Bi pertsona mota daude munduan: euskaldunak, batetik, eta euskaldunak izan nahiko luketenak, bestetik”. Gaztea zela, Mary Kim Laragan-Urangak maiz entzuten omen zuen horrelako zerbait, Idahon (AEBak), hain zuzen. Ameriketan jaio, hazi, hezi eta bizi izandakoak 70... [+]


Feminismo antimilitarista: ezinbesteko borroka Martxoaren 8an eta beti

Martxoaren 8a, Emakumeen Nazioarteko Eguna, munduan zehar milioika emakumeontzat berdintasuna, eskubideak eta justizia eskatzeko borroka eguna da. Hala ere, gerrek, gatazkek eta politika militaristen hazkundeak markatutako testuinguru global batean, inoiz baino premiazkoagoa da... [+]


Manu Ayerdiren kontrako auzia behin betiko artxibatu dute, instrukzioa epez kanpo luzatu zelako

Geroa Baiko lehendakari eta Nafarroako lehendakariorde izandakoa enpresa bati 2,6 milioi euroko diru-laguntzak ustez modu irregularrean emateagatik zegoen auzipetuta, Davalor auzia deiturikoan. Nafarroako Probintzia Auzitegiak erabaki du auzia behin betiko artxibatzea, legalki... [+]


Feminista sindikalista ala sindikalista feminista

Nahiz eta Nazio Batuen Erakundeak (NBE) 1977an nazioarteko egun bat bezala deklaratu zuen eta haren jatorriaren hipotesi ezberdinak diren, Martxoaren 8aren iturria berez emazte langileen mugimenduari lotua da.


Eguneraketa berriak daude