Ikasleekin egon gara gu; laugarren mailakoekin euskaraz aritu gara eta ondoren, hasiberriekin hitz egin dugu gazteleraz, euskara zergatik ari diren ikasten galdetzeko. Bidelagun izan dugu Alvaro Ravelli irakaslea.

Rosa María Verdes Miranda de Ebrora ezkondu zen barakaldoarra da. Araban irakasle aritu zen garaian euskara behar zuen lanerako. Orain, haren beharrik ez duen arren, gehiago ikasi nahi du eta Hizkuntza Eskolako laugarren mailan dago. Badaki aukera gutxi duela Mirandan euskaraz aritzeko eta egindako saiakerak bertan behera geratu zaizkio. Bere haurrari euskaraz egiten saiatu zen eta parkean «erabat harrituta» begiratzen omen zioten. Lesakar auzokidearekin beste hainbeste egin nahi izan zuen eta gauza bera gertatu zitzaion, gainerako auzokideak «harrituta». «Harrituta» horrek zer esan nahi duen galdetu diogu: «Batzuk Euskal Herriarekiko oso aldekoak dira eta beste batzuk guztiz kontrakoak. Dena dela, orain jarrera zabalagoa da».

Cecilia Pérez bilbotarra da eta hogei urte baino gehiago dira Berantevilla herrian (Arabako Añanako Kuadrila) bizi dela. Ez du behar euskara, ez lanerako, ez Mirandan ezta Berantevillan ere, gustatzen zaiolako ari da ikasten. 15 eta 9 urteko alabak ditu eta nahiz eta Miranda de Ebron ikasten duten -legez euskarak ez du tokirik- irakasleari esker euskara pixka bat ezagutzen ari dira. Pérezek aitortu digu, alaben lagunak ikastolara joaten badira ere, alabek euskara ikasteko kuriositaterik ez dutela. Mirandarrek euskara hezkuntza sarean ikasteko Araban gertueneko aukerak honakoak dituzte: Ribabellosako eskola publikoan B eredua, Bastidan ikastola eta Argantzunen haur txikientzako euskarazko lerroa, pribatua.

Mari Carmen Silvariño Gasteizen bizi den bilbotarra da. Euskara ikasteari utzita egon ondoren, berriro heldu nahi izan dio, eta Gasteizko Hizkuntza Eskolan tokirik gabe geratu denez bera eta lagun bat Mirandara doaz eskolak ematera. Mirandan baino aukera gehiago du euskaraz aritzeko Gasteizen eta okasioak probesten ditu.

Nahiz eta guztien berri hemen eman ez, laugarren mailako bost ikaslerekin hitz egin dugu eta bostak jaiotzez bizkaitarrak edo arabarrak dira. Horietako batzuk ez dira bizi Mirandan, inguruko herrietan baizik. Horrelakoa da Miranda de Ebro. 40.000 biztanleko herri horretara jende asko joan da lan bila, batik bat industrian aritzeko. Mirandar askok berriz, Gasteiz aldera jo du EAEko gune administratiboaren erreklamoan, funtzionario postuak lortu nahian. Ondorioz, Ravelliren ikasle da Mirandako azukre fabrika ospetsuko langilea, Osakidetzako oposizioak prestatzen ari dena, eta mirandarra izan arren, Gasteizen unibertsitatean ari den ikaslea.

Lehenengo mailako ikasleen gelara egin dugu salto eta banan-banan galdetu diegu ea zergatik ari diren euskara ikasten. Erantzunak kolore guztietakoak. Ribabellosan bizi den Bego Gómez bilbotarrak lanerako behar du euskara. Cristina Núñez mirandar abokatuak oraingoz ez du behar euskara lanerako, baina Gasteizen lana egiten duenez, badaezpada hasi egin da. Maca Zarzosa mirandarrak frantsesa ikasteko asmoa zuen, «erabilgarriagoa» delako -zeharka begiratu diote ikaskideek, gordin esan duela iritziz edo-, baina lehengusuak bultzata euskarari heldu dio. Manu Morán ikasle helduena da, jubilatua, Leongo La Bañezakoa. Euskal Herriarekiko zorra aipatu du. Langile jendeak lortutako ongizatea, neurri batean, euskaldunoi zor omen zaigu eta hori nolabait ordaintzeko euskara ikastea erabaki du. Euskara zapalduari zerbait ekarri nahi dio, nahiz eta ikasitakoa ahaztu egiten zaion eta iazko lehenengo mailako azterketa ez duen gainditu. Luis Valencia mirandarrak bertako azukre fabrikan egiten du lan, ez du behar ez, euskara lanerako. Araba bertan dagoela gogorarazi du, euskal kultura gustatzen zaio eta euskara ere bai. Euskarak duen estigma negatiboa aipatu du eta hori gainetik kenduta aurrera egingo duela dio. Gasteizko Maite García Ribabellosan bizi da eta dakien euskara apurra Gasteizen ikasi zuen A ereduan. Senitartekoak ditu euskarari alergia diotenak, baina berak argi du, egunen batean haurrak izaten baldin baditu euskaraz hitz egitea nahiko luke. Eta Michele Martínez irlandarrak gaztelania ikasi nahi zuen Hizkuntza Eskolan. Gaztelania ez baina euskara irakasten da Mirandako Eskolan eta izena ematea erabaki zuen. Badaki mugan bizi dela eta ingeles irakaslea izanda oso litekeena da biharko egunean euskara behar izatea. Lagunek ohartarazi omen zuten: «Euskara oso zaila da, zoratuta zaude!».