Ikor Kotx: «Taldeek emango didatenaren zain egoten naiz kontzertuetan»


2007ko otsailaren 21ean

Noiz eta nola zaletu zinen argazkilaritzan? Zerk erakarri zintuen?

Aspaldi bideoa ikasi nuen. Horren ostean erakarri ninduen argazkiak momentua izozteko, sinplifikatzeko daukan gaitasunak. Bideoarekin bezala istorio guztia kontatu beharrean eskema bat egitearen antzekoa da.


Zein izan zen ikusi zenuen lehenengo kontzertua?

Herritik kanpo gaua igarotzera joan nintzen Olaberrira. Hertzainak, La Polla Records eta beste talde batek jo zuten. Bukaeran Cicatriz en la Matrizek jo zuen, eta argia eta soinua kendu zizkieten.


Eta argazki kamerarekin joan zinen lehena?

Argazkiak ondo egiteko asmotan joan nintzen Kortaturen azkenaurreko kontzertura, Irunera. Azkenekoan, Iruñean, ere izan nintzen, baina kamera gabe joan nintzen, gehiago disfrutatzeko.


Hortaz, zer nahiago duzu kamerarekin edo gabe joatea kontzertuetara?

Denetatik. Batzuetan argazkiak egiten ari banaiz ikusleek inbidia pixka bat ematen didate. Baina, beste batzuetan argazki onak egiteko aukerak ikusten ditut, eta kamera gabe amorratu egiten naiz.


Zeren bila joaten zara argazki bat egiterakoan?

Taldearen arabera. Normalean ez naiz gauza zehatz baten bila joaten, zer emango didatenaren zain egoten naiz, baina badira salbuespenak: Fermin Muguruzaren jauzia, Evaristoren keinu edo aurpegiak... Iggy Popek 1994an jo zuenean bularra erretratatu nahi nuen, baina argazkiak egiten utzi zizkiguten hiru kantuetan ez zuen kamiseta kendu.


Zer eskatzen diozu musika talde bati?

Fisikoa: mugimendua, jarrera edo indarra izatea. Taldeak ikusleekin harreman zuzena badu, askoz hobeto. Kuraiako Fernandok, Evaristok, Bap!-eko Enekok... aukera handiak ematen dizkizute, baita Garik ere.


Musika alorrean gauza asko aldatu dira. Argazkilariek baldintza hobeak dituzue zuen lana egiteko?

Negatibo eta diapositibetatik digitalera pasa gara, soinua eta argiak ere hobetu egin dira, baina horrek guztiak bi alde ditu. Lehengo taldeen espontaneotasuna galdu da. Kojon Prieto y los Huajalotes miresten nituen. Berdin zien non eta nola jo. Orain taldeak emanaldia egin eta dirua hartzera joaten dira. Lehen guztiok ginen saltsa berean; bakoitzak ahal zuena egiten zuen: batzuek jo, beste batzuek kontzertua antolatu, argazkiak egin...


80ko hamarkadan hasi zinen argazkiak egiten. Askotan esan ohi da gaur egungo taldeek ez dutela haien karismarik...

Gaur egun dibersifikazioarekin taldeak ez dira jende askorengana heltzen. Lehen oso talde gutxi zeuden jendea benetan mugitzen zutenak eta horiek mitifikatu egin genituen. Gainera, askok naturaltasun berezia zuten eszenatoki gainean eta baita azpian ere. Gaur egun ere badira pertsonaia karismatikoak, baina ez ditu jende askok ezagutzen. Adibidez, The Hot Dogs!-eko Jon.


Musikariek ikusi dituzte argazkiak argitaratu aurretik?

Argazki batzuk bai, eta beste batzuk ez. Talde guztia ateratzeko eskatzen didate, baina keinuak eta indarra galdu eta difuminatu egiten da, espazioak leku gehiago hartzen duelako. Liburua egiteko askatasun osoa izan dudanez, nik detaileei edo keinuei erreparatu diet.


Gustuko duzu taldeek posatzea edo zuk delako hori aurkitzea?

Nahiago dut beraiek bere rolloa egitea. Hobe da naturaltasuna edo espontaneotasuna erakutsi eta zuk jasotzea.


Zer daukazue argazkilariek bateria jotzaileen kontra?

Ezer ez, baina orokorrean argazkiak berdintsuak dira. Erdi ezkutuan egoten dira, postura antzekoan... Oso zaila da talde batek ematen duena bateriarekin irudikatzea.


Zer eszenatokitan egin dituzu argazki onenak?

Niretzat argazkiak baino garrantzitsuagoak dira atzean dauden istorioak, bizi izan ditudanak. RIPekoei entsegu lokalean egin nien argazkia ez da hain ona, baina niretzat jo zuten eta oso hunkigarria izan zen. Bilboko Kafe Antzokia eta Bergarako Jam...


Leku txikiak edo handiak?

Kontraesana dirudi baina leku handietan banakakoen bila joaten naiz beraien artean distantzia handia egoten delako. Aldiz, leku txikietan, taldearen bila joaten naiz. Leku handiak hobeto argiztatuak daude; baina, leku txikiek beste berotasun bat dute, intentsitate handiagoa. Baina, kontzertu handiak dira ikusleen argazki tipikoak egiteko aproposenak, lehenengo ilarak hesiaren kontra egoten direlako.


Noiz bururatu zitzaizun halako bildumarekin liburu bat egitea?

Jende askok esaten zidan argazki pila bat izango nituela, erakusketak egiteko... Hertzainak-en kaxa egin zutenean argazki batzuen bila hasi nintzen eta gauza asko aurkitu nituen.

Ez dago tradiziorik argazkien liburuak egiteko. Argazkia artea dela diote, baina kulturaren anaia pobrea da, ez dute gure lana aintzat hartzen. Profesionalki oso gutxietsita dago: ez dute zaintzen, argazkia mozten dizute... Argitaletxeek ez dute arriskatu nahi: garestia dela, gutxi salduko dela... Hainbat saiakera egin nituen, oso prozesu luzea izan da, eta azkenean Gaztelupeko Hotsakekoak animatu dira.


Beste argazkilariren batek saiakerarik egin du?

Ez dakit. Hala ere, Pablo Cabezaz gain, jende oso gutxi ibili da sistematikoki argazkiak egiten nire eskualdean. Azken aldian, digitalekin, dezente aldatu da. Orain, jende askok esan dit bazela garaia, hau falta zela eta oroitzapen ugari direla. Musika badugu, baina argazkiek musika eta pertsona horiek irudikatzeko balio dute. Nik etxean hori guztia bilduta neukan, eta nire altxor txikia zen. Baina, ez nuen nahi galtzen uztea.


Argazkiak askotan ez dira sinatzen eta ez dakigu egilea zein den. Liburu hau izan da, zeharka, zure argazki ezagun batzuen aitatasuna errebindikatzeko modua?

Duindu beharra dago. Jendeak badio argazki bat ona dela, jakin dezala zeinek egin duen. Guk prentsan bat-bateko iraunkortasuna duen produktu baterako lan egiten dugu, eta ez dute gure lana zaintzen. Uste dugu argazki batzuk beste tempo bat merezi dutela. Liburu batean batzea aukera bat da. Profesioaren errebindikazio bat da, eta niretzat garrantzitsua da argazkilarien bilduma bat hastea. Batzuetan argazkilariak sukaldariekin konparatzen ditut. Mundu guztiak daki janaria prestatzen eta argazkiak egiten, baina sukaldari batzuen lana oso errekonozitua dago. Argazkilari batzuek giro edo momentu bat argazkian harrapatzen badute, horrek meritua dauka. Denbora luzearen ostean musikariek ere lortu dute beraien lana aintzat hartzea.


Hitzaurreetako bi idazteko, zure argazkien bi biktima nagusi aukeratu dituzu, Fermin Muguruza eta Kuraiako Fernando. Euskal Herriko rocka ulertzeko ezinbestekoak dira?

Bai, baina beste batzuekin batera. Nik hitzaurreetan lagunen konplizitatea bilatu dut. Lagunez inguratzeko zortea izan dut. Fermin ez dut deitu denarengatik, lagun kontsideratzen dudalako eta berak nire ibilbidea ondo ezagutzen duelako aukeratu dut. Fernando beranduago ezagutu dut, baina lagunak gara.


Zeintzuk dira gustukoen dituzun gaur egungo Euskal Herriko taldeak?

Kuraia, batez ere. The Hot Dogs! eta Lobo Electrico ere indartsuak dira taula gainean.


Atzerriko taldeen argazkiak ere sartu dituzu...

Gutxi batzuk: Rolling Stones, Iggy Pop, Cramps, BB King... Bryan Adams ere bai. Adams ez da oso rockeroa, baina argazkia gustuko dut. Atzerriko talde asko kanpoan gelditu dira: Metallica, Pearl Jam, Sepultura... Nahiago nuen Euskal Herrikoak sartzea. Agian liburua 2 urte barru egingo banu, argazkietan beste zerbait bilatuko nuke.


Atzerriko talde handiekin edo hemengoekin lan egitearen artean alde handia al dago?

Askoz mugatuago zaudela: atzerriko taldeak ateratzeko hiru kanta uzten dizkizute eszenatoki azpian. Rollingen kasua berezia izan zen, profesional handiak dira. Bi kanta bakarrik genituen, izugarrizko presiopean geunden... eta argiztatze onarekin gure ondora etorri ziren posatzera... ukitu genitzakeen! Kanta erdiarekin nahikoa genuen. Hori eskertu egiten da.


Eta Iggyrekin?

Nire meritu bakarra da hor egotea eta aukera guztiak ez galdu izana. Beste guztia beraiek ematen dizute. Eta Iggyk asko ematen dizu. Iggyren zaina? Nik ez dut zain hori hor jarri eta argia aldatu. Gure meritu handiena da asmatzea egon den momentu hori harrapatzen.


Zer musikariri egin nahiko zenizkioke argazkiak?

Natxo Cicatrizena barruan daramadan harra da. Oroimenean daukat bera eszenatoki gainean muleta eskuan zuela. Ez diot nire buruari barkatuko egun horretan kamerarik ez eramatea.

 


Azkenak
Osakidetzan egiturazko eta egiazko konponbideak eskatu dituzte Gasteiz, Bilbo eta Donostian

Milaka pertsona kalera atera dira larunbatean, Eusko Jaurlaritzari eta Osasun Sailari "konponbide errealak" eskatzeko, Osakidetzaren arazo estrukturalak konpon ditzaten.


Aroztegiari ezetz esan dio jende oldeak Iruñean, eta auzipetuen absoluzioa eskatu du

Milaka eta milaka lagun elkartu dira larunbat bazkalondoan Iruñean, Baztango Aroztegiaren makroproiektuari aurkakotasuna adierazteko eta maiatzean epaituko dituzten zazpi auzipetuen absoluzioa eskatzeko. Bideoz grabatu dugu amaiera ekitaldiko hitzartzea [albistearen... [+]


Bonus track: non dago saria?

Jan-edanean zeuden denak, itxuraz alai, baina baten bat urduri zebilen aperitibo eta aperitifa artean. Bigarrenez jasoko zuen saria, baina eskuetan edukiko zuen lehenbizikoa izango zen. Eta urduri zegoen, oroigarriak bulegora heldu beharra zeukalako, joder. ARGIA Sariak ez dira,... [+]


Argia Sarien kronika
Galga azkartasunari

Gauzak bizi eta azkar aldatzen badira ere, zenbait kontu ez dira aldatzen: Argia Sarien ekitaldia da horietako bat. Horixe esan dio kronikagile honi beharrera etorri den kanpoko kazetari batek, ARGIA asko aldatu dela esatearekin batera, sari-banaketa hasi aurretik. Onerako ari... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Interneteko Argia Saria: Oroibidea

Galtzaileen herri ondarea sarean jartzeko erakunde publiko batetik egindako ahaleginagatik, ahots gabeen ahotsa entzuteko aukera emateagatik, eta batez ere, Nafarroak aitzindari izaten segi dezan oroimen historikoa berreskuratzeko bidean, Interneteko Argia Saria Nafarroako... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Banatu ditugu euskarazko komunikazioaren 2025eko Argia Sariak

Sei sari banatu ditugu aurten: ikus-entzunezko saria EITB Kultura telebista saioari eman zaio, prentsako saria Irutxuloko Hitza Donostiako hedabideari, entzunezko saria BaDa!bil podcastari, interneteko saria Oroibidea bilatzaileari eta komunikazio kanpaina onenaren saria Altxa... [+]


2025-01-31 | ARGIA
ARGIAko lantaldearen mezua: Mundu ilunean, ARGIA gehiago

Onintza Irureta Azkunek egin du hitzartzea ARGIAko lantaldearen izenean:

"ARGIAko komunitatea osatzen duten milaka lagunetako batek berriki adierazi digu batzuetan ARGIA iluna dela, barruak mugiarazten dizkion albiste gogorrak daudela. Lan ona egiten dugula, baina... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Urteko kanpaina onenaren Argia Saria: Altxa Burua

Seme-alabek lehen mugikorra izateko adina atzeratzeko eskolaz eskola egindako lanagatik eta lortutako emaitzengatik, ikastetxeak mugikorrik gabeko arnasgune izateko borrokagatik, kanpaina onenaren Argia Saria guraso elkarteek osaturiko Altxa Burua ekimenarentzat izan da... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Merezimenduzko Argia Saria: Ene Kantak

Hamabost urteotan gazteenen artean euskara sustatzeko egindako lanagatik eta lortutako arrakastagatik,  Merezimenduzko Argia Saria Ene Kantak proiektuarentzat izan da. Saria Nerea Urbizu, Fermin Sarasa eta Jesus Irujok jaso dute.


2025-01-31 | ARGIA
Entzunezko Argia Saria: BaDA!bil podcasta

Entzunezko Argia Saria BaDA!bil podcastak jaso du, Hiru Damatxo ekoiztetxeak ekoitzitakoa, eta Gerediaga elkarteak eta EITBk finantzatutakoa. Podcastak kulturgintzan dabiltzan lau mahaikidez osaturiko bost mahai inguru jaso ditu Durangoko Azokaren bueltan. Saria jaso dute Amets... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Prentsako Argia Saria: Irutxuloko Hitza

Prentsako Argia Saria Irutxuloko Hitza-rentzat izan da, eskuin muturraren igoerari egindako jarraipenagatik eta talde erreakzionarioen benetako aurpegia erakusteko kalean hor egoteagatik. Aurten 20 urte beteko ditu Donostiako hedabideak. Aizpea Aizpurua, Andrea Bosch,... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Ikus-entzunezko Argia Saria: EITB Kultura

EITB Kultura telebista saioak jaso du Argia Saria euskal kulturgileen lana bistaratzeagatik, Euskal Herriko txoko guztietako proiektuak telebista publikora ekartzeagatik, eta egiten duten kalitatezko ikus-entzunezkoagatik. Saria Leire Ikaranek eta Kerman Diazek jaso dute, Berde... [+]


Calexit, Kaliforniaren independentzia bilatzen duen ekimena

Ekimenak erreferendum eskaera egin du eta Shirley Weber estatu idazkariak onartu. Orain, prozesuari jarraipena emateko, 546.000 sinadura lortu behar dituzte datorren uztailerako. Marcus Evansek egin du eskaera.


Eguneraketa berriak daude