Garaipenaren gozoa

Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Viena, 1683. Ilargi berriaren forma zuen opila sortu zuten. Urte horretarako dagoeneko turkiarrak Hungria mendean hartua zuten, Danubio ibaiak zeharkatzen dituen lurraldeak bezalaxe. Hurrengo helburua Viena eskuratzea zen.

Soldadu otomandarrek, Kara Mustafa visirra buru zutela, Austriako hiriburua setiatu zuten. Baina hiria erasotzeko hainbat saiakera eginda ere, ez zuten vienarren erresistentzia gainditzerik lortu. Gauzak horrela, ezusteko erasoa prestatzen hasi ziren; lurrean tunel bat egiten hasi ziren harresien azpitik pasako zen korridorea egin arte, modu horretan hirigunera sartu ahal izateko. Baina etsaiak ez zuen haien asmoen berri izan behar eta horregatik lanak soilik gauez egiten zituzten, Vienako biztanleak lo zeuden bitartean.

Ez zuten gogoan izan vienar gutxi batzuk goizeko ordu txikietan esna eta lanean ari zirenik. Hiriko okinek berehala entzun zuten hondeatze lanetan sortutako zarata eta aginte militarrari jakinarazi zioten. Horrela eman zioten buelta egoerari; vienarrak izan ziren turkiarrei ezustekoa eman zietenak eta setioa altxatzera behartu zituzten. Poloniako errege Juan III Sobieskiren zalditeriak borobildu zuen lana, indar otomanoak Austriako mugetatik kanpo egotziz.

Austriako enperadore Leopoldo I.ak okinei beraien ezinbesteko parte hartzea aitortu nahi izan zien eta hainbat pribilegio eta ohore eman zizkien, besteak beste, ezpata eramateko eskubidea. Esker onez, kristauen garaipena ospatzeko bi opil asmatu zituzten okinek. Bati enperadore izena ipini zioten. Besteari garaitutako etsaiaren banderaren itxura eta izena eman zioten: halbmond, ilberria alemanieraz.

Vienan opilek eta gozoek zuten tradizioa eta aniztasuna kontuan hartuta erraza da ulertzen berehala opil berriaren bertsioak azaldu zirela: bainila gehitu eta vanillekipfert deitu zioten; almendra usaina zuen opilari mandelbögen esaten zioten; intxaurrak eta eztia erantsita nussbeugela sortu zuten, eta bazen amapola haziekin egindako mohnbeugel delakoa ere. Denek mantendu zuten ilargiaren forma.

Berehala Austriako mugak gainditu eta opil berria Europa osoan (eta geroago munduan) zabaldu zen. Frantzian opilari izen berdina ipini zioten, baina frantsesera itzulita. Eta izen horrekin zabaldu zen gainerako herrialdeetan; egun croissant esaten zaio mundu osoan.

Vienako porrotarekin batera, Inperio Otomanoaren beherakada hasi zen. Baita croissantaren inperioaren loraldia ere.


Arrastoak

Carlos saenz de tejada (Guardia 1897-Madril, 1958) marrazkilariaren inguruko erakusketa ikusgai dago Gasteizko Artium museoan otsailaren 18a bitarte.

Arabarrak 15 urte baino gehiago eman zituen La Libertad egunkarian ilustratzaile moduan kolaboratzen. Bere marrazkietan (eskuineko irudian, adibidez) Saenz de Tejadak XX. mende hasierako Espainiako aktualitate politiko eta batez ere soziala islatu zuen eta errealitate horretara hurbiltzeko aukera eskaintzen du orain Gasteizko erakusketak.

Artiumek bere funtsetan ilustratzailearen 186 marrazki eta 3 koadro zituen gordeta, eta horiexek erakutsita atondu du erakusketa.


Azkenak
Lan istripu hilgarrien gaineko datuak estaltzea leporatu dio LABek Nafarroako Gobernuari

Azken astean sindikatuak 5 heriotzaren berri izan du eta dagoeneko 26 dira Nafarroan lanean hil egin diren edo beste erkidegotan beharrean zendu diren nafarrak. Alarma gorria pizteko moduko datuak LAB sindikatuaren iritziz.


2024-11-25 | ARGIA
Nazio auzia “erdigunean” ipintzeko eskatu du EH Bilduk, “jauzi” bat egin eta “estatusaren eztabaida” abiatzeko

Manifestazioa egin du EH Bilduk Bilboko kaleetan, larunbatez, Nazioa gara lelopean.


Gobernuarekin kritiko den ‘Haaretz’ egunkaria itotzeko neurriak hartu ditu Israelek, hura desagerraraztea helburu

Egunkariaren editoreak egindako adierazpen batzuen harira hartu du neurria Israelgo Gobernuak. "Netanyahuren erregimena krudela da eta apartheid-a ari da egiten", esan zuen Amos Shocken editoreak Londresen emandako hitzaldi batean, duela hilabete.


2024-11-25 | Jon Torner Zabala
EHUko errektoretzarako bozketaren atarian, Bengoetxeak eskatu du Ferreiraren hautagaitzaren “jardunbide irregularrak” ikertzeko

Asteartean, hilak 26, egingo dira EHUko errektoretzarako hauteskundeak. Kanpaina nahasia izaten ari da, eta, horren erakusgarri, Joxerramon Bengoetxearen taldeak eskatu izana "ustez Eva Ferreiraren hautagaitzako pertsonek edo ingurukoek egindako ekintzak eta kanpainako... [+]


2024-11-25 | Leire Ibar
Fronte Zabala nagusitu da Uruguain bost urteren ostean

95.000 botogatik gailendu da Fronte Zabala azaroaren 24an eginiko hauteskundeetan. Yamandu Orsi izango da Uruguaiko hurrengo presidentea, Álvaro Delgado eskuineko Alderdi Nazionaleko presidentegaiari aurre hartuta.


2024-11-25 | Bertsozale.eus
Alaia Martin Etxebestek irabazi du Zarauzko finalaurrekoa
Finalerako pase zuzena eskuratu du Martinek, finalaurrekoa irabaztearekin bat. Azken finalaurrekoa datorren igandean jokatuko da, Arrasaten, eta orduan osatuko da finala.

Gure gorputza gudu zelai bat da

Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]


“Irtenbidea Polizia kopurua handitzea balitz, arazoa jadanik konponduta legoke”

Azken asteetan albiste izan da Gasteizko Errota auzoa, urriaren 8az geroztik delinkuentziaren aurkako eta segurtasunaren aldeko mobilizazioak egiten baitituzte zenbait auzokidek asteartero, bi lonja huts okupatu zituzten gazte migratzaile batzuk jo-puntuan jarrita. Inguruan... [+]


2024-11-25 | ARGIA
A-25: mugimendu feministak gizonei dei egin die konplizitatea eta justifikazioa desagerrarazteko konpromisoa hartzera

Azaroak 25 Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Eguna da. Mugimendu feministak Bilbo, Iruñea, Gasteiz, Donostia eta Baionan mobilizazioak egingo ditu. Mugimenduak argitaratu duen manifestuan, 2024an Euskal Herrian eraildako bost emakumeak gogoratu dituzte. Aurtengo... [+]


2024-11-25 | Garazi Zabaleta
Gaztaina feria basaburuan
Gaztainadiak eta gaztainaren kultura protagonista

Nafarroako beste zenbait herritan bezala, duela lauzpabost urte hasi ziren Basaburuan gaztainondoen inguruko lanketarekin. “Bertako gaztain barietateei lotutako ikerketa abiatu zuen Nafarroako Gobernuak, eta orduan hasi zen hemengo herrietan ere gaztainaren historia... [+]


2024-11-25 | Jakoba Errekondo
Birigarroak zirinetan heriotza

Datozen 100-150 egunak erdi lo negukatzen igaroko dituzte landare askok. Beren jakiak sortzeko nahitaezkoak dituzten hostoak askatu eta aurreko 200-250 egunetan metatutako erreserbei esker biziko dira.


2024-11-25 | Iñaki Sanz-Azkue
Sugandila bat “ezer ez dagoen lekuan”

Asko hitz egiten da basoaz azken aldian. Basoak berreskuratzeaz, basoak sortzeaz eta basoaren hedadura zabaltzeaz entzungo duzu sarri. Eta ekintza ona izan daiteke zalantzarik gabe, ekosistema moduan duen balioa handia delako. Baina, basoari jartzen diogun atentzio eta indar... [+]


Eguneraketa berriak daude