Garaipenaren gozoa

Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Viena, 1683. Ilargi berriaren forma zuen opila sortu zuten. Urte horretarako dagoeneko turkiarrak Hungria mendean hartua zuten, Danubio ibaiak zeharkatzen dituen lurraldeak bezalaxe. Hurrengo helburua Viena eskuratzea zen.

Soldadu otomandarrek, Kara Mustafa visirra buru zutela, Austriako hiriburua setiatu zuten. Baina hiria erasotzeko hainbat saiakera eginda ere, ez zuten vienarren erresistentzia gainditzerik lortu. Gauzak horrela, ezusteko erasoa prestatzen hasi ziren; lurrean tunel bat egiten hasi ziren harresien azpitik pasako zen korridorea egin arte, modu horretan hirigunera sartu ahal izateko. Baina etsaiak ez zuen haien asmoen berri izan behar eta horregatik lanak soilik gauez egiten zituzten, Vienako biztanleak lo zeuden bitartean.

Ez zuten gogoan izan vienar gutxi batzuk goizeko ordu txikietan esna eta lanean ari zirenik. Hiriko okinek berehala entzun zuten hondeatze lanetan sortutako zarata eta aginte militarrari jakinarazi zioten. Horrela eman zioten buelta egoerari; vienarrak izan ziren turkiarrei ezustekoa eman zietenak eta setioa altxatzera behartu zituzten. Poloniako errege Juan III Sobieskiren zalditeriak borobildu zuen lana, indar otomanoak Austriako mugetatik kanpo egotziz.

Austriako enperadore Leopoldo I.ak okinei beraien ezinbesteko parte hartzea aitortu nahi izan zien eta hainbat pribilegio eta ohore eman zizkien, besteak beste, ezpata eramateko eskubidea. Esker onez, kristauen garaipena ospatzeko bi opil asmatu zituzten okinek. Bati enperadore izena ipini zioten. Besteari garaitutako etsaiaren banderaren itxura eta izena eman zioten: halbmond, ilberria alemanieraz.

Vienan opilek eta gozoek zuten tradizioa eta aniztasuna kontuan hartuta erraza da ulertzen berehala opil berriaren bertsioak azaldu zirela: bainila gehitu eta vanillekipfert deitu zioten; almendra usaina zuen opilari mandelbögen esaten zioten; intxaurrak eta eztia erantsita nussbeugela sortu zuten, eta bazen amapola haziekin egindako mohnbeugel delakoa ere. Denek mantendu zuten ilargiaren forma.

Berehala Austriako mugak gainditu eta opil berria Europa osoan (eta geroago munduan) zabaldu zen. Frantzian opilari izen berdina ipini zioten, baina frantsesera itzulita. Eta izen horrekin zabaldu zen gainerako herrialdeetan; egun croissant esaten zaio mundu osoan.

Vienako porrotarekin batera, Inperio Otomanoaren beherakada hasi zen. Baita croissantaren inperioaren loraldia ere.


Arrastoak

Carlos saenz de tejada (Guardia 1897-Madril, 1958) marrazkilariaren inguruko erakusketa ikusgai dago Gasteizko Artium museoan otsailaren 18a bitarte.

Arabarrak 15 urte baino gehiago eman zituen La Libertad egunkarian ilustratzaile moduan kolaboratzen. Bere marrazkietan (eskuineko irudian, adibidez) Saenz de Tejadak XX. mende hasierako Espainiako aktualitate politiko eta batez ere soziala islatu zuen eta errealitate horretara hurbiltzeko aukera eskaintzen du orain Gasteizko erakusketak.

Artiumek bere funtsetan ilustratzailearen 186 marrazki eta 3 koadro zituen gordeta, eta horiexek erakutsita atondu du erakusketa.


Azkenak
2025-03-12 | Etzi.pm
Zerocalcare: “Nire bihotza taupaka jartzen duen ezer ez da existitzen jada”

SCk Zerocalcareri egindako galdera sorta eta honen erantzunak, jarraian.


EUSKAL HERRIKO TORTURATUEN SAREA
“Milaka gara tortura sufritu dugunak eta hamarkadatan isilaraziak egon gara”

MARTA PIKAZA GARAIGORTA (Laudio, 1968) Euskal Herriko Torturatuen Sareko kideak eta eskualdeko beste torturatu batzuek ekin diote Aiaraldean ekimena antolatzeari. Egingo dituzten urratsak eta helburuak azaldu dituzte.


Hernaniko natur eremuen sarea osatu dute ikasleek eurek

Eskola inguruko natur guneak aztertu dituzte Hernaniko Lehen Hezkuntzako bost ikastetxeetako ikasleek. Helburua, bikoitza: klima larrialdiari aurre egiteko eremu horiek identifikatu eta kontserbatzea batetik, eta hezkuntzarako erabiltzea, bestetik. Eskola bakoitzak natur eremu... [+]


Ertzainei urteko soldata gutxienez 4.200 euro igotzea adostu du Jaurlaritzak sindikatu nagusiekin

ERNE, ESAN eta SIPErekin egin du akordioa Eusko Jaurlaritzak 2025-2028 aldirako. Besteak beste, urteko soldatan 4.200 euro gordineko igoera "graduala" izango du ertzain bakoitzak. Sindikatuen iturriek El Diario Vascori azaldu diotenez, akordioarekin Ertzaintza Espainiako... [+]


Bost greba egun berri iragarri dituzte Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako hezkuntza publikoan

LABek, STEILASek, ELAk eta CCOOek greba egutegi bateratua aurkeztu dute Bilbon: martxoaren 25, 26 eta 27, eta apirilaren 1 eta 2. Egungo hitzarmenak aldarrikatutako edukietatik urrun kokatzen direla adierazi dute, "bai sukaldearen eta garbiketaren kolektiboan zein... [+]


2025-03-11 | Hala Bedi
Izanen gazte aldizkaria jaio da

Euskal Herriko literatura gaztearen eta idazle hauen topagune bilakatu nahi den proiektu berriaren inguruan hitz egingo dugu gaur.


2025-03-11 | Euskal Irratiak
Daniela Albizu euskaltzale eta abertzaleari plaza bat eskaini diote Urruñan

Larunbatean, martxoaren 8an, Urruñako herriak Daniela Albizu izena ezarri dio herriko etxearen aitzineko plazari, emazte abertzale honen memoria omentzeko.


Gurutzetako Ospitaleko Larrialdiak “kolapsoaren ertzean” daudela salatu du ESK sindikatuak

Barakaldoko ospitaleko larrialdi zerbitzuan sufritzen ari diren "saturazioa larria" dela ohartarazi du sindikatuak. Pazienteak korridoreetan artatu dituztela eta krisia kudeatzeko "behar adina langile" ez dagoela salatu du. Errealitate horren aurrean... [+]


2025-03-11 | Estitxu Eizagirre
Makroeolikoez hitzaldia Andoainen eta egunpasa Aranon
Komunitatean hitz egin eta kultura sortu, haize-erroten aurrean

Komunitatea bildu, pilpilean dauden gaiez hitz egin, informazioa trukatu eta beste herrien esperientziak ezagutzea da herritar kritikoek egiten duten lehen ekintza, makroeoliko bat herrian jarriko diotela jakiten duenean. Halaxe egingo dute martxoaren 13an Andoainen: mendi... [+]


‘Statu quo’-a mantentzea espero da Groenlandiako hauteskundeetan, Trumpen presiopean

Inkesta gehienen arabera, Inuit Ataqatigiit alderdi ezkertiar independentistaren eta Siumut sozialdemokrataren arteko aliantzak jarraituko du indarrean parlamentuan. Herrialdeko lehen ministro Mute Egedek hauteskundeak aurreratzea proposatu zuen, AEBen "kanpo presioek"... [+]


2025-03-11 | Joan Mari Beloki
Euskal Herria Europa berrian

Ukrainako gudaren amaierak ondorio sakonak ekarriko ditu Europa osora. Europako elite ekonomikoek beren indar guztia jarri dute guda-zelaian eta galdu egin dute. Galtzaileek, elite globalistek, beren egitasmo kuttuna galduko dute, Europako Batasuna, eta Bruselatik europar... [+]


Pablo Gonzálezen aurkako zigor auzibidea itxi du Poloniako Justiziak

Varsoviako Barrutiko Auzitegiak argudiatu du González jada ez dagoela Polonian, eta ezin dutela jakin noiz aterako den Errusiatik. Auzitegiak ez du kazetari nabarniztarraren aurkako bestelako prodezurarik abian jarriko.


2025-03-11 | ARGIA
Euskal Herria antimilitarista dela aldarrikatuko du EH Bilduk apirilaren 20ko Aberri Egunean

Mundua "oso azkar" aldatzen ari dela azaldu du Arnaldo Otegik, militarismorantz eta autoritarismorantz doala, eta norabide horren aurkako jarrera duela koalizio subiranistak.


Duela bost urte baino %155 aldiz arma astun gehiago inportatzen ditu Europak

Ukraina da munduan arma gehien erosten dituen herrialdea; munduko erosketa guztien %8,8. Merkatuaren ia erdia kontrolatzen duena, berriz, AEB dira: Europak erosi dituen armen erdia baino gehiagok jatorri estatubatuarra dute.


Eguneraketa berriak daude