Sadam eta Augustoren heriotza asimetrikoak
Fidel Castroren gaixotasunaren berri izan genuenetik, behin eta berriz entzun dira Kubako Iraultzaren buruaren eta Augusto Pinocheten arteko konparaketak. «Hego Amerikako bi tirano zahar hiltzorian» eta tankera bereko txorakeriak entzun ditugu geroztik. Biak, Fidel eta Augusto, eskola berekoak omen ziren: Boterera indarrez iritsi ondoren, diktadura ezarri eta gizateriaren etsai bihurtu ziren, demokrazia, askatasuna eta giza-eskubideak etengabe zapalduz. Pinochet hil zenean, alderaketa haiek berrindartu egin ziren. Bata hilda, bestearentzako txanda ere izan behar zela pentsatu zuten askok. Beti ere demokraziaren onerako, noski.
Jende asko mintzatu da alderaketa horien zentzugabekeria salatzeko. Izan ere, Castrorena diktadura dela ontzat emanda ere -ni neu iritzi horretakoa naiz-, argi dago Kuban gertatutako gehiegikeriek ezin diotela itzal txikiena ere egin Pinocheten erregimenaren basakeria erraldoi eta sistematikoari. Kuban askatasunak mugatuta daude, bai, baina Pinocheten gobernuaren pean bizi izan zen Txile hartan ez zegoen inolako mugarik askatasunaren zapaltzaileentzat. Hala ere, atxilotu, torturatu, desagertu eta hildako kopuru ikaragarri haren ebidentzia ahaztuta, Fidel eta Augustoren arteko parekotasuna defendatzen segitzen dute askok.
Aitzitik, bien erregimenen arteko kointzidentziak askoz handiagoak izan arren, oso jende gutxik alderatu ditu Sadam Hussein eta Augusto Pinocheten biziak eta, batez ere, heriotzak. Lerro hauek idazten ari naizen unean, Sadam Hussein urkatu berria da. Fusilatua izateko egin zuen eskariari uko egin eta presa handiarekin zintzilikatu dute islamdarren egun handienetako batean: Sakrifizioaren Egunean hain juxtu.
Ohean eta lasai asko hil zen Pinochet, haren herrian bizirik dauden botere faktikoen eta mendebaldeko potentzien konplizitatearekin. Sadam, berriz, ez da hain zorionekoa izan. Baina guztiok dakigu, ondo jakin ere, bien arteko diferentzia ez datzala eginbide politikoan. Sadam eta Augusto munstro militar odolzaleak ziren, genozidak, autoritarioak, errukigabeak. Biek merezi zuten urte askotarako kartzelan egotea. Baina Augusto kartzela zapaldu gabe hil da eta Sadami heriotza zigor basatia ezarri diote. Bi munstroen amaiera asimetrikoak argi erakusten du zein izan den Sadamen benetako errua: Ez da kurduak edo xiiak erruz hiltzea, garai batean aliatuak izan ziren Amerikako Estatu Batuen (AEB) etsai bihurtu eta haien aurkako gerra galtzea baizik. Beste guztia Historia da, alegia, garailearen gezurrak.
20 urte bete ditu argazki honek, baita AEBek, Europako bere mariatxiek lagunduta, Irak inbaditu zutela. “Suntsipen handiko armak” hondatzea eta herrialdea “askatzea” izan ziren argudioak. Herrialde bat birrindu egin zuten: milioi erdi irakiar baino... [+]
Turkiak operazio militar berria abiatu zuen igandean Bashurren, PKK (Kurdistango Langileen Alderdia) desegiteko argudioarekin. Kurdistango Askapen Mugimenduak salatu du Ukrainako gerraren testuinguruan Kurdistanen aurkako erasoak areagotzen ari dela Turkia, eta horrez gain,... [+]
Gudarako droneen teknologian milioika dolarreko inbertsioak egin ostean, “historiako aire kanpaina zehatzena” iragarri zuen Barack Obama, AEBetako presidenteak. 2014tik gaur arte Pentagonoak bildutako dokumentuak aztertuta, ordea, “aire guda hau inteligentzia... [+]
2001eko urrian, irailaren 11n World Trade Centerren aurkako erasoak gertatu eta hilabetera, Amerikako Estatu Batuetako Aire Armadako pilotu batek historia egin zuen: drone moderno batekin (The Predator) eraso hilgarria egin zuen lehen pertsona izan zen. Ordutik, droneak XXI... [+]
Persiako Golkoa, 1991ko otsailaren 28a. Golkoko Lehen Gerra amaitu zen, AEBak buru zuen koalizioaren garaipenarekin. Gerra hartan komunikabideak arma estrategiko bihurtu ziren, "gerra garbiaren" kontzeptu berria indartzeko eta iritzi publikoak erasoei zilegitasuna eman... [+]
Google Arts & Culture plataformak, The Art & Soul of Mosul izeneko ekimenaren bidez, hiri hartako ondarea digitalki berregin du eta hiru dimentsiotako ereduak eskaintzen ditu azken urteotako gerran galdutakoa bisitatzeko.
Uztail bukaera honetan Bagdadeko Tahrir plazan errepikatzen dabiltzan manifestazioetan gertatu dira ezbeharrak. Aurreko gobernuak bideratu errepresio bortitzaren tonua dute hilketa hauek.
2019ko urritik 2020ko martxoaren 21era 490 hildako, 7.793 zauritu eta 123 bahiketa egon direla salatu du NBEk. 2019ko urrian hasi ziren protestak Iraken, gobernuaren dimisioa, parlamentuaren desegitea eta sistema politikoaren erreforma helburu. Lehen ministro ohiaren dimisioaren... [+]
Jasan dituen gerren ondorioz, Irakeko osasun sistema jota dago eta koronabirusaren epidemia bati ezingo lioke aurre egin. Hala ohartarazi dute agintariek.
Irango Goardia Iraultzaileak dozena bat misil jaurti ditu Iraken AEBek dauzkaten bi baseren kontra. AEBetako agintariek berretsi dute erasoa izan dela eta Irango atzerri ministro Javad Sarifek esan du bere herrialdearen "autodefentsa neurri gisa" eginak izan direla... [+]
Deialdia "Ekialde Hurbileko gerra berri baten aurka eta AEBetako indar militarrak ateratzearen alde" egin zela azaldu dute antolatzaileek.
Ameriketako Estatu Batuetako Defentsa sailetik jakinarazi dute erasoak Iranen etorkizuneko planak "gutxiestea" zuela helburu.
Enbata zakar baten gisa hedatu da munduan zehar protesta-haizea 2019an. Gobernu eta eredu sozio-ekonomiko oso ezberdinetako herrialdeetako kaleak sutu dituzten matxinadok 1848ko eta 1968ko matxinada sail salbuespenezkoekin alderatu ditu zenbait adituk. Nola interpretatu horien... [+]