Mexikon, gaztelera eta beste 56 hizkuntza
Bazterketa horren ondorioz, hizkuntza indigena asko desagertzear daude. Horren lekuko dira: mayo, pima edo yaki hizkuntzak. Oso hiztun gutxi dituzte, eta hiztun gehientsuenak oso zaharrak dira. Beraz, adituen ustez hamarkada gutxi batzuetan desagertu egingo dira. Beste hizkuntza indigena batzuek status sozial altuagoa dute. Tzotzil edo tzeltal hizkuntzetan aritzen direnek, esate baterako, hezkuntza elebiduna jasotzen dute eskolan: ama hizkuntza eta gaztelera. Salbuespenak salbuespen, ordea, hizkuntzen osasuna ez da batere baikorra. «Mexikoko Gobernuak ez du hizkuntza indigenen aldeko inolako ekimenik bultzatzen, eta azken urteetan egin diren aurrerapauso txikiak komunitate indigenen borrokaren ondorio dira. Halaber, indigena asko beraien hizkuntzaz lotsatu egiten dira, eta baztertu egiten dute. Ez dute beraien hizkuntza hitz egiten, baliorik ez duela uste dute. Pentsakera hori aldatzen ez den bitartean zaila izango da hizkuntza indigenak aurrera ateratzea», azpimarratu digu Alejandro Contrerasek.
Orain dela 20 urte hasi zen eskolak ematen Guadalajarako Unibertsitate Publikoan. Geroztik, ehunka ikasle izan ditu: filologoak, abokatuak, bestelako irakasleak, igeltseroak, etxekoandreak… «Askotariko jendea etortzen da nahuatl hizkuntza ikastera. Beraietako batzuk hizkuntzaren zailtasunarekin izutu eta joan egiten dira, baina beste batzuk hizkuntza menperatu arte gelditzen dira. Pazientzia behar da». Gaur egun, 30 ikasle ditu Contrerasek eta hizkuntzaren etorkizunari begira baikor ageri da: «Beste hizkuntza indigenak ez bezala nahuatl hizkuntzak hiztun kopuru nahiko handia du, eta nik uste ez dela desagertuko. Guadalajarako Unibertsitate Publikoan eta Mexiko Hirian dauden beste zenbait unibertsitatetan nahuatl eskolak ematen dira, eta horrek hizkuntza bizirik mantentzen lagundu dezake. Hori bai, hizkuntzaren biziraupena hiztunen eskuetan dago, eta beraien erabilpenak baldintzatuko du nahuatl hizkuntzaren etorkizuna».
Azaroaren 5ean epaituko dituzte Barakaldoko epaitegian. “Kapitalismoaren logikatik kanpo” dagoen alternatiba bat sortzeagatik okupazio mugimendua “kriminalizatu eta zigortu” nahi dutela salatzen dute gaztetxeko kideek. Txirbilenea Kulturgunearen hustearen... [+]
Amnesty Internationalek jakinarazi du azaroaren 2an Teherango Unibertsitateko ikasle bat atxilotu zutela arropa kentzeagatik. Barruko arropatan gelditu zen neska, Irango janzkera kode islamiar zorrotzaren aurka protesta egiteko.
Han eta hemen entzun eta irakur daitekeenez, azken hamarkadetako lehiarik estuena aurreikusten da AEBetako hauteskunde presidentzialetan, Donald Trump eta Kamala Harris hautagaien artean. Azaroaren 5ean, asteartez egingo dira bozak. Emaitzak Euskal Herrian gauerdia denean hasiko... [+]
Urriaren 24tik Espainiako Estatuko hedabide guztietako lerroburuak eman dizkiote Iñigo Errejóni, eta maiztu arte erabili dute haren izena, ezker-eskuin. Gutxitan ikusten den zarata mediatikoa lortu du, eta badirudi oihartzunak luze jarraituko duela. Orain... [+]
Berakah fundazioa “baliabiderik ez duten pertsonei laguntzeko” sortua bada ere, aurten familia bat baino gehiago kalean utzi du. Urriaren 31n izan da azken etxegabetzea, Gasteizko familia bat kaleratu dute parrokoak etxegabetze demanda firmatu ostean.
Jokoteknia Bideojokoen Euskal Jardunaldiaren zazpigarren edizioa azaroaren 9an (larunbata) egingo da Bilbon, Euskararen Etxean, 09:45etik 13:00etara. Jokoteknia jardunaldietan euskal bideojokogintza industriako aditu eta jokalariak batera jarri ohi... [+]
Urriaren 31tik azaroaren 2ra Gazte Koordinadora Sozialistak eta Ikasle Abertzaleak-ek Gazte Topagune Sozialista egin dute Altsasun (Nafarroa). Europan eta Euskal Herrian hedatzen ari diren “proiektu atzerakoiak” jarri dituzte jomugan eta joera horiei ez dietela... [+]
Ostiral gauerdian atzeman zituen Ertzaintzak ustez langileak ilegalki zeramatzan bi furgoneta, Ertzaintzak uste du Europako beste herrialde batera bidean zirela, han lan egiteko. Atxilotutako gidarietako batek hamar pertsona zeramatzan furgonetan eta besteak 22.
Turkiaren ekimena babestu dute nazioarteko herrialde ugarik, gehienak arabiarrak edo islamiarrak, baita Hegoafrika, Brasil, Kuba, Errusia, Norvegia eta Vietnamek ere, besteren artean.
Ugariak dira Dana denboraleak Valentzian eragin duen hondamendiaz egin diren irakurketak. Beste faktore batzuen artean, gizakiak naturari ebatsitako eremuez luze mintzo dira hedabideak, ibai eta itsaso ertzak hormigoiarekin betetzeak duen arriskua dela-eta. Hormigoiarekin... [+]
Kasu Hegoaldeko begirada horri. Lehen-lehenik desmitifikatu larre berde, etxe zuri eta teila gorrien lur ederrekiko miresmen itsua, halako maitasun inkondizionala, hizkerari eta ustezko bizitzeko manerari loturiko fetitxismoa. Utz, Ruper Ordorikari sarri entzun gisan,... [+]
Korrika eta presaka ekarri dute megafonoa. Hau onartezina da. Hau ezin da onartu. Denok batera oihu egin dezagun, ezin dugu honela jarraitu. Zurean ere sartu direla? Bai arrazoi duzu, jo ditzagun txaloak zuretzat. Hurrengo astean hemen batuko gara denok eta aurre egingo diegu,... [+]