Literatura eta matematikak
Zenbatu berri ditut Harold Bloomek bere Mendebaldeko kanona delako horretan argitaratzen dituen liburu-zerrendak, eta okerrak oker, 1.521 liburu agertzen dira berorietan. Noski, zerrenda hasiera batean ematen duena baino zehaztugabeagoa da, autore askoren azpian «antologia», «relatos», «obras en prosa» eta horrelakoak ikusten direlako.
Noski, zerrenda eztabaidagarria baino eztabaidagarriagoa da, aski izaten delako norberak ongi ezagutzen duen autore bat hartu, baieztatzeko irizpidea baino, askotan desinformazioa eta ezezagutza jartzen dituela agerian Bloomen aukerak. Noski, aukera batzuk guztiz kapritxosoak dira, eta ausentzia batzuk, deigarriak. Noski, kanon bat, eta are kanon mendebaldar bat egin nahi izateko asmoa bera oso diskutigarria litzateke. Baina, gezurra badirudi ere, ez dut Bloomen zerrendaren kritika egin nahi, eta bakarrik bere alderdi matematikoarekin geratuko naiz: 1.521 liburu. Horiek dira, Bloomen ustez, mendebaldeko kultura literarioak produzitu dituen ideia, amets eta jakintza-multzoa inorenganatzeko beharrezkoak direnak. Nire ustez oso liburu gutxi dira. Alegia, Bloomen zerrendaren ezaugarririk nabarmenena -apetatsua, partziala, desegokia... edo nahi dena izatea baino- laburra izatea da. Hartaraz gero, eta hau kopuru aski arbitrarioa dela jakinik ere, nekez iruditzen zait onargarri, demagun, 10.000 obratik behera kontuan hartzen dituen kanonik. Baina tira.
Beraz, kopurua biribilduz, demagun 1.500 liburu euskaratu beharko liratekeela euskarak gutxieneko maila «mendebaldarra» edukitzeko -bai, liburu kanoniko batzuk euskaratuta daude dagoeneko, Kixotea kasu; baina horiek gutxi izanik, ontzat eman dezagun kopurua, nolabaiteko gutxienekoa ezartzen duelakoan-.
Orain ikus dezagun itzulpen-politikak uzten dituen datuak; konparaziorako, Literatura Unibertsala bildumari esker 100 liburu euskaratu dira 12 urtetan, 1990etik 2002rako tartean, zehatz esanda. Eragiketa erraz bat eginez, ikusiko dugu martxa honetan 180 urte aski liratekeela euskara «aberats eta konplitua» izateko, Axularrek nahi zuen moduan. 2186. urterako, eginda.
Ez nuke egon nahi 2186. urtean bildumaren azken alea aurkeztuko duen itzultzailearen larruaren baitan. Inork imajina dezake ordurako literaturarik, libururik, euskararik, are mundurik, izango ote den? Tira, agian Marten egingo du bere liburuaren aurkezpena. Imajina dezakegu gure itzultzailea, eskafandra eta guzti, esaterako Rayuela euskaratu berri -eta aski dolorez!- besapean duela: «Berrehun urte itxoin behar izan badugu ere, merezi duelakoan nago...». Inori interesatuko al zaio, literaturarik, libururik, euskararik, are mundurik egonik ere? Arkeologia kiratsa dario.
Nire gogoeta eta nire galdera da: ez al litzateke zentzuzkoagoa pentsatzen joatea mendebaldeko literaturaren bidezko kultur-transmisioa itzulpen zuzenaren bidetik bakarrik ez, eta bestelako bideetatik ere landu beharko dela? Esaterako, obra baten zatikako, pasartekako itzulpen antologiko batek, obra eta egilea ongi ezagutzen dituen norbaitek edizio kritiko batean bilduak, ez al luke asimilazio hobea, eta batez ere, arinagoa -eta beraz merkeagoa, eta beraz errentagarriagoa, ekonomikoki zein kulturalki-, ahalbidetuko?
Jan-edanean zeuden denak, itxuraz alai, baina baten bat urduri zebilen aperitibo eta aperitifa artean. Bigarrenez jasoko zuen saria, baina eskuetan edukiko zuen lehenbizikoa izango zen. Eta urduri zegoen, oroigarriak bulegora heldu beharra zeukalako, joder. ARGIA Sariak ez dira,... [+]
Gauzak bizi eta azkar aldatzen badira ere, zenbait kontu ez dira aldatzen: Argia Sarien ekitaldia da horietako bat. Horixe esan dio kronikagile honi beharrera etorri den kanpoko kazetari batek, ARGIA asko aldatu dela esatearekin batera, sari-banaketa hasi aurretik. Onerako ari... [+]
EITB Kultura telebista saioak jaso du Argia Saria euskal kulturgileen lana bistaratzeagatik, Euskal Herriko txoko guztietako proiektuak telebista publikora ekartzeagatik, eta egiten duten kalitatezko ikus-entzunezkoagatik. Saria Leire Ikaranek eta Kerman Diazek jaso dute, Berde... [+]
Prentsako Argia Saria Irutxuloko Hitza-rentzat izan da, eskuin muturraren igoerari egindako jarraipenagatik eta talde erreakzionarioen benetako aurpegia erakusteko kalean hor egoteagatik. Aurten 20 urte beteko ditu Donostiako hedabideak. Aizpea Aizpurua, Andrea Bosch,... [+]
Entzunezko Argia Saria BaDA!bil podcastak jaso du, Hiru Damatxo ekoiztetxeak ekoitzitakoa, eta Gerediaga elkarteak eta EITBk finantzatutakoa. Podcastak kulturgintzan dabiltzan lau mahaikidez osaturiko bost mahai inguru jaso ditu Durangoko Azokaren bueltan. Saria jaso dute Amets... [+]
Hamabost urteotan gazteenen artean euskara sustatzeko egindako lanagatik eta lortutako arrakastagatik, Merezimenduzko Argia Saria Ene Kantak proiektuarentzat izan da. Saria Nerea Urbizu, Fermin Sarasa eta Jesus Irujok jaso dute.
Seme-alabek lehen mugikorra izateko adina atzeratzeko eskolaz eskola egindako lanagatik eta lortutako emaitzengatik, ikastetxeak mugikorrik gabeko arnasgune izateko borrokagatik, kanpaina onenaren Argia Saria guraso elkarteek osaturiko Altxa Burua ekimenarentzat izan da... [+]
Galtzaileen herri ondarea sarean jartzeko erakunde publiko batetik egindako ahaleginagatik, ahots gabeen ahotsa entzuteko aukera emateagatik, eta batez ere, Nafarroak aitzindari izaten segi dezan oroimen historikoa berreskuratzeko bidean, Interneteko Argia Saria Nafarroako... [+]
Onintza Irureta Azkunek egin du hitzartzea ARGIAko lantaldearen izenean:
"ARGIAko komunitatea osatzen duten milaka lagunetako batek berriki adierazi digu batzuetan ARGIA iluna dela, barruak mugiarazten dizkion albiste gogorrak daudela. Lan ona egiten dugula, baina... [+]
Sei sari banatu ditugu aurten: ikus-entzunezko saria EITB Kultura telebista saioari eman zaio, prentsako saria Irutxuloko Hitza Donostiako hedabideari, entzunezko saria BaDa!bil podcastari, interneteko saria Oroibidea bilatzaileari eta komunikazio kanpaina onenaren saria Altxa... [+]
Ekimenak erreferendum eskaera egin du eta Shirley Weber estatu idazkariak onartu. Orain, prozesuari jarraipena emateko, 546.000 sinadura lortu behar dituzte datorren uztailerako. Marcus Evansek egin du eskaera.
Estatuaren biolentziaren biktima gisa onartzeko 125 eskaera egin zaizkio Nafarroako Gobernuari 2023an eta 2024an. Horietatik 41 onartu dira. Egiari Zor eta Torturatuen Elkarteak ongi baloratu dute egiten ari den bidea.
Arizona
Aktoreak: Aitziber Garmendia eta Jon Plazaola..
NOIZ: urtarrilaren 26an.
NON: Berrizko Kultur Etxean. plazan.
-------------------------------------------
Arizona eta Mexiko banatzen dituen muga zaintzera abiatu da Idahotik Margaret (Aitziber Garmendia) eta George (Jon... [+]