Idatzitako istorioaren lagun ezkutuak


2021eko uztailaren 19an
Haur eta gazteentzakoa da ziur aski euskal literaturaren alorrik emankorrena. Oso genero aberatsa da gurean eta azken urteetan asko garatu da gainera. Sarritan ordea, literatura mota horri atxikirik doan figura bat ahazten dugu: ilustratzailea.

Etxeko gazteenei zuzendutako ipuin eta istorioak ez lirateke gauza bera izango alboan dituzten irudirik gabe. Haurtxoek marrazkiei begira pasatzen dituzte liburuen lehen orrialdeak eta horiei esker jartzen dira letren munduarekin harremanetan euren irudimentxoari hegoak zabaltzen dizkieten bitartean.

Euskal Herrian asko dira zeregin horretan ari direnak eta horietarik ehundik gora dira profesionalak. Hori dio Euskal Irudigileen Elkarteko kide den Dani Maizek.

Ilustratzaile bakoitzak bere estiloa eta egiteko modua ditu. Diziplina ezberdinetatik etorriak dira gainera: batzuk arte eskoletatik irteten dira, beste batzuek arkitektura ikasi dute eta askok urteetan garatutako gaitasuna erabiltzen dute euren irudiak egiteko.


Testuen apaingarri hutsak baino gehiago

Ilustratzaile batzuk oso ezagunak dira, joan den urtean zendu zen Asun Balzola kasu, baina beste batzuen sinadura, liburu azalaren izkina batean ezkutatuta geratzen da eta gutxi batzuk besterik ez dute ikusten.

Hori da Elena Odriozolak sentitzen duena: «Ilustrazioak testua apaintzeko baino balio ez duela uste dute askok eta ez da hala, bi gauza ezberdin dira eta biek balio berbera dute».

Odriozolak dioenez, berak istorioa goitik behera irakurri ondoren sortzen ditu irudiak, bakoitza banan bana, ezin baitu ikusten ez duena marraztu. Horregatik, berak idazleari zein titulu jarri behar duen esaten ez dion bezala, besteek ere bere marrazkiak errespeta ditzatela eskatzen du.

Ilustratzaile donostiar honek artea eta dekorazioa ikasi zuen, urtetan publizitatean aritu zen eta orain dela 9 urtetik ilustratzaile lanetan ari da. Lana betidanik gogoko izan duela dio baina orain inoiz baino gustu gehiago hartu diola. Gainera, joan den urteko ekainean bere lehen sari garrantzitsua jaso zuen: Espainiako Kultura Ministerioak 2006an estatuan egin diren haur eta gazteentzako ilustraziorik onenei ematen dizkien sarien artean bigarrena hain zuzen ere.


Haurrak ez dira tontoak

Hala ere, marrazten duenean ez omen du haur eta gazteentzako marrazten: «Nik niretzat marrazten dut, niri gustatzen zaidana. Noski, testua 5 urteko ume batentzako idatzi bada, irudiak ere sinpleak izango dira, baina nik ez dakit benetan 5 urteko ume bati zer gustatzen zaion, niri zer gustatzen zaidan baino ezin dut jakin».

Ilustrazio lan oparoa egin duen Mikel Valverdek dioenez, haurrek tontotzat ez hartzea eskertzen dute. Gai serioak gustatzen zaizkie, era sinplean azalduta, eta argi dauka oraindik irakurtzen ikasi ez dutenei irudien bitartez gauza asko kontatu eta irakatsi ahal zaizkiela.

Gasteizko ilustratzaile honen ustez askori hori falta zaigu oraindik: ez dugu irudiak irakurtzen ikasi, nahiz eta egunero mordo bat ikustera ohitu garen. Horrexegatik «irudiaren aroa» bizi dugun ustea okerra iruditzen zaio.


Estudiotik mundu osora

Irudiaren aroan ez bada, ordenagailuenean bizi gara dudarik gabe. Horregatik, Valverdek, Odriozolak ez bezala, lapitza eta pintzelaz gainera, ordenagailua jarri du etxeko lantokian. Hala ere, beste lan tresna bat bezala erabiltzen omen du, ez du bere lana horretara mugatu.

Biek ere, ilustratzaile gehienek bezala, etxetik egiten dute lan eta bertatik erantzuten diete Ingalaterratik nahiz Amerikako Estatu Batuetatik egiten dizkieten eskariei.

Euren dinamika bera dute beste askok ere, esaterako Jokin Mitxelenak edo Antton Olariagak. Liburugintzan, komikigintzan, prentsan edo kartelgintzan aritzen dira, adibidez. Elkar ezagutzen dute baina ez daude egunero harremanetan. Horregatik sarri arazoak izaten dituzte euren lanei tarifak ezartzeko eta bestelako zalantza batzuk argitzeko.


Euskal Irudigileen Elkartea

Arazo horiek saihestu nahian jaio zen orain dela hiru urte Euskal Irudigileen Elkartea. Sortu eta berehala egin zuen lehen lana Ilustrazioaren Liburu Zuria argitaratzea izan zen. Sektoreko legeak jasotzen ditu, aurrekontu bat nola prestatu behar den azaltzen du eta mota bakoitzeko ilustrazioek eduki beharko lituzketen salneurriak ere zehazten ditu.

Tresna hori oso baliagarri zaie sektoreko profesionalei, baina horretaz gainera, aholkularitza juridiko eta profesionala eskaintzen du Euskal Irudigileen Elkarteak eta era berean, elkarteko kideei informazioa eskaintzen zaie ilustrazioarekin zerikusia duen guztiaren inguruan.


Gutxik ematen dute saltoa

Elkarteko kide den Dani Maizek profesional gehienek liburugintzan lan egiten dutela kontatu digu, Euskal Herrian euskaraz eta gazteleraz editatzeak bertako beharrak asetzeko nahikoa lan ematen duelako.

Dena den, saltoa ematea ez omen da hain erraza eta ezagun egiteak bere lana eskatzen du. Euskal Herrian maila altua dagoen galdetuta, baietz erantzun digu Maizek, ikusi besterik ez dagoela, bertakoen lanak non argitaratzen diren.


Azkenak
Zinemaldi Alternatiboaren 16. edizioa aurkeztu dute, Palestinari keinu eta arrazakeriari aurre egiteko

Donostiako herri mugimenduak artikulatuta hainbat auzotan antolatzen den Zinemaldi Alternatiboaren 16. edizioa aurkeztu dute (11 + 5, beraiek dioten bezala, eraitsitako Kortxoenea gaztetxeko bost urteei erreferentzia eginez). Aurten sei proiekzio egingo dituzte ondorengo... [+]


2024-09-13 | ARGIA
Tematzearen emaitza: errepide seinaleak euskaraz

Herritarrak eskatzen du seinaleak euskaraz jartzeko. Gobernuak erantzuten dio legeak ez duela horretara behartzen. Behatokiak erantzuten dio, legeak ez badu derrigortzen ere, euskaraz jartzeko debekurik ez duela. Gobernuak bereari eusten dio. Alabaina, herritarrak tematzen dira... [+]


2024-09-13 | Euskal Irratiak
Baionako zitadelako eraikuntza proiektuak arrangura piztu ditu ekologistengan

Baionako zitadelan proiektu berriak ditu armadak. Eraikin berriak egin nahi ditu eta horretarako oihanaren zati bat deseginen dute eta ura atxikitzeko bi gune ere sortu nahi dituzte.


Aysenur Ezgi Eygi-ri zuzenean egin zioten tiro burura Israelgo soldaduek, autopsiaren arabera

Turkiar-estatubatuar aktibista irailaren 6an hil zuten Beiti herrian, Nablus hiriaren ondoan, Zisjordanian, Palestinako Lurralde Okupatuetan. Orain forentseen azterketek iradokitzen dutenez, Israelgo soldatuek zuzenean egin zioten tiro aktibistari.


Iturbide, Jiménez eta Azkona estatuaren biktima gisa aitortu ditu Nafarroako Gobernuak

Foru Gobernuak aitortu du motibazio politikoko biktimak direla hirurak. Hiru aitortza berri horiekin dagoeneko 36 pertsonari estuaren biktima izatea ofizialki aitortu die gobernuak.


Madrilgo Rolando kafetegiko hamahiru hildako haiek ETAm-ren eta ETApm-ren zatiketaren erdian

Ostiral honetan betetzen dira 50 urte ETAk, 1974ko irailaren 13an, Madrilgo Rolando Kafetegian bonba bat lehertarazi eta hamahiru pertsona hil zituela. Ofizialki 2018an onartu zuen erakundeak ETAren egiletza, bere burua desagertze bidean jarri zuenean.


2024-09-13 | Gedar
Bi lizarratar epaitu dituzte, Voxen salaketa baten harira

Faxisten aurka protesta egiteagatik auzipetu zituzten Lizarrako bi kideak. Asteazkenean, epaiketaren egunean, Lizarraldeko Kontseilu Sozialistak elkarretaratzea egin zuen epaitegi aurrean. Voxeko faxistak jarrera probokatzailearekin agertu ziren bertara, eta Guardia Zibilak... [+]


2024-09-13 | Ahotsa.info
Urriaren 12an Tafallan eginen du manifestazioa Ernaik “españolismo eta faxismoaren aurka”

“Españolismoaren eta faxismoaren normalizazioan” Hispanitatearen egunak jokatzen duen papera salatzeko urriaren 12an Tafallan mobilizatuko da Ernai. “Gu, Nafarroako etorkizuna gara, haiek, aldiz, iragana. Faxismoak herri honetan lekurik ez duela argi... [+]


Ezkabako iheslari Segundo Hernandez identifikatu dute Eguesibarreko Eliako hobian

Gasteiztarrarekin bederatzi dira ihesaldian parte hartu zuten identifikatutako pertsonak. Guztira, Nafarroako DNA Bankua sortu zenetik 43 pertsonaren datuak lortu dituzte.


Donostiako bi familia etxegabetze arriskuan daudela salatu du Kaleratzeak Stop plataformak

Zaurgarritasun ekonomikoaren baldintzak betetzen dituzten arren, Santander bankuak ordainketak epe batez etetea ukatu die bi familiei.


Eguneraketa berriak daude