Idatzitako istorioaren lagun ezkutuak


2021eko uztailaren 19an
Haur eta gazteentzakoa da ziur aski euskal literaturaren alorrik emankorrena. Oso genero aberatsa da gurean eta azken urteetan asko garatu da gainera. Sarritan ordea, literatura mota horri atxikirik doan figura bat ahazten dugu: ilustratzailea.

Etxeko gazteenei zuzendutako ipuin eta istorioak ez lirateke gauza bera izango alboan dituzten irudirik gabe. Haurtxoek marrazkiei begira pasatzen dituzte liburuen lehen orrialdeak eta horiei esker jartzen dira letren munduarekin harremanetan euren irudimentxoari hegoak zabaltzen dizkieten bitartean.

Euskal Herrian asko dira zeregin horretan ari direnak eta horietarik ehundik gora dira profesionalak. Hori dio Euskal Irudigileen Elkarteko kide den Dani Maizek.

Ilustratzaile bakoitzak bere estiloa eta egiteko modua ditu. Diziplina ezberdinetatik etorriak dira gainera: batzuk arte eskoletatik irteten dira, beste batzuek arkitektura ikasi dute eta askok urteetan garatutako gaitasuna erabiltzen dute euren irudiak egiteko.


Testuen apaingarri hutsak baino gehiago

Ilustratzaile batzuk oso ezagunak dira, joan den urtean zendu zen Asun Balzola kasu, baina beste batzuen sinadura, liburu azalaren izkina batean ezkutatuta geratzen da eta gutxi batzuk besterik ez dute ikusten.

Hori da Elena Odriozolak sentitzen duena: «Ilustrazioak testua apaintzeko baino balio ez duela uste dute askok eta ez da hala, bi gauza ezberdin dira eta biek balio berbera dute».

Odriozolak dioenez, berak istorioa goitik behera irakurri ondoren sortzen ditu irudiak, bakoitza banan bana, ezin baitu ikusten ez duena marraztu. Horregatik, berak idazleari zein titulu jarri behar duen esaten ez dion bezala, besteek ere bere marrazkiak errespeta ditzatela eskatzen du.

Ilustratzaile donostiar honek artea eta dekorazioa ikasi zuen, urtetan publizitatean aritu zen eta orain dela 9 urtetik ilustratzaile lanetan ari da. Lana betidanik gogoko izan duela dio baina orain inoiz baino gustu gehiago hartu diola. Gainera, joan den urteko ekainean bere lehen sari garrantzitsua jaso zuen: Espainiako Kultura Ministerioak 2006an estatuan egin diren haur eta gazteentzako ilustraziorik onenei ematen dizkien sarien artean bigarrena hain zuzen ere.


Haurrak ez dira tontoak

Hala ere, marrazten duenean ez omen du haur eta gazteentzako marrazten: «Nik niretzat marrazten dut, niri gustatzen zaidana. Noski, testua 5 urteko ume batentzako idatzi bada, irudiak ere sinpleak izango dira, baina nik ez dakit benetan 5 urteko ume bati zer gustatzen zaion, niri zer gustatzen zaidan baino ezin dut jakin».

Ilustrazio lan oparoa egin duen Mikel Valverdek dioenez, haurrek tontotzat ez hartzea eskertzen dute. Gai serioak gustatzen zaizkie, era sinplean azalduta, eta argi dauka oraindik irakurtzen ikasi ez dutenei irudien bitartez gauza asko kontatu eta irakatsi ahal zaizkiela.

Gasteizko ilustratzaile honen ustez askori hori falta zaigu oraindik: ez dugu irudiak irakurtzen ikasi, nahiz eta egunero mordo bat ikustera ohitu garen. Horrexegatik «irudiaren aroa» bizi dugun ustea okerra iruditzen zaio.


Estudiotik mundu osora

Irudiaren aroan ez bada, ordenagailuenean bizi gara dudarik gabe. Horregatik, Valverdek, Odriozolak ez bezala, lapitza eta pintzelaz gainera, ordenagailua jarri du etxeko lantokian. Hala ere, beste lan tresna bat bezala erabiltzen omen du, ez du bere lana horretara mugatu.

Biek ere, ilustratzaile gehienek bezala, etxetik egiten dute lan eta bertatik erantzuten diete Ingalaterratik nahiz Amerikako Estatu Batuetatik egiten dizkieten eskariei.

Euren dinamika bera dute beste askok ere, esaterako Jokin Mitxelenak edo Antton Olariagak. Liburugintzan, komikigintzan, prentsan edo kartelgintzan aritzen dira, adibidez. Elkar ezagutzen dute baina ez daude egunero harremanetan. Horregatik sarri arazoak izaten dituzte euren lanei tarifak ezartzeko eta bestelako zalantza batzuk argitzeko.


Euskal Irudigileen Elkartea

Arazo horiek saihestu nahian jaio zen orain dela hiru urte Euskal Irudigileen Elkartea. Sortu eta berehala egin zuen lehen lana Ilustrazioaren Liburu Zuria argitaratzea izan zen. Sektoreko legeak jasotzen ditu, aurrekontu bat nola prestatu behar den azaltzen du eta mota bakoitzeko ilustrazioek eduki beharko lituzketen salneurriak ere zehazten ditu.

Tresna hori oso baliagarri zaie sektoreko profesionalei, baina horretaz gainera, aholkularitza juridiko eta profesionala eskaintzen du Euskal Irudigileen Elkarteak eta era berean, elkarteko kideei informazioa eskaintzen zaie ilustrazioarekin zerikusia duen guztiaren inguruan.


Gutxik ematen dute saltoa

Elkarteko kide den Dani Maizek profesional gehienek liburugintzan lan egiten dutela kontatu digu, Euskal Herrian euskaraz eta gazteleraz editatzeak bertako beharrak asetzeko nahikoa lan ematen duelako.

Dena den, saltoa ematea ez omen da hain erraza eta ezagun egiteak bere lana eskatzen du. Euskal Herrian maila altua dagoen galdetuta, baietz erantzun digu Maizek, ikusi besterik ez dagoela, bertakoen lanak non argitaratzen diren.


Azkenak
Frantziako Estatu Kontseiluak Palestinak irabaziko du Kolektiboaren desegitea onartu du

Okzitaniako Tolosako elkartea da aipatu kolektiboa eta Frantziako Gobernuak dekretuz desegin zuen 2022an. Orain Estatu Kontseilua gobernuaren erabakia egokia dela berretsi du.


Izan, badira salbuespen legeak, bai horixe!

Sare Herritarrak antolatuta, pasa den urtarrilaren 11n Bilboko kaleak bete zituen manifestazio jendetsuaren ondoren, berriz sortu da eztabaida, euskal presoei salbuespen legeriarik aplikatzen ote zaion. Gure iritzia azaltzen saiatuko gara.

Espetxe politikan aldaketa nabarmena... [+]


Zedarriak, armagintza, zoru etikoa eta langileok

Duela gutxi think tank izateko jaioa omen den Zedarriak bere 6. txostena aurkeztu zuen. Beren web orrialdean azaltzen dutenaren arabera, zedarriak ebidentea ez den bidea topatzeko erreferentziak dira. Hots, hiru probintzietako jendarteari bidea markatzeko ekimena. Agerraldi... [+]


Eskoziako Lur Garaietan otsoa sartzea klima-larrialdirako onuragarria izango dela iradoki dute

Eskoziako Lur Garaietara otsoak itzularazteak basoak bere onera ekartzen lagunduko lukeela adierazi dute Leeds unibertsitateko ikertzaileek.. Horrek, era berean, klima-larrialdiari aurre egiteko balioko lukeela baieztatu dute, basoek atmosferako karbono-dioxidoa xurgatuko... [+]


Ágredok dioenez, zortzi bat ordu eman zituen ziegako zoruan etzanda Ertzaintzak ospitalera eraman aurretik

Karen Daniela Ágredok dioenez, atxilotu zutenean berak ez zuen ertzainik zauritu, haiek lurrera bota zuten eta konortea galdu zuen. Ondoren, Ertzaintzaren komisariaren zoruan iratzartu zen eta handik ospitalera eraman zuten.


Hiuzz + Bloñ + Adur
Lete ravero bat Iruñean

Hiuzz + Bloñ + Adur
Noiz: otsailaren 15ean.
Non: Iruñeko Aitzina tabernan (Egun Motelak kolektiboa).

--------------------------------------------

Larunbat goiza Iruñean. Neguko eguzkitan lanera doazen gizon –eta ez gizon– bakarti batzuk... [+]


Lorpen baten berri: Nafarroako Museoan Irulegiko Eskua euskaraz bisitatu daiteke

Hizkuntz Eskubideen Behatokiak jaso ditu kexak: bisita gidatuak gaztelania hutsean, eta sarrerako zerbitzuetan ere bai. Bitxia da kontua: baskoien mintzairaren hitzak dituela uste den brontzezko objektua ikustera joan... eta azalpenak gaztelaniaz. Kexek eragina izan dute, eta... [+]


Bideojokoen erabilera handitu egin da helduen artean, Ipsosen arabera

Julen Linazaroso Macsonrisas-eko kideak azaldu duenez, sari-bolek, harrapakin-kutxek eta enparauek bideojokoetan ordu gehiago jokatzea dute helburu. 35 eta 64 urteko pertsonen artean bideojokoen erabilerak gora egin du 2023tik 2024ra, Ipsosek emandako datuen arabera.


2025-02-21 | Euskal Irratiak
Boliviako laborari talde bat sustengatuko dute Xiberoatik

Zubiak eraiki Xiberoa eta Boliviaren artean. Badu jadanik 16 urte Boliviaren aldeko elkartea sortu zela Xiberoan. Azken urteetan, La Paz hiriko El Alto auzoko eskola bat, emazteen etxe baten sortzea, dendarien dinamikak edota tokiko irrati bat sustengatu dituzte.


Osasunbidean 11 medikuk 17.000 euro irabazten dituzte hilero

Ostegunean egoera hori ikertzeko eta zuzentzeko eskatu dio EH Bilduk Nafarroako Gobernuari legebiltzarreko osoko bilkuran. UPNk eta PPk bat egin dute eskaerarekin, eta Osasun Departamentuak urtebete du ikerketa gauzatzeko.


“Oldarraldi faxistari” galga jartzeko deia Errenterian

Oldarraldi faxistaren aurrean askatasuna leloarekin manifestaziora deitu dute dozenaka herritarrek. Ostiralean —hilak 21— 19:00etan Herriko Plazatik abiatuko da protesta, eta ahalik eta jendetsuena izatea nahi dute deitzaileek, faxismoaren oldarraldiari galga... [+]


Eguneraketa berriak daude