Jaioberritan ere handia
Arrakasta militarraren ondoren, 38 urteko erregeak dinastia berri bati hasiera eman zion eta estatu berriaren enperadore izendatu zuen bere burua Qin Shi Huangdi tituluarekin (Qin-eko lehen enperadore subiranoa). Modu horretan 200dik gora urtetan luzatutako gatazkari amaiera eman zion. Gaur bezala, Txinak munduko beste edozein herrialdek baino biztanle gehiago zituen orduan: 50 milioi inguru.
Qin-eko erresuma hegemonikoa Txinako lurraldeen mendebaldean zegoen eta Xiangyang zen bertako hiriburua. Zheng erregearen anbizioak apurka ekialderuntz zabaldu zuen bere boterea, ibai Horiaren (Huang He) eta Urdinaren (Yangzi) emariari jarraituz. Etsaien artean Qi izan zen erortzen azkena; ibai Horiaren ahoan zegoen Qi estatua eta 200 urte lehenago Konfuzio filosofoak bertan zabaldu zituen bere irakaspen humanistak. Enperadore berriak mendean hartutako gainerako erresumak hauek izan ziren: Han, Zhao, Wei, Yan eta Chu.
Qinen arrakastaren giltza bere antolaketa berritzailean zetzan. Nekazal ekoizpen oparoa izateaz gain, jauntxo feudalei boterea kendu zien erregeak eta antolaketa politiko gero eta zentralizatuagoa bultzatu zuen. Funtzionarioek estuki kontrolatutako administrazio zentral eta lokala berehala zabaldu zuen mendean hartutako lurralde berrietan.
Lehen enperadoreak obra publiko izugarriak eraikitzeko asmoa agertu zuen berehala. Proiektuen artean iparraldeko eta mendebaldeko erresumatan eraikitako gotorlekuak lotzea zegoen; modu horretan, 4.000 kilometroko harresia osatuko zuen, inperio jaioberria Mongoliako hunoen erasoetatik babestuz.
Errepide sare zabalaren eraikuntza ere bultzatu zuen, oro har garraioaren eta bereziki bere posta sistema aurreratuaren mesederako.
Eta bere proiektu kuttunenarekin ere jarraitu zuen Qin Shi Huangdik. Inperioa batu baino lehen inoizko mausoleorik ikusgarriena eraikitzen hasi zen XianYangetik gertu.
2.000 urtetik gora pasa dira ordutik eta Txinak munduko herrialderik populatuena izaten jarraitzen du. Lehen enperadorearen mausoleoan terrakotazko milaka eskultura topatu zituzten eta ejerzito horretako gudariak, Xiango gerlariak, souvenir bihurtu dira azken urteotan. Harresi Handia espaziotik ikusten den gizakiak egindako obra bakarra delako ustea oso zabaldua dago oraindik (NASAk espaziotik giza begiak horrelakorik ikustea ezinezkoa dela esan arren).
Qineko lehen enperadore subiranoak, amaigabea zirudien gerratik irten berritan, obra eder horiek eraikitzeko urtetako lan gogorrera behartu zituen milaka eta milaka herritar. Baina ondare eder hori utzita, nork gogoratuko du Qin Shi Huangdi herriari egindako kalteagatik?
Urriaren 31tik azaroaren 2ra Gazte Koordinadora Sozialistak eta Ikasle Abertzaleak-ek Gazte Topagune Sozialista egin dute Altsasun (Nafarroa). Europan eta Euskal Herrian hedatzen ari diren “proiektu atzerakoiak” jarri dituzte jomugan eta joera horiei ez dietela... [+]
Turkiaren ekimena babestu dute nazioarteko herrialde ugarik, gehienak arabiarrak edo islamiarrak, baita Hegoafrika, Brasil, Kuba, Errusia, Norvegia eta Vietnamek ere, besteren artean.
Kasu Hegoaldeko begirada horri. Lehen-lehenik desmitifikatu larre berde, etxe zuri eta teila gorrien lur ederrekiko miresmen itsua, halako maitasun inkondizionala, hizkerari eta ustezko bizitzeko manerari loturiko fetitxismoa. Utz, Ruper Ordorikari sarri entzun gisan,... [+]
Korrika eta presaka ekarri dute megafonoa. Hau onartezina da. Hau ezin da onartu. Denok batera oihu egin dezagun, ezin dugu honela jarraitu. Zurean ere sartu direla? Bai arrazoi duzu, jo ditzagun txaloak zuretzat. Hurrengo astean hemen batuko gara denok eta aurre egingo diegu,... [+]
Iragarritako heriotza baten kronika. Donostiako Udalak Egiako Kaleko Afari Solidarioak debekatu ditu, «segurtasunaren» aitzakian. Bizpahiru urte dira Egian segurtasuna guztien ahotan dagoela, eta azken hilabeteotan, talde eskuindarren gorakadarekin, egoerak okerrera... [+]
Azken asteetan mobilizazio arrazistak piztu dira Gasteizko Errota eta Donostiako Egia auzoetan, eta biek iragarri dute asteroko deialdiei eusteko asmoa. Haien artean desberdintasunak daude, baita antzekotasun asko ere: sustatzaileak anonimoak izatea, konfrontazioa bilatzea, edo... [+]
Naturopatiaren eta iridiologiaren mundutik iritsi zen Eztizen Agirresarobe Pineda ezkiotarra kosmetika naturalaren mundura: “Hirugarren urtea dut naturopatia eta iridiologia ikasketetan, baina lehenagotik ere egiten nituen ukenduak, kakaoak, eta antzekoak”, azaldu... [+]
Mendirik altuenetako okoilu gordeetan. Ziztu biziz haize hotzak zazpi hilabetez neguztatzen duen zokoan. Udan igotzen dituzten azienda saldoek motzean eusten dioten belaze bazterretako zuhaixken altzoan. Bertan ezin biziraunari eutsi eta basoak ere txil egin eta urrun-urrunera... [+]
Sardina bat... bi sardina... topatu ziren...
Atlantikoan, Mediterraneoan, Indikoan, Pazifikoan… Gauez bada, 25-55 metroko sakoneran; egunez sakonago, 100 metrorainokoan, harrapariengandik babesteko.
Udazken betean gaudela arnas bideei erreparatu beharra daukagu, garai honetan ia gehienok izango baitugu katarroren bat. Hori bakarrik denean gustura, arnasbideetako gaitz larriagoak zeharo gaiztotuta dabilzkigulako azkenaldian. Gure artean aurre zaintza egitea ohitura zabaldua... [+]
WikiProject AI Cleanup proiektuari ekin diote Wikipedian: "Adimen Artifizialaren garbiketa", nolabait esatearren. Wikilari boluntarioak momentuz ingelesez, frantsesez eta alemanez hasi dira adimen artifizialaren bidez sortutako materialak detektatu eta (okerrak... [+]
Hainbat eragile antifaxista eta antirrazistak antolatuta, Lo que no te cuentan de Donosti (LQNTCDD) taldearen kontrako elkarretaratzea antolatu dute, datorren astelehenean 20:00etan, Amarako Easo plazan. Telegram kanal horretatik, leku horretan deitua dute asteroko... [+]