Jaioberritan ere handia
Arrakasta militarraren ondoren, 38 urteko erregeak dinastia berri bati hasiera eman zion eta estatu berriaren enperadore izendatu zuen bere burua Qin Shi Huangdi tituluarekin (Qin-eko lehen enperadore subiranoa). Modu horretan 200dik gora urtetan luzatutako gatazkari amaiera eman zion. Gaur bezala, Txinak munduko beste edozein herrialdek baino biztanle gehiago zituen orduan: 50 milioi inguru.
Qin-eko erresuma hegemonikoa Txinako lurraldeen mendebaldean zegoen eta Xiangyang zen bertako hiriburua. Zheng erregearen anbizioak apurka ekialderuntz zabaldu zuen bere boterea, ibai Horiaren (Huang He) eta Urdinaren (Yangzi) emariari jarraituz. Etsaien artean Qi izan zen erortzen azkena; ibai Horiaren ahoan zegoen Qi estatua eta 200 urte lehenago Konfuzio filosofoak bertan zabaldu zituen bere irakaspen humanistak. Enperadore berriak mendean hartutako gainerako erresumak hauek izan ziren: Han, Zhao, Wei, Yan eta Chu.
Qinen arrakastaren giltza bere antolaketa berritzailean zetzan. Nekazal ekoizpen oparoa izateaz gain, jauntxo feudalei boterea kendu zien erregeak eta antolaketa politiko gero eta zentralizatuagoa bultzatu zuen. Funtzionarioek estuki kontrolatutako administrazio zentral eta lokala berehala zabaldu zuen mendean hartutako lurralde berrietan.
Lehen enperadoreak obra publiko izugarriak eraikitzeko asmoa agertu zuen berehala. Proiektuen artean iparraldeko eta mendebaldeko erresumatan eraikitako gotorlekuak lotzea zegoen; modu horretan, 4.000 kilometroko harresia osatuko zuen, inperio jaioberria Mongoliako hunoen erasoetatik babestuz.
Errepide sare zabalaren eraikuntza ere bultzatu zuen, oro har garraioaren eta bereziki bere posta sistema aurreratuaren mesederako.
Eta bere proiektu kuttunenarekin ere jarraitu zuen Qin Shi Huangdik. Inperioa batu baino lehen inoizko mausoleorik ikusgarriena eraikitzen hasi zen XianYangetik gertu.
2.000 urtetik gora pasa dira ordutik eta Txinak munduko herrialderik populatuena izaten jarraitzen du. Lehen enperadorearen mausoleoan terrakotazko milaka eskultura topatu zituzten eta ejerzito horretako gudariak, Xiango gerlariak, souvenir bihurtu dira azken urteotan. Harresi Handia espaziotik ikusten den gizakiak egindako obra bakarra delako ustea oso zabaldua dago oraindik (NASAk espaziotik giza begiak horrelakorik ikustea ezinezkoa dela esan arren).
Qineko lehen enperadore subiranoak, amaigabea zirudien gerratik irten berritan, obra eder horiek eraikitzeko urtetako lan gogorrera behartu zituen milaka eta milaka herritar. Baina ondare eder hori utzita, nork gogoratuko du Qin Shi Huangdi herriari egindako kalteagatik?
Pasa den asteko "kaleratze ilegala" salatu dute hainbat herritarrek, ostiral arratsaldean.
Manifestazio jendetsu batek herriko kaleak zeharkatu ditu, Poliziaren gehiegizko dispositibo batek zainduta, gazteek kudeatutako guneen defentsan eta Gaztetxeak erasoen aurrean defendatzeko. Manifestazioaren amaieran, publiko egin dute iragarpena.
.jpg)
Historia errepikatzen dela idatzi zuen Marxek, “lehenik tragedia gisa, gero fartsa moduan”. Armagintzaren eta militarismoaren inguruan errepikapen hutsa ez, espiralean goraka doan buklea ari gara bizitzen, fartsatik asko duena, eta tragedian amaitzeko gero eta aukera... [+]
Astelehen honetan hasita, astebetez, Jon Miranderen obra izango dute aztergai: besteren artean, Mirande nor zen argitzeaz eta errepasatzeaz gain, bere figurarekin zer egin hausnartuko dute, polemikoak baitira bere hainbat adierazpen eta testu.
Udaberrian orain dela egun gutxi sartu gara eta intxaurrondoa dut maisu. Lasai sentitzen dut, konfiantzaz, bere prozesuan, ziklo berria hasten. Plan eta ohitura berriak hartu ditut apirilean, sasoitu naiz, bizitzan proiektu berriei heltzeko konfiantzaz, indarrez, sormen eta... [+]
Itsasoan badira landareen itxura izan arren animalia harrapari diren izaki eder batzuk: anemonak. Kantauri itsasoan hainbat anemona espezie ditugun arren, bada bat, guztien artean bereziki erraz atzemateko aukera eskaintzen diguna: itsas-tomatea.
Ohe beroan edo hotzean egiten da hobeto lo? Nik zalantzarik ez daukat: hotzean. Landare jaioberriek bero punttu bat nahiago dute, ordea. Udaberriko ekinozio garai hau aproposa da udako eta udazkeneko mokadu goxoak emango dizkiguten landareen haziak ereiteko.
Duela lau urte abiatu zuten Azpeitian Enkarguk proiektua, Udalaren, Urkome Landa Garapen Elkartearen eta Azpeitiako eta Gipuzkoako merkatari txikien elkarteen artean. “Orain proiektua bigarren fasera eraman dugu, eta Azkoitian sortu dugu antzeko egitasmoa, bere izenarekin:... [+]
Azken aldian, asteburuetan, Internet ez dabil ondo. Hasieran, zaila zen webguneei ezarritako blokeoen zergatia ulertzea; orain, badakigu Espainiako La Ligak agindu zituela, futbola modu ilegalean emititzea saihesteko. La Ligaren blokeoak euskal domeinuei eragiten dien... [+]
Bilbon eginiko aurkezpenean iragarri dute ekitaldia, euskarari "arnas berri bat emateko eta behar duen indarraldia gorpuzten hasteko" lehen urratsa izango dela nabarmenduta. Euskaltzale guztiei, baina, oro har, "justizia sozialean eta gizarte kohesioan aurre... [+]
Aljeriatik datoz Mohamed eta Said [izenak asmatuak dira], herri beretik. “Txiki-txikitatik ezagutzen dugu elkar, eskolatik”. Ibilbide ezberdinak egin arren, egun, elkarrekin bizi dira Donostian, kale egoeran. Manteoko etxoletan bizi ziren, joan den astean Poliziak... [+]
Olatz Salvador
Noiz: martxoaren 15ean.
Non: Deustuko jaietan.
------------------------------------------------
Martxoak beti du deustuarrontzat kolore berezia; urtero ospatzen ditugu jaiak, San Jose egunaren bueltan. Bi asteburu bete festa, eta urtetik urtera Deustuko... [+]