Poesiaz eta kantuaz galdatzen dit Inazio Ttakun-kideak eta ez dakit zer erantzun. Ni baino poeta hobeak badirelako euskal literaturan. Eta kantari onak. Eine kleine dichterin -olerkari txiki- bat naiz, eguneroko bizitzaz asetzen dena, zentzu guztietara. Balio gabeko gauzak ditut hizpide baina suerte handia dut kantari askok ene testuak musikatzen dituztelako. Gehienetan, egia erran, poemak idazten ditut musika bat daukadala buruan, noizbait norbaitek abestekotan eta mirakulua gertatzen da denborarekin, edozein euskalkitan.

Asko gustatu zitzaidan plazaratu zenean, Jacques Brelen Orly blues hura. Uste dut Parisen nengoela Porte d'Ivry metro-geltokiko kaian, andere erromantiko baten esku-zakutik eroritako orrialde plegatu batean atzeman nituela Orlyren hitzak. Inaziok oroitza inarrosi dit. Poesia hori ere baita: minbizia zuelako ezer galtzekorik ez zuen Brelen diskoa, lurretik biltzen den paper purtzilikatu bat eta ahazmenak arras ezabatzen ez duen memoria bat.

Frantses artista frankoren xuxurlak kasko zokoan sartzen zaizkigula aitor dezakegu orain, tregoa dela eta gabatxokeria leporatuko ez diguzuelako. Jean Jacques Goldmanen Graver l'écorce jusqu'… saigner, Francis Cabrelen Samedi soir sur la terre, maitale eme batek helarazi zidan Barbararen La joie de vivre deituriko zatiek bihotzak amoltsutasunez betetzen dizkigute. Halaber, Luz Casalek hunkigarri eskaini eta Almodovarren film bateko soinu bandan agertzen den Pienso en ti melodia erranguratsu hark. Kantua eta poesia bizitzari egokitzen direnean, mintzairak argiki muntarik ez du, edo ez luke izan behar.

Poesia hasieran kantua da eta Iliadaren lehen lerroan Homerok musak Akileoren hira abestera gonbidatzen ditu: Iliada eta Odisea biak salmokatzen zituzten eta salmotzaileak oro Chio uhartekoak ziren. Nago funtsean poesia ez denez Homo sapiens merkantilista honek Neandertalengandik jaso eta inkontzienteki zaintzen duen ahalmen bakarra. Neandertalek hilak ehorzten zituen eta ametsak interpretatzen. Poesia idazten dudanean, beti beraz, ez baita neretzat gaztaroko bekatua, Neandertalengandik hurbil sentitzen naiz, primitiboa, harpekoia, ezjakina, erreferentzia gabea, holtz hegian jauziaren egiteko, ausartzeko, nitarik iradokitzeko, hausteko eta izkiriatzeko ene aldia bailitzan.

Poesia, edonoren baitan garatzen den barne-gerla batez kometitu ipuina izan daiteke, kanpo-gerlak garrantzirik ez duela kasu horretan. Adibidez, maite nukeen bati -eskerrak euskarazko potentzialari!- olerki bozkariotsu bat zuzentzen diot eta amodioa erabat hustiatzean, poesia geratzen da, izan zenaren lekuko. Denboraren joanean zizelkatzen dugun hatz imaterial bat da eta hatzak musikari edo kantari baten imaterialtasuna gurutzatzen duenean, kanta bilakatzen da. Gero, kritikoek eta olerkari ikasiek teoriak moldatzen dituzte, haragiaren imaterialitate horri etekinak ateratzeko. Poesiak kide anitz asetzen du, zentzu guztietara (bis).

Segur naiz ene Ttakun-kideak Durangon izan direla. Inaziok bederen mende laurdeneko punpea egin du atzera, liburu saltzen zegoela. Entzuten al zen Lourdes Iriondo izugarriaren ahotsa? (Gure herrian ez baita debaldezko apartheidik eragin nahi, emakumeak ez dira ez aditzen, ez eta gizonetarik bereiz agertzen, emazteak ere anaiak direlako oroz bat: dulert!). Dena dela hauteman al duzue, gitarraz lauzkaturiko eta eternala dirudien Hala ere eder hura? Behatzen dudalarik buklean, mamuak jabaltzeko, ez dezaket asma olerkiak ala musikak zeinek nauen gehien gatibatzen.

Hala ere... Hauxe da gaia.