Azken hamarkadetan euskararen ezagutzak gora, baina, haren erabilerak maila bereko hazkunderik ez duela izan errepikatzen da askotan. Alabaina, hazkundea, hein handi batean, adin tarterik gazteenetatik egin den ekarpenari esker gertatu dela oso kontuan hartu beharko genukeela iruditzen zait, baita gure hizkuntzak eutsi ezinean edo gainbehera segitzen duen lurraldeetan ere. Horiek horrela, erabilera areagotzeaz dihardugunean belaunaldirik gazteenetan eragin beharraz ari gara, batez ere.

Halaber, bukatu berri den Durangoko Azokaren inguruabarrean euskaraz dakien hiztun-elkartea etengabe haziz doan arren, euskaraz ekoitzitako askotariko kultur produktuen kontsumoak nolabaiteko geldialdia nozitzen duela azpimarratzen duenik badago egon bazterretan. Beraz, belaunaldirik euskaldunenak gazteen multzoak osatzen duela azpimarratu dugularik, adin tarte horretan eragin beharko genuke, nonbait, kultur produktuen kontsumoan ere eragitea nahi bada. Eta hari berari tiraka antzeko beste hamaika kontu!

Euskararen indarberritzea lortzeko xedez jarduera askoren jomugan jarri ditugu, beraz, gazteak. Haien artean euskaraz hitz egiteko zailtasunak dituztela-eta gazte hizkeraz ere jarduten dugu helduok, sarritan gazteen artean interesik ez duten askotariko baliabideak sortuz eta hedatzen ahaleginduz, bidenabar. Gure begiekin, baloreekin epaitzen dugu haien jarduna. Baina, gure kezka zein epai horiek geureak ez besterik direla noiz ohartuko gara?

Euskararen indarberritze horren subjektu beharrean objektu bihurtu ditugu, beraz, gazteak. Izan ere, azaleratu nahi ez dugun oinarrizko kezka batek jaten digu barrua. Euskararen jabe diren gazteek euskaraz bizi nahi ote dute? Eta halako apusturik egina balute, horretarako heldulekuak ote dituzte? Izan ere, haien guraso gehienek euskararik ez dakitela edota euskaraz jakin arren, haien artean, gazteleraz edo frantsesez lasai antzean eta eroso ari direla, haien seme-alabak euskararen eta euskarazko irakaskuntzan matrikulatu dituzte, hori egia da, beraz, iduri luke haien gurasoek egin dutela, askotariko arrazoiengatik, euskararen aldeko ustezko apustua, baina, gazteek? Eta gurasoen ustezko apustu hori nahikoa al da?

Ikasgeletan euskaraz, baina, hortik atera bezain pronto mundu oso bat erdaraz dutela bizi direla, zergatik eta zertarako egin gutxi batzuek dakiten eta erabilera eremu urriak dituen hizkuntza batean? Izan ere, etxeko, lagunarteko, auzoko eta kaleko hizkuntza, eguneroko jardunean gazteek nagusiki edo soil-soilik darabiltenak faltan sumatzen dute gazteek, euskaraz jardun dezaten zuzenean edo zeharka barreiatutako sermoiak bainoago. Inguruabar horretan sakonduz, gizartearen erabateko gehiengoak gazteleraz eroso eta inolako trabarik gabe jarduten duenean, gure hizkuntzarekiko hil edo biziko erronka belaunaldi berrien esku hein handi batean utzita daukagunean, nola eskatu gainerakoei gu egiteko prest ez gauden esfortzua?

Gizarteak arian-arian berritu eta landu egin behar du euskaraz bizitzearen aldeko konpromisoa, haren indarberritzearen aldeko langintza, izatekotan, kolektiboa baita. Ezen, euskarak gu guztion premia baitu, egungo gizarteetan gutxiengo diren gazteena zein helduena, alferrik da, bestela. Baina, horretarako, egungo gizarteak, bestelako erreferentziei are irekiago azaltzen den gizataldeak, galdera bati erantzun beharko lioke ahalik eta azkarren, nire ustez. Euskararen normalkuntza, itxurakerietatik haratago, benetan nahi, bilatu gura dugu? Sinesten dugu horretan? Zergatik? Zertarako? Eta baiezkoa bada gure erantzuna, zein da, lagun hurkoaren bizkar norberarena ere den erantzukizuna utzi gabe, espazioak bete daitezen, bakoitzak dezakeen horretatik egiteko prest dagoen ahalegina?