J'accuse
1894an Frantziako Inteligentzia Zerbitzuak Alemaniako enbaxadaren zakarrontzi batean dokumentu sekretuen bidalketa frogatzen zuen eskutitza aurkitu zuen. Giro antisemitiko gero eta zabalduago hartan, antzekotasun kaligrafiko txiki bat nahikoa izan zen ikerketak Dreyfus judua erruduntzat jo zezan. Dreyfus urriaren 15ean izan zen atxilotua; Cherche-Midiko espetxean gerra kontseilua egin zioten; abenduaren 22an traizioagatik kondenatu zuten eta, ondorioz, 1895eko urtarrilaren 5ean ejerzitotik egotzi eta Deabruaren Irlara (Frantziako Guaiana) deportatu zuten bizi guztirako.
Prozesuaren irregulartasunak ikusita, kasua ikertzen jarraitu zuten Dreyfusen aldekoek. Gainera 1895ean bertan Alemaniak dokumentuak jasotzen jarraitzen zuela frogatu ahal izan zuten. Berehala ondorioztatu zuten filtrazioak Ferdinand Walsin Esterhazyk egiten zituela, baina armada kontrolpean zuen eskuin muturrari esker errugabetzat jo zuten.
Dreyfusen aldeko eta kontrakoak baziren lehenago ere, baina Zolak artikulua idatzi zuenean hasi zen gizartearen benetako zatiketa. Dreyfusarden artean liberalak ziren nagusi: Zola bera, Georges Clemenceau, Jean Jaurés, Anatole France... Boterean zegoen eskuinak berriz kapitainaren aurkako jarrera hartu zuen. Emile Zola difamazioagatik akusatu zuten eta urtebeteko espetxe zigorra eta 7.500 liberako isuna ezarri zizkioten. Londresera alde egin zuen idazle naturalistak. Erbestetik bueltan, 1902ko irailaren 29an tximiniako keak itota hil zen; dirudienez eta frogarik inoiz azaldu ez bazen ere, ez zen istripua izan eta Dreyfusen aurkakoen eskua ikusi zuten askok gertakizun hartan. Baina eskutitzak piztutako metxak bere bidea egin zuen, kapitain presoarean aldeko kanpaina indartuz, eta 1906ko uztailean, azkenean, Dreyfus errugabetzat jo zuten, armadan onartu zuten berriro, baita Ohorezko Legioa eskaini ere.
Ordutik izenburu bereko artikulu mordoa argitaratu da eta esaldia hainbat bidegabekeria salatzeko erabili dute. 18/98 makrosumarioaren aurkako kamiseta berriaren leloak ere hala dio: J'accuse...
Faraoiaren dentistak. Saqqarako piramide eskalonatua da Egiptoko zaharrena (K.a. 2700). Djoser enperadorearen hilobia aurkitu zuten bertan, baina inguruak oraindik ez dira behar bezala aztertuak izan eta oraindik ezusteko bat baino gehiago gorde dezakete.
Berriki adobez eta kareharriz eraikitako hiru hilobi aurkitu dituzte bertan. Egiptoko Ondarearen Kontseilu Nagusiko zuzendari Zawi Hawass-ek adierazi duenez, hilobiok medikuei dagozkie, dentistei zehatzago esanda. Hala adierazten omen du hieroglifikoetako irudi batek: begi bat hortz baten gainean.
Faraoiaren ahoa zaintzen zutenen izenak ere ezagutu ditzakegu inskripzio horiei esker: Iy Mry, Kem Msw eta Sekhem Ka.
Arkeologoentzat lehenaren hilobiak balio berezia du, Iy Mryren familia eguneroko eginkizunetan agertzen baita hormetako margoetan. Ate baten gainean krokodiloa eta sugea ikus daitezke, gizaki baten hankak irensten. Irudi hau ohikoa da halako aztarnategietan; sakeatzaileak uxatzeko ipintzen omen zuten (arrakasta gutxirekin).
Gergely Gulyas Hungariako Presidentetza ministroak eman du erabakiaren berri, Hagako auzitegiak atxilotze agindua ezarrita dion Benjamin Netanyahu Israelgo lehen ministroa herrialdera heldu den egun berean. Israelgo armadak Gazako eremu gehiago hartzeko asmoa duela... [+]
Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako hezkuntza publikoko irakasleek urtarrilean abiaturiko greba zikloaren bigarren kolpea amaitu eta biharamunean deitu du bilera Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak. Begoña Pedrosa sailburuak adierazi du "akordio bat lortzeko nahia"... [+]
Bilboko Guggenheimeko museoaren kanpoaldean bildu dira plataformako kideak, bertan zuelako bere lehen agerraldi publikoa Bilboko Guggenheim Museoko zuzendari berri Miren Arzallusek. Landuko dituen ildoez hitz egiteko "goizegi" dela adierazi du Arzallusek, nahiz eta... [+]
Behatokiak Hizkuntza Eskubideen Egoera 2024 txostena aurkeztu du. Herritarrek helarazitako gertakarien bilduma aztertuta, ondorioztatu dute 2024an egoerak ez duela hobera egin, eta gainera, kexak jaso dituzten hainbat entitateren eskutik urraketak iraunarazteko jarrera sumatu... [+]
Duela aste batzuk, Diputazio kalean, Gasteizko erdigunean, bi gizonek etxerik gabeko pertsona bat bota zuten lo egiten zuen lokalaren kanpoaldeko eskailera-buru txikitik. Bota ez ezik, berehala metalezko baranda bat ere jarri zuten lonjaren aurrean. Lokala luzaroan hutsik egon... [+]
Mundu osoarentzat %10eko muga-zerga globala inposatuko du Donald Trumpen administrazioak, eta hainbat herrialderen inportazioak are gehiago zergapetuko ditu, tartean Txinakoak (%34) eta EBkoak (%20). Baina Hegoalde Globaleko herrialdeak izango dira kaltetuenak: Lesoto (%50),... [+]
Heriotza-zigorra eskatzeko argudio gisa, "indarkeria politikoko ekintza" izan zela adierazi du AEBetako Fiskal Nagusiak.
Palestinarekin Elkartasuna plataformaren ekimenez, txirrindularitzarekin lotura duten 70 bat pertsonak eskatu dute talde sionistak ez dezala txapelketan parte hartu, eta lortu dute.
Zedarriak enpresari taldeak armagintza sustatzera deitzeak eta Jaurlaritzak horrekin bat egiteak "haserrea" sortu diela diote sinatzaileek. Mundu mailako egoera "inoiz baino larriagoa" dela uste dute, eta "Euskal Herriaren etorkizuna oztopa dezakeen... [+]
Ion Aranburu koma egoeran eta ZIUan ingresatuta egon zen hainbat astez, erasoaren ondorioz.
Lekukotasunak, autopsia txostenak eta atxiloaldian izenpeturiko adierazpenak bildu ditu The Independent komunikabide britainiarrak. 2023ko urriaren 7az geroztik 70 palestinarrek dute bizia galdu Israelgo presondegietan. Palestinar presoen alde dabilen Addameer elkartearen... [+]
Kutxa Banku Fundazioak adierazi du Kutxabankeko presidentearen adierazpenek ez dutela fundazioaren pentsamoldea islatzen, "Hizkuntza aniztasuna beti da aberastasun iturri, nekez izan daiteke oztopo", argudiatu dute.
Lineal A duela 4.800-4.500 urte erabilitako idazkera minoikoa da. Berriki, Kretako Knossos jauregi ezagunean, bolizko objektu berezi bat aurkitu dute, ziurrenik zeremonia-zetro gisa erabiliko zutena. Objektuak bi idazkun ditu; bata, kirtenean, laburragoa da eta aurkitutako... [+]
Londres, 1944. Dorothy izeneko emakume bati argazkiak atera zizkioten Waterloo zubian soldatze lanak egiten ari zela. Dorothyri buruz izena beste daturik ez daukagu, baina duela hamar urte arte hori ere ez genekien. Argazki sorta 2015ean topatu zuen Christine Wall... [+]
Nafarroako Erriberako Andosilla herrian, sorpresa ugari ematen ari den indusketa arkeologikoa egiten ari dira Aranzadiko arkeologoak eta herritar boluntario taldeak. Resako aztarnategian orain arte oso ezezaguna zaigun Goi Erdi Aroko gizarteak hobeto ulertzeko aztarnak aurkitu... [+]