Makina bat kontu


Lurrazala handitzen

AEBetako Maya Tolstoy eta Felix Waldhauser ikerlariek zuzendutako ekipoak Ozeano Barearen ekialdean, Mexikoren parean, hainbat tresna kokatu zituen itsas ondoan, 2.500 metro sakonera. 12 sismometro jarri zituzten eta horiek berreskuratzeko sistema automatiko bat erabili zuten, hau da, itsas azaletik seinale bat bidali eta sismometroa itsas hondotik askatu eta itsas azalera igotzen zen.

12tik lau baino ez ziren berreskuratu eta hasieran galdutakoak matxuraren ondorioz kaltetu zirela uste izan bazen ere, jasotako sismometroek erruduna lurraren barnetik ateratako magma izan zela adierazi zuten.

Datuak aztertu ondoren 2006ko urtarrilean astebetez magma atera eta atera aritu zela ikusi zen eta hau gertatu aurretik azken bi urteetan jarduera sismiko indartsuak izan zirela ere bai.

Beraz, bi baieztapen egin daitezke ikerketa horretatik. Batetik, lurrazalak zabaltzen segitzen duela eta bestetik itsasoan gertatzen diren erupzioak aurrikus daitezkeela mugimendu sismikoak aztertuz.


Gari aberatsagoa

Garia etxekotu ahala propietateak galtzen joan da. Horrela ogia eta pasta egiteko erabiltzen dugun gariak gari-espezie basatiak baino proteina, zink eta burdina gutxiago ditu. Joan den hilaren amaieran Science aldizkariak, AEBetako Californiako unibertsitateko Jorge Dubcovsky-k zuzendutako ekipoak egindako ikerketen berri eman zuen. Lan honetan, etxeko gariaren txirotasuna azaltzeaz gain TaNAM deituriko genea identifikatu zutela aipatu zuten.

Aipatu genea manipulatuz gariak metatu dezakeen proteina edo mineral kantitatea areagotu daitekeela ere ikusi dute, izan ere, gari-ale basatietan TaNAM geneak lanean diharduen bitartean etxeko gari-aleetan ez du ia lanik egiten. Genea martxan jartzen asmatu dute eta laborategietan bederen, gari-ale aberatsak lortu dituzte.

Aurkikuntza honek estatu txiroetan garrantzi handia izan dezake, bertako populazioak proteina eta mineraletan gabezia handia izaten baitu.

Gari-ale aberatsak lortu ahal izateko ez omen da inongo teknika genetikorik aplikatu behar, baizik eta landare-hibridazio sinple bat egitea nahikoa omen da; hau dela eta, sistema honek, aukera interesgarriak eskainiko dizkio populazio txiroari.


Azkenak
Berwick eta gu

Beharbada ez duzu jakingo nor den Donald Berwick, edo zergaitik aipatzen dudan artikuluaren izenburuan. Gauza bera gertatzen zaie, agerikoa da, abian den Osasun Itunean parte hartzen ari diren gehienei. Ez dakite zer den Berwicken Helburu Hirukoitza, are gutxiago eredu hau... [+]


Zerbitzu publikoak: motozerrari bidea erraztu ala basoa garbitu?

Aurreko egunetan Larraitz Ugarte abokatuak idatzitako La motosierra puede ser tentadora artikuluak zeresan handia eman du sektore zabal batean. Administrazio publikoaren barruan ohikoak diren egoera batzuk mahai gainean jartzen ditu, tartean efizientzia falta, ardura eta kontrol... [+]


2025-04-16 | Haritz Arabaolaza
Hizkuntza

Garrantzitsua al da hizkuntza bat zuzen erabiltzea? Zer puntutaraino da hain beharrezkoa gramatika menderatzea edo hiztegi zabal bat edukitzea? Betidanik entzun izan ohi dut hizkuntzaren garrantzia, baina pentsatzen jarri ostean, ondorio batera iritsi naiz. Pentsatzeak askotan... [+]


Leku ‘kuttunak’

Aspaldian bisitatzen ez nuen eta hainbertze gustatzen zitzaidan leku batera joan nintzen aurrekoan. Bertan nengoela, gustura sentitu nintzen eta zera pentsatu nuen: hau da nire leku kuttuna. Kuttuna, kuttuna, kuttuna; hitza jira eta biraka etxerako bidean. Kuriositateak jota... [+]


2025-04-16 | Rober Gutiérrez
Trebetasunak

Nerabeek eta gazteek, ibilbide akademikoan zehar, behin baino gehiagotan jasoko dute lagungarria izango zaien ikasketetarako edo-eta lanbiderako orientabidea. Gidaritza eskaini behar zaie, zalantzez beterik egon ohi baitira erabaki garrantzitsuak hartu behar dituzten bakoitzean,... [+]


2025-04-16 | Euskal Irratiak
Mikel Epaltza
“Nire etxea utzi nuen ETAk nazioarteko begiraleen esku armak utz zitzan”

Atxik Berrituz giristino taldeak Kristauak Euskal Herriko bake prozesuan liburua argitaratu du Maiatz argitaletxearekin. Giristinoek euskal bake prozesuan zer nolako engaiamendua ukan duten irakur daiteke, lekukotasunen bidez.


Ertzaintza handitu eta 8.000 polizia nahi ditu Jaurlaritzak 2030erako

Ertzaintzarekin bigarren negoziazio mahaia ireki du Bigen Zupiriak, martxoan ERNE, ESAN eta SIPErekin ertzainei urteko soldata gutxienez 4.200 euro igotzea adostu ostean. Agente kopurua areagotzeko plan horretan Arkautiko (Araba) akademiak "berebiziko... [+]


Iñaki Bakero (Erriberan Euskaraz)
“Batzuek ez gaituzte hemen nahi, baina bagaude”

Maiatzaren 17an Erriberako lehenengo Euskararen Eguna eginen da Arguedasen, sortu berri den eta eskualdeko hamaika elkarte eta eragile biltzen dituen Erriberan Euskaraz sareak antolatuta


Aguraingo Udalak atzera bota du 50.000 plaka fotovoltaiko instalatzeko proiektua

EH Bilduk aurkeztutako mozioa onartu dute osoko bilkuran. Udalak egitasmoa sustatzen duen enpresari, Cañaveras Solarri eskatu dio proiektuak ez ditzala hartu balio estrategiko handiko gisa kalifikatutako nekazaritza lurrak, eta gune populatuetatik gutxienez 500 metroko... [+]


2025-04-16 | Sustatu
Bi hilabete igaro dira eta berdin gaude: IP blokeoak dozenaka euskal webguneren kontra futbola dagoenean

Duela egun batzuk iragarri zuen Puntueu-ek La Ligaren blokeoak euskal domeinuei eragiten dien kaltea monitorizatuko zuela. Asteburu honetan izan dira partiduak, hain zuzen, eta monitorizazioaren datuak hor daude, penagarriak dira.


2025-04-16 | Jon Alonso
Zozo zuriak

Jada bizpahiru aste izango dira irakurri nuenetik, Maialen Akizuren zutabe batean. Aner Peritzek telebistan esandakoak zekartzan: “Bertsolaritza da gizon zis heteroekin ez harremantzera eraman nauena, bertsolaritza delako disidente egin nauena, eta, era berean,... [+]


Eguneraketa berriak daude