Ez dut berehalakoan ikasi, baina larunbatean Miarritzen, Georgiatik itzultzen ziren Maddi Oihenart, Kattalin Indaburu eta Zelin Munole abeslariak txalotu ondoan, pozteko berria jakin dut, Inazioren azken zutabeak argitu didana alajainkoa! Halaz atzeman dira Iruna-Veleian euskararen presentzia zahartzenagotzen duten aztarnak. Ni egia erran, Milia Lasturren eresiarekin geratu nintzen. Bat-batean, urrun hedatzen dira orain euskara izkiriatuaren erroak: zorionak Etxepare.

Aktualitatea ez dut segitzen: Tom Cruise Katty Holmes-ekin ezkondu eta Jack Malone maitemindu zela leitu nuen nonbait, noski, Baionako errugbi taldeak bi partidu jarraian irabazi dituela eta Ahotsak-eko andereak plazaz plaza dabiltzala Irlandako eredua errepikatu beharrez, inork goresten ez duen tregoaren karietara. Euskararen geroaz ere heiagora doloretsuak hauteman ditut, iragan hurbilaz negar anpulu borobilak eta profesionalek bultzatzen dizkiguten plan estrategiko odoltsuen ondorio latzetaz mintzatu zaizkit adiskide batzuk. Hargatik, oro har, errealitate mediatikotik kanpo nago, pisu gutxi eta dentsitate minimokoa naizenez.

Eskerrak Ttakun (h)errenka saileko kideak hor ditudala aldamenean: Angel Iruñetik fede pontifikala kitzikatzen eta Inazio Irungo Mosku auzotik kasik errusieraz horma zikinetako grafittiak laudatzen: zutabeak irenstean, ohetik atera gabe ilustratzen ahal garelako froga. Miarritzeko gau-eskolako egoitza txukunean ginenean, ez zen ordea besterik ezpainez ezpain ibilki: harrapatu dira hirugarren mendeko euskarazko hitzak, ez Txetxenian, ez Georgian, ez Armenian, baizik eta Araban, zazpigarren alabaren bihotzaren gerizan. Putin ez da haserretuko: ttantto bat bederen gure alde.

Miarritzeko gaualdian, egunkariak nik baino zehazkiago arakatzen zituen batek, aurkituriko hitzak zerrendatu zituen izugarri serioski eta irriz lehertu nintzen, polonium ttaka irratiaktiboaren dastatzeko tenorea iritsi balitzaidan bezala. Sokratesen familiakoa ez izanagatik, zernahitarako prest nengoke euskararen biharra segurtatzearren, baldin eta irratiaktibitate piska batek lagunt -eta maita!- gintzakeela sinestea lortzen banu. Ahoa bete txotx xerrent beha geratu nintzen lehen milurtearen hasieran jada euskaldunok jan, edan eta jesus eleak ezagutzen genituela muineratzean.

Denboraz gora abiatzeko makina mentalaren botoia zapatu nuen eta euskaldunak ordukoz bazkaltzaleen biltzar sainduetan horditzen imajinatu nituen: kantak bazterretan, eztabaidak mahaiaren erdigunean eta kontzilio klandestinoak hegietan. Nor saihestu, nor erahil eta nor salba erabaki bezain laster gure arbaso zainartek jesus orroatzen zutela irudikatu nuen, harria bota eta eskua gordez. Garai hartan berdin, hots zuhur horiek mihian zebilenak menturaz «terroristen hizkuntza» harilkatzen zuen. Hariana ez da egundaino eten: jan, edan eta jesus maria josepe auhenka ditzakegu, munduaren malurei malurak gehitzen ari garen uneetan, bereziki.

Euskara idatziaren antzinakotasunak harrotasuna txertatu dit kolkoan, baina nago ez duenez jakintsuak jesus hitza oker kopiatu, jesusen partez, hizkuntzaren logikak joka eskatuko lukeelarik, joka zentzu guztietan, auzoa, etsaia, haurridea, hoberena larrua, ahantzi gabe. Hizkuntzalariak bat etorriko dira nirekin, zorrotz, elkor, itsu eta hotz baldin badaude behintzat ekarpenaren lizuntasunarekiko. Gramatikaren elgea jorratzean morala kristauaren alorra bailitzan, ohorea eta garbitasuna zaintzekoak dira.

Jan, edan, joka: euskaldunen borroka...
Betiko kordoka.

Ahamen.