Ihesi: Sugandilen pare Elefantearen lurraldean

Eskaladan hasiberriak batzuk eta eskarmentu handikoak besteak, Erlaitz eta Irun mendizale elkarteko kide ugari elkartu gara goizean. Arroka gure esku eta hankaz igotzea dugu denek helburu eta erronka. Hamahiru lagunez osatutako taldea bildu gara, aterkia eskuan eta material guztia motxilan nahiz besapean dugula: sokak, mosketoiak, espresak, katu oinak, arnesak... Ezustekoak eta arriskua saihesteko, beharrezkoa da ondo prestatuta joatea eta ez zaigu ezertxo ere falta, animoa ere soberan dugu.

Eguraldia da gure kezka nagusia; hegoaldean iparraldean baino euri gutxiago egiten duela eta Nafarroa alderantz joatea erabaki dugu. Artederreta herrirantz abiatu gara, Nafarroa hegoaldean, Iruñetik 30 bat kilometrora. Bidea erraza eta motza da: lehenengo Iruñea aldera jo dugu AP-15 Leitzarango autobidetik. Ordainlekutik igaro ostean, Gares eta harrobi aldera bideratzen gaituen 71. irteera hartu dugu. Arrizabalaga herrira sartu eta ezkerrera harrobi handi bat ikusi dugu. Inguru eder horretan egitekoak gara gure saioa. Herriaren kanpoaldean dagoen errotondari bira eman, ezkerrerantz hartu eta harrobian sartu gara. Bertan, pista txiki batetik -ezkerrean zentral elektrikoa ikus daiteke- Artederretako mendietara hurbildu gara azkenik.


Gradu guztietako aukerak

Alaitz mendizerrako sakan txikia da Artederreta. Gradu baxuko igoerak egiteko gune onenetako bat da eta beraz, eskaladan gu bezalako hasiberrientzat primerakoa. Pareta gehienak malda gutxikoak dira eta batez beste ez oso altuera handikoak (20-25 metro). Hala ere, Elefante handi, Sugandila eta Musker izenez ezagunak diren gune edo arroketan, igoera luzeagoak aurki ditzakegu. Azken urteetan, hainbat lan burutu dituzte lekua kirol honetarako ondo prestatze aldera eta bide gehienak -3. mailakoetatik 7A mailakoetaraino- ziurtasunez eta erosotasunez eskalatu ahal izateko hornituta daude. Igoera gehientsuenak 5. eta 6. gradukoak dira. Saioa hasteko prestatu gara, katu oinak eta arnesa jantzi, sokak hartu eta gradu desberdineko arroken magalean jarri gara. Guk, 4. edo 5. gradukoak bilatu ditugu, hau da graduazio errazeko igoerak. Eskaladan iaioak aldiz, 6. gradukoetara hurbildu dira, zailxeagoetara. Zortea daukagu, igoera zail eta errazak elkarren ondoan daudelako eta talde osoa batera ibiltzeko aukera dugulako.

Bikoteak egin eta «bideak» irekitzeko prestaketetan hasi gara. Duela gutxi ikasi dugun bezala, bi pertsona beharrezkoak dira edozein igoeratan. Batak, behetik, segurtatu egiten du igotzen dagoena, grigri izeneko tresnarekin -beste hainbat modu ere badira-, erorita ere sokak eutsi dezan. Igotzen ari dena bidea irekitzen doala esan ohi da: espresez baliaturik, arroketan lehenagotik dagoeneko ipinita dauden txapetan barrena soka sartuz doa, goraino, batze puntura edo txapak bukatzen diren punturaino, hain zuzen. Bertan soka azkenekoz sartu eta jaitsi egingo da. Bigarren lagunak igoera bi modutan egin dezake: zuzenean eskegita dagoen sokaz lagunduta, edo soka kendu eta bidea berriz irekiz.


Behera begiratu gabe

Solasean hasi gara, goraino lehenengo nor iritsiko ote den eta taldeko ausartenek gora egin dute gehiegi pentsatu gabe. Guk 4. mailako bideari ekin diogu. Jakin badakigu rokodromoan zailagoak igo ditugula, baina arrokak errespetu handia ematen du. Irribarre txepela ahoan eta izerdia eskuetan, bagoaz, materiala bospasei aldiz aztertu, ondo lotuta gaudela ziurtatu, eskuak magnesiotan igurtzi -beti gehiegi- eta kaskoa jarri ostean. Itxura xelebrea gurea. Urduritasunak hitzik gabe utzi gaitu hasieran; segurtasunaz arduratzen den lagunak berriz, aholkuak baino ez dauzka eta garrasika ari da: «Eskuineko eskua belauna duzun harrira! Esku oin bat orain! Soka behar duzu? Eutsita zauzkat!». Baina lehenengo igoera honetan hankak eta eskuak nonahi jartzen ditugu, ez erortzea helburu bakar. Halako batean behera begiratu eta ai! ez da ideia ona izan. Arnasa hartu eta gora berriz.

Txapak amaitzen diren puntura iritsi gara azkenean, hau ilusioa! Urduritasunak utzitako arrastoa, poza, ezin sinetsia, paisaiaren lilura... Sentimendu guztiek bat egin dute une horretan eta sentsazio hori da finean eskaladara bultzatu gaituena. Goian gaudela, eskuinean badator bide zailagoari ekin dion laguna, 6. gradu bati bukaera emanez. Aurpegira begiratu eta sentimendu bera partekatu dugu. Irribarrea ahotan beheraka abiatu gara, bideko espresak bilduz eta egindako lana aztertuz. Lehenengo igoera izateko dena primeran atera zaigu eta 5. mailako bat igotzea erabaki dugu. Hau emozioa!


Kontzentrazioa ezinbesteko

Igo eta jaitsi gabiltzala, kontzentrazioa behar-beharrezkoa dela ohartu gara, bai eusten gaudenean eta baita igotzen ari garenean ere. Izan ere, oso kirol fisikoa dirudien arren, burua argi izatea ere funtsezkoa da. Konfiantza osoa uzten dugu eusten gaituen pertsonarengan, gu eusten gabiltzanean uzten diguten erantzukizunaren pareko.

Konturatu ere egin gabe pasa zaigu eguna. Izugarria izan da. Artederreta eskaladaz gozatzeko makina bat bidez josia dago; 5. nahiz 6. mailakoak, errazak, zailak, motzak, 30 metroko altuera dutenak... Bide asko egin arren, ezin izan ditugu guztiak probatu, eta nekearen nekez, beste baterako utzi behar izan ditugu hainbat igoera. Hori bai, itzultzen garenean, kontuan hartu beharko ditugu haize handiko egunak, halakoetan eskalatzea oso zaila baita Artederretan. Harrobi txiki bat denez, haizeak indar handiz jotzen du harri artean, batez ere Sugandila eta Zilindro guneetan. Halaber, kontuan hartzekoa da babesturiko hegazti harrapariak egon ohi direla eta hauen abiatze garaiak jakitea komeni dela, beraien ibilbidean oztoporik ez sortzeko.

Natura, lagun eta tontor artean, egun zoragarria eskaini digu Artederreta inguruak. Hurrengo eguneko minek ere ez digute irribarrea ahotik kenduko. Irunera bueltatu eta galdera bakarra dugu gure baitan: hurrengo irteera noiz?

Lehenik rokodromoan
Hondarribiko kiroldegiko ikastaro batean ikasi dugu eskaladan. Ez genekien oso ondo zer eskainiko ziguten, gustatuko ote zitzaigun eta kirolari jarraipenik emango al genion. Hirusta dendak antolatutako ikastaroan zazpi pertsonak hartu genuen parte eta zazpiak gogo eta motibazio askorekin hasi ginenez, berehala elkarren arteko erronka sortu genuen. Ikastarorako ez da materialik eraman behar, bertan eskaini ohi dizkizutelako arnes, soka eta espresak. Zapatila finak eramateko beste aholkurik ez ziguten eman. Edozeinek egin dezakeen kirola da, ausardia pixka batekin eta mendiko gaitzik ez izanez gero. Pisu gutxi edukitzea edo arina izatea ere lagungarri da.

Ikastaroa bukatuta, entrenamendua jarraitzeko aukera dago, rokodromo desberdinak bisitatuz, esaterako. Eskalatzen izan garen kiroldegi guztietan sokak rokodromoan eskegita egoten dira eta hortaz, eraman behar den gutxieneko materiala ondorengoa da: grigri bat -edo funtzio berdina betetzen duen beste euskarriren bat-, mosketoia, arnesak eta katu oinak. Dena den, kiroldegi batzuetan materiala alokatzeko aukera eskaintzen dute. Desberdintasunak ugariak dira rokodromo batetik bestera, batzuetan builder delakoari ematen diote garrantzia -altuera asko hartu gabe eta soka barik paretan zehar mugitzea-; besteetan aldiz, igoerei -20 metrotik gorako tontorrera, arnesa eta soka erabiliz-. Aritzeko ezagutu dugun rokodromorik hornituena Iruñeko Rokopolisa da, itzela eta gomendagarria benetan.


Azkenak
ANALISIA
Aznarrek lagundu diola Aitor Estebani?

Aitor Esteban izango da EAJko EBBko hurrengo lehendakaria eta jeltzaleek salduko dute horrela, zuzendaritza berrituta, buruzagitza berria prest dagoela alderdiaren berrikuntza prozesuarekin jarraitzeko.


Udaltzainen hizkuntza eskakizunen aurkako oldarraldia Donostian, Astigarragan eta Usurbilen

Donostiako Udalak 2024ko irailean helegitea jarri zuen, urte bereko urtarrilean epaileek bi udaltzainen B2 hizkuntza eskakizuna baliogabetu zutelako. EAEko Auzitegi Nagusiak helegitea ez du tramitera ere bideratuko, “kasaziorako interes objektiborik” ez dagoelako... [+]


“Mezu faxistak” zabaltzen dituen EHUko Arabako Campuseko irakaslea salatu du Ikamak

Gasteizko EHUko Farmazia Fakultateko irakasle batek sare sozialetan “mezu faxistak” zabaltzen dituela salatu du Ikama ikasle taldeak. Joan den irailean, EHUk Leioako Campuseko irakasle bat kanporatu zuen sare sozialetan zabaltzen zituen mezuengatik.


Raimundo el Canasterori babesa adierazi diote 230 musikarik, eta musikaren bidez boterea kritikatzea zilegi dela aldarrikatu dute

Belako, Chill Mafia, Eñaut Elorrieta, Fermin Muguruza, Ibil Bedi, J Martina, ØDEI, Olaia Inziarte, Nøgen eta Tatxers daude sinatzaileen artean. 237 musikariren zerrenda argitaratu dute.


'Itzal(iko) bagina'
Hemen gezurra nagusi

Itzal(iko) bagina
Taldea: Lokatz Loreak.
Aktoreak: Araitz Katarain, Janire Arrizabalaga eta Izaro Bilbao.
Zuzendaria: Iraitz Lizarraga.
Noiz: otsailaren 2an.
Non: Usurbilgo Sutegi aretoan.

-------------------------------------------------------
 
Bertsoa bertsolaritza,... [+]

Behe Bidasoako eraso faxistak eta Devenir Europeo

Eraso faxistak, xenofoboak edo homofoboak gero eta ugariagoak dira Euskal Herrian ere, eta kezka barreiatu da han-hemenka. Behe Bidasoa da eraso horiek pairatzen dituen eremuetakoa, eta hor, zehazki, eraso edota ekintza gehienak Devenir Europeo (Europaren bilakaera) izeneko... [+]


Argitaratu gabeko 36ko gerrako bideoak eskura jarri ditu Los Angelesko Unibertsitateak

Donostiako eta Gipuzkoako beste udalerrietako irudiak ikus daitezke unibertsitatearen webgunean.


2025-02-07 | Aiaraldea
Amurrioko Udal Gobernuari entregatu dizkiete Aiaraldea Komunikabidearen dirulaguntza berrezartzearen aldeko 1.700 herritar eta eragileen atxikimenduak

Komunikabideko hainbat langile eta bazkide bertaratu ziren duela astebete Amurrioko Udaleko plenora, dirulaguntza bigarren urtez ezabatu dela salatzeko. Txerra Molinuevo alkateak ez zuen inolako erantzunik eman.


Erorien Monumentuko sinbologia faxista duten elementuak kentzeko eta interpretazio zentroa sortzeko lege proposamena aurkeztu dute

PSN, EH Bildu eta Geroa Bai talde parlamentarien sinadurarekin aurkeztu da gaur eta onartua izateko babesa izango du.


2025-02-07 | Gedar
Txantreako Eunate ikastetxeko irakasle erasotzaileak alde egitea lortu dute ikasleek

Iruñerriko IAk azaldu duenez, irakasle horrek ikasleak sexualizatu eta bortxaketak justifikatu zituen. Aurreko ostiralean eserialdi bat egin zuten eta sinadura bilketa bat izan dute martxan, irakaslea botatzeko.


2025-02-07 | Uriola.eus
Bi gizonek eraso homofobikoa salatu dute Bilbon

Lauzpabost pertsonak osatutako talde batek jo egin zituzten baita irain homofoboak egin ere.


2025-02-07 | Euskal Irratiak
Ximun Fuchs
“Euskal irainak baitezpadakoak zaizkigu, elbarritu emozionalak ez gaitezen izan”

Le Tampographe Sardon enpresak salgai ezarria du 24 laidoko zigilu-kutxa. Sarean eskuragarri da. Ximun Fuchs aktoreak du hautaketa lana egin, irainak "lan tresna" baitira beretzat.


Aktibismoan osasun mentala zaintzeko zenbait tresna

Aktibisten ezinegonak bildu, eta horiek kolektiboki lantzeko gida bat sortu dute zenbait aktibistek. Besteak beste, estresa, beldurra, frustrazioa eta nekea landu dituzte.


Eguneraketa berriak daude