Ihesi: Sugandilen pare Elefantearen lurraldean
Eguraldia da gure kezka nagusia; hegoaldean iparraldean baino euri gutxiago egiten duela eta Nafarroa alderantz joatea erabaki dugu. Artederreta herrirantz abiatu gara, Nafarroa hegoaldean, Iruñetik 30 bat kilometrora. Bidea erraza eta motza da: lehenengo Iruñea aldera jo dugu AP-15 Leitzarango autobidetik. Ordainlekutik igaro ostean, Gares eta harrobi aldera bideratzen gaituen 71. irteera hartu dugu. Arrizabalaga herrira sartu eta ezkerrera harrobi handi bat ikusi dugu. Inguru eder horretan egitekoak gara gure saioa. Herriaren kanpoaldean dagoen errotondari bira eman, ezkerrerantz hartu eta harrobian sartu gara. Bertan, pista txiki batetik -ezkerrean zentral elektrikoa ikus daiteke- Artederretako mendietara hurbildu gara azkenik.
Bikoteak egin eta «bideak» irekitzeko prestaketetan hasi gara. Duela gutxi ikasi dugun bezala, bi pertsona beharrezkoak dira edozein igoeratan. Batak, behetik, segurtatu egiten du igotzen dagoena, grigri izeneko tresnarekin -beste hainbat modu ere badira-, erorita ere sokak eutsi dezan. Igotzen ari dena bidea irekitzen doala esan ohi da: espresez baliaturik, arroketan lehenagotik dagoeneko ipinita dauden txapetan barrena soka sartuz doa, goraino, batze puntura edo txapak bukatzen diren punturaino, hain zuzen. Bertan soka azkenekoz sartu eta jaitsi egingo da. Bigarren lagunak igoera bi modutan egin dezake: zuzenean eskegita dagoen sokaz lagunduta, edo soka kendu eta bidea berriz irekiz.
Txapak amaitzen diren puntura iritsi gara azkenean, hau ilusioa! Urduritasunak utzitako arrastoa, poza, ezin sinetsia, paisaiaren lilura... Sentimendu guztiek bat egin dute une horretan eta sentsazio hori da finean eskaladara bultzatu gaituena. Goian gaudela, eskuinean badator bide zailagoari ekin dion laguna, 6. gradu bati bukaera emanez. Aurpegira begiratu eta sentimendu bera partekatu dugu. Irribarrea ahotan beheraka abiatu gara, bideko espresak bilduz eta egindako lana aztertuz. Lehenengo igoera izateko dena primeran atera zaigu eta 5. mailako bat igotzea erabaki dugu. Hau emozioa!
Konturatu ere egin gabe pasa zaigu eguna. Izugarria izan da. Artederreta eskaladaz gozatzeko makina bat bidez josia dago; 5. nahiz 6. mailakoak, errazak, zailak, motzak, 30 metroko altuera dutenak... Bide asko egin arren, ezin izan ditugu guztiak probatu, eta nekearen nekez, beste baterako utzi behar izan ditugu hainbat igoera. Hori bai, itzultzen garenean, kontuan hartu beharko ditugu haize handiko egunak, halakoetan eskalatzea oso zaila baita Artederretan. Harrobi txiki bat denez, haizeak indar handiz jotzen du harri artean, batez ere Sugandila eta Zilindro guneetan. Halaber, kontuan hartzekoa da babesturiko hegazti harrapariak egon ohi direla eta hauen abiatze garaiak jakitea komeni dela, beraien ibilbidean oztoporik ez sortzeko.
Natura, lagun eta tontor artean, egun zoragarria eskaini digu Artederreta inguruak. Hurrengo eguneko minek ere ez digute irribarrea ahotik kenduko. Irunera bueltatu eta galdera bakarra dugu gure baitan: hurrengo irteera noiz?
Ikastaroa bukatuta, entrenamendua jarraitzeko aukera dago, rokodromo desberdinak bisitatuz, esaterako. Eskalatzen izan garen kiroldegi guztietan sokak rokodromoan eskegita egoten dira eta hortaz, eraman behar den gutxieneko materiala ondorengoa da: grigri bat -edo funtzio berdina betetzen duen beste euskarriren bat-, mosketoia, arnesak eta katu oinak. Dena den, kiroldegi batzuetan materiala alokatzeko aukera eskaintzen dute. Desberdintasunak ugariak dira rokodromo batetik bestera, batzuetan builder delakoari ematen diote garrantzia -altuera asko hartu gabe eta soka barik paretan zehar mugitzea-; besteetan aldiz, igoerei -20 metrotik gorako tontorrera, arnesa eta soka erabiliz-. Aritzeko ezagutu dugun rokodromorik hornituena Iruñeko Rokopolisa da, itzela eta gomendagarria benetan.
SCk Zerocalcareri egindako galdera sorta eta honen erantzunak, jarraian.
MARTA PIKAZA GARAIGORTA (Laudio, 1968) Euskal Herriko Torturatuen Sareko kideak eta eskualdeko beste torturatu batzuek ekin diote Aiaraldean ekimena antolatzeari. Egingo dituzten urratsak eta helburuak azaldu dituzte.
Eskola inguruko natur guneak aztertu dituzte Hernaniko Lehen Hezkuntzako bost ikastetxeetako ikasleek. Helburua, bikoitza: klima larrialdiari aurre egiteko eremu horiek identifikatu eta kontserbatzea batetik, eta hezkuntzarako erabiltzea, bestetik. Eskola bakoitzak natur eremu... [+]
ERNE, ESAN eta SIPErekin egin du akordioa Eusko Jaurlaritzak 2025-2028 aldirako. Besteak beste, urteko soldatan 4.200 euro gordineko igoera "graduala" izango du ertzain bakoitzak. Sindikatuen iturriek El Diario Vascori azaldu diotenez, akordioarekin Ertzaintza Espainiako... [+]
LABek, STEILASek, ELAk eta CCOOek greba egutegi bateratua aurkeztu dute Bilbon: martxoaren 25, 26 eta 27, eta apirilaren 1 eta 2. Egungo hitzarmenak aldarrikatutako edukietatik urrun kokatzen direla adierazi dute, "bai sukaldearen eta garbiketaren kolektiboan zein... [+]
Euskal Herriko literatura gaztearen eta idazle hauen topagune bilakatu nahi den proiektu berriaren inguruan hitz egingo dugu gaur.
Larunbatean, martxoaren 8an, Urruñako herriak Daniela Albizu izena ezarri dio herriko etxearen aitzineko plazari, emazte abertzale honen memoria omentzeko.
Barakaldoko ospitaleko larrialdi zerbitzuan sufritzen ari diren "saturazioa larria" dela ohartarazi du sindikatuak. Pazienteak korridoreetan artatu dituztela eta krisia kudeatzeko "behar adina langile" ez dagoela salatu du. Errealitate horren aurrean... [+]
Komunitatea bildu, pilpilean dauden gaiez hitz egin, informazioa trukatu eta beste herrien esperientziak ezagutzea da herritar kritikoek egiten duten lehen ekintza, makroeoliko bat herrian jarriko diotela jakiten duenean. Halaxe egingo dute martxoaren 13an Andoainen: mendi... [+]
Inkesta gehienen arabera, Inuit Ataqatigiit alderdi ezkertiar independentistaren eta Siumut sozialdemokrataren arteko aliantzak jarraituko du indarrean parlamentuan. Herrialdeko lehen ministro Mute Egedek hauteskundeak aurreratzea proposatu zuen, AEBen "kanpo presioek"... [+]
Ukrainako gudaren amaierak ondorio sakonak ekarriko ditu Europa osora. Europako elite ekonomikoek beren indar guztia jarri dute guda-zelaian eta galdu egin dute. Galtzaileek, elite globalistek, beren egitasmo kuttuna galduko dute, Europako Batasuna, eta Bruselatik europar... [+]
Varsoviako Barrutiko Auzitegiak argudiatu du González jada ez dagoela Polonian, eta ezin dutela jakin noiz aterako den Errusiatik. Auzitegiak ez du kazetari nabarniztarraren aurkako bestelako prodezurarik abian jarriko.
Mundua "oso azkar" aldatzen ari dela azaldu du Arnaldo Otegik, militarismorantz eta autoritarismorantz doala, eta norabide horren aurkako jarrera duela koalizio subiranistak.
Ukraina da munduan arma gehien erosten dituen herrialdea; munduko erosketa guztien %8,8. Merkatuaren ia erdia kontrolatzen duena, berriz, AEB dira: Europak erosi dituen armen erdia baino gehiagok jatorri estatubatuarra dute.