Angula galzorian


2021eko uztailaren 16an
Kanpo Merkataritzaren Espainiako Institutuak (ICEX) emandako datuek erakutsi dute Gipuzkoako enpresek -Aginagakoek, batez ere- 2005. urtean 4.100 kilo angula baino gehixeago esportatu zituztela Txinara. 2003an 1.707 kilo esportatu zituzten eta 2004an, berriz, 3.569 kilo. Espainiar Estatuan, Galizia eta Asturias dira angularen arrantzan gehien aritzen direnak. Galizian 500 bat angula arrantzale daude federatuta eta Asturiasen 250. 90eko hamarkadan Europan urteko 200 milioi euroko balioa izan zuten 30.000 tona harrapatu ziren. Gaur egun, ordea, harrapaketak eskasagoak dira, 10.000 tonakoak. Egoera honen aurrean ulertzekoa da arrantzale euskaldun, galiziar, asturiar eta europarren kezka gero eta handiagoa izatea.

Angularen prezioa izugarri igotzen ari da urtetik urtera, eta luxuzko jaki bilakatu zaigu. Urrutira joan gabe, aurtengo apirilean kiloko 680 euroan ikusi genuen arrain preziatua arrandegi onenetako baten erakusleihoetan. Eta egoerak ez badu onera egiten, litekeena da eguberrietan prezioak kiloko 1.000 eurotik gora egotea. Angula garestitzeko arrazoiak bi dira: alde batetik, angula eskasia eta, bestetik, Txinak eta Japoniak merkatu euskaldun, galiziar eta asturiarrean egiten dituzten angula erosketek prezioetan eragiten dituzten distortsioak. Kalkuluen arabera, Iberiar penintsulara iristen diren angulen %20 jateko harrapatzen dira; %10 akuikulturako haztegietara eramateko -Gipuzkoan halako bat dago-, %60 Asiara bidaltzeko, eta %10 besterik ez da gelditzen Europako iparraldeko ur kontinentalak birpopulatzeko.


Zergatik iritsi gara egoera honetara?

Aingiraren sorrera misterioa da oraindik. Sagarzoen itsasoan jaiotzen da, 3.000 metroko sakoneran, Bermuda irlen eta Puerto Ricoren arteko uretan. Haraino joaten dira ibai-aingirak arrautzak uztera, ozeano Atlantikoan barrena 4.500 kilometro inguruko bidaia eginda. Arrautzak jarri eta urtebete baino lehen, Europako kostetara bueltatzen dira. Adituen esanetan, gainera, larbak haien amak bizi izandako ibai berberera joaten dira. Testuinguru horretan, gehiegizko arrantzak, kutsadurak, habitat naturalen suntsipenak, ibai ibilbideak aldatzeak, presek eta turbina hidroelektrikoek murriztu egiten dituzte larben migrazioak eta galtzeko zorian utzi dute espeziea.

Egoera konpontzeko, Europar Batasunak hainbat neurri hartu ditu: espeziearen bizitzaren zenbait fasetan harrapaketak debekatu ditu, zenbait arrantza tresna ere bai, eta angularen arrantzan jardun ahal izateko baimena eskuratu behar da. Bestalde, habitat naturalak lehengoratzeko larrialdiko neurriak eta ekimenak bultzatuko ditu, harrapatu ahal izateko angulen gutxieneko neurriak ezarriko ditu eta aingirei jarraipena egingo die bizi zikloko hiru faseetan: angulak direnetik aingira hori bilakatu eta aingira zilarkara bihurtzen direnera arte.

Hilabete bakoitzeko aurreneko hamabost egunetan angularen arrantza debekatzea da Europar Batasunak begietsitako neurrietako bat. Neurri horrekin, harrapaketak gutxieneko kopurura murriztuko lirateke, espezie hau ilberrian bakarrik harrapatzen baita.


Akuikultura japoniarrak izugarri igo du angularen balioa

Txinak eta Japoniak angulak erosi eta haztegietan gizentzen dituzte, izugarrizko prezioak ordainduta. Japoniako akuikultura da prezioen distortsioaren eragile nagusia. Japoniarrei batez ere Galiziako Miño ibaiko angula interesatzen zaie. Baina angula ez dute erosten epe laburrerako helburu gastronomikoekin. Akuikulturaren industriarako hazi gisa erosten dute. Japonia eta Taiwan dira aingiraren ekoizpen intentsiboko munduko liderrak. Japoniarrek ez daukate inongo erreparorik angula kiloa 1.000 euro ordaintzeko, 18 hilabetetan inbertsioa errentagarri bihurtzen baitute. Merkatu japoniarrean angularen eskaria izugarria da eta 120.000 tonako defizita daukate.

Batek baino gehiagok galdetuko dio bere buruari galiziarrek ere zergatik ez ote duten japoniarrek egiten duten berbera egiten. Egia esan, ahalegindu ahalegindu dira, baina porrot egin ere bai. Erreboiloak klima egokia behar du eta Galiziako uretan aurkitzen du; aingira hazteko ere, klima egokia behar da, baina Galiziakoa baino epelxeagoa behar du.


Angularen etorkizuna ziurtatu nahian

Euskal Autonomia Erkidegoa da Euskal Herria kontuan hartuta angula gehien merkaturatzen duen lekua eta, bertan, orain dela zenbait urte hasi ziren angularen inguruko erabakiak hartzen. Eusko Jaurlaritzak aingirari buruzko lehenengo ikerketa egiteko eskatu zion 2001ean AZTI itsas ikerketako euskal zentro teknologikoari. Handik atera zen Euskal Herriko Angularen Arrantzarako Kudeaketa Plana.

Eusko Jaurlaritzako Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Sailaren Sustrai aldizkarian argitaratutako albistearen arabera, AZTIri dei egin diote Europa mailako Intereg-Indicang proiektuan parte har dezan. Proiektu horren bidez angularen etorkizuna bermatu nahi da Atlantikoko kostetan. Oria arroko arrantza tradizioa, arroaren tamaina eta azpiegiturak direla eta, kokagune horixe aukeratu dute aingiraren lehenengo laginketak egiteko. Era berean, Butroi arroan azterlan osagarriak egingo dira bertako arrantzaleen laguntzarekin.


Azkenak
AEBek diote Israelek onartu duela “trantsizio proposamena”, baina Hamasek kritikatu du baldintzak aldatu dituztela

Hamasek salatu du talde islamistak aurretik onartutako akordio proposamenetan Israelgo lehen ministro Netanyahuk baldintza berriak jarri dituela. Iran su-etenaren alde agertu da, baina Israel “zigortzeko eskubidea” aipatu dute, uztailaren 31n Hamaseko buruzagi Ismail... [+]


Emazteari eraso zion ertzainak tratu txarrak ea lehenagotik ematen zizkion ikertzen ari da Fiskaltza

Ertzaina emakume bezala erregistratu zen Trans Legearen bitartez, baina inori ez zion aldaketaren berri eman. Fiskaltzak uste du indarkeria matxista leporatzetik libratzeko asmoarekin aldatu zuela sexuz.


Kongok espero du tximino baztangari aurre egiteko adina txerto emango dizkiola Mendebaldeak

Kongoko Errepublika Demokratikoa ari da gehien jasaten tximino baztanga edo mpox-en epidemia. Urtea hasi zenetik 16.700 kasu atzeman dituzte, eta ia 600 pertsona zendu dira herrialdean; gehien-gehienak, haurrak.


Hainbat gizon atxilotu dituzte asteburuan indarkeria matxistagatik

Tuteran 30 urteko gizon bati 23 urteko bikotekideari erasotzea leporatu diote, eta Ondarroan 31 urteko gizon bati lankide bati ukituak egitea, herriko osasun etxean. Bilboko jaietan bi sexu eraso salatu dituzte, eta Donostian 20 urteko gizon bat atxilotu dute, hiriaren... [+]


2024-08-20 | ARGIA
Osakidetzan tratamenduari ekin nahi dioten transek psikiatriatik pasa behar dutela salatu dute

Hainbat kolektibok salatu du Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean arreta jasotzen duten transei lehen harrera psikiatrikoko profesionalek egiten dietela, horrek transak patologizatzen dituela eta harrera endokrinoak egin beharko lukeela. Harrera endokrinoak... [+]


2024-08-20 | Euskal Irratiak
Bigarren etxebizitzen kontrako aldarria entzun da Miarritzen

Etxebizitzen %20 baino gehiago jadanik bigarren etxebizitzak dira Ipar Euskal Herrian. Larrialdi klimatikoaz sentsibilizatzeko lau hilabetez, Nantesetik abiatu Alternatiba txirrindula itzulia, kostaldean zen aste buruan.


2024-08-20 | Mikel Aramendi
‘Txina komunismoaren aurretik’ ikuskizuneko sektaren atzean dagoen kuxidadea

Iazko urtarril-otsailean izan genuen Hego Euskal Herrian bisitari, egundoko propagandaz girotuta baina aparteko arrakastarik gabe, Shen Yun izeneko antolakundearen “Txina komunismoaren aurretik” ikuskizuna. Agian neuk ere esan behar nuen zerbait orduan, haren... [+]


2024-08-20 | ARGIA
Langile bat hil da Iurretan, baso-lanetan ari zela

LAB sindikatuaren kontaketaren arabera, dagoeneko 36 dira aurten Euskal Herrian lan-istripuz hildako langileak.


Taser pistola Foruzaingoaren armen araudian sartu nahi du Nafarroako Gobernuak

Nahiz eta Nafarroako hainbat udalerrietako udaltzaingoek taserrak dituzten, ez dago armen araudian jasota. Azkoienen lau aldiz erabili dute, eta Iruñean aurtengo ekainean erabili zuten lehen aldiz.


2024-08-19 | ARGIA
Palestinaren alde mobilizatu dira Bilboko eta Donostiako Aste Nagusian

Palestinarekin Elkartasuna plataformak deituta, bi hiriburuetako jaietan "Palestina presente" egoteko aldarria luzatu dute. Ostiralez Bilbon, eta larunbatez Donostian.


2024-08-19 | Behe Banda
Barra Warroak |
Soro bat, zoro bat

Testu hau goizeko ordu txikitan izaten diren hausnarketa batekin hasi da, Araba galduko herri batean zoruan jarrita, ortzimugan eguzkia ateratzen dela ikusirik. Zelai hori eta nabarren artean hegan egiten duten txoriei so eginez, mendietan dauden basoetan pentsamenduak galduta... [+]


Eguneraketa berriak daude