Pedro Ignacio de Barrutiaren (Aramaio 1682-Arrasate 1759) Actto para la Noche Buena berriz ere euskal eszenategietara aurkeztuko da abenduan, oraingoan Doke Antzerki Talde arrasatearraren eskutik eta Itziar Rekalde gasteiztarraren zuzendaritzapean.

Hego Euskal Herrian ezagututako euskarazko lehen antzerki obra honen testua eguneko baldintzetara egokitu behar izan da, egileak zerabilen euskarari begira ez ezik, baita obrak XVIII. mendean islatzen zituen zenbait pertsonaien karakterizazioari ere. Publiko berrientzat ulergarriagoa gertatzeko Barrutiaren lanaren zenbait aspektu sakrifikatu dira. Esaterako, euskararen historiografia linguistikoan Actto para la Noche Buenak adierazten duena aparkatu behar izan da, XXI.eko publikoaren mesedetan.

Obra originalari darion alderdi etnografikoa ere arindu da, guztiz ezabatu gabe. Garai berrietara aldatu dira zenbait eszena, oraingo errepresentazioetan antzinako kutsua ahalik eta urrunen gera dadin. Ez da berdina Barrutiaren testu originala egilearen sasoiko testuingurua kontuan izanda lasai irakurtzea edo obraren muina eguneko publikoari helaraztea. Horrek ez du esan nahi originalaren xarma galdu denik. Barrutia oso egile modernoa izan zen bere garairako eta orduko antzerki teknikak ezagutzen zituen.

Nahiz eta egileak bizimodu zibilean garatu zuen bere karrera, Barrutiak bere formazio erlijiosoa garbi utzi zuen obran, alegoria maisuki erabiliz. Eta jakina da alegoriaren bitartez publikoa doktrinatu nahi izaten zela. Horretarako Gabon gaueko pertsonaiak jarri zituen Barrutiak «lanean» baina horien inguruan beste asko ere, sinboliko eta abstraktuak eta orduko Arrasateko gizarte txikian ospetsu ziren banaka batzuk. Abstrakzio horiek ziren, XVIII. gizaldiko pentsamoldearentzat emakume eta gizonen ekintza higiarazten eta zuzentzen zutenak. Erdi Aroko antzerkiaren sustraietatik iristen zen Barrutiarengana estilo propioa.

Antzezpena herritarrek eurek burutzeko idatzi zuen Barrutiak, Erdi Aroko garaietan bezala. Bera ere ez da, noski, antzerkiko profesionala, ezta literaturakoa ere. Eta obra eszenifikatzeko arrasatear garaikideen laguntzaz baliatu ez ezik balizko publikoa ere herrikidea izango zela eduki zuen garbi egileak lehen hitzetatik. Koroa erabiltzen du sarritan Barrutiak, eta musika. Horrek guztiak gorputz luzea ematen dio lanari. Gaurko ikuspegitik aztertuta Actto para la Noche Buena antzezpena luzeegia gertatzen da. Denborak eta espazioak balio gutxi zuten sasoi haietan eta are gutxiago neurtzen ziren alegorien erabilpenean. Beraz, testua laburtu egin behar izan da.

Barrutia, egile bezala, idatzi zituen argumentuaren eta pertsonaien atzean ezkutatzen da. Pertsonaien artean Barrutiak garaiko antzerkian ohikoak zirenak hautatzen ditu bere obrarako. Eta, adibidez, barregarri bati ematen dio betebehar garrantzi bat argumentuan, eszena desberdinen arteko lokarri gisa darabilena. Edota morroi kritikoa, soldadu/pregoilari harroputza eta beste batzuk, XV-XVIII. mendeetako antzezlanetan usu agertzen zirenak. Horiei eustea beharrezkoa zen produkzio berrian, karakterizazioetan aldaketak eman badira ere, jakina. Noizean behin obran zehar oharrak sartu zituen, eszenatokiak nolakoa izan behar zuen eta antzezleak nola mugitu behar ziren adieraziz. Dokeko kideek Barrutiaren sentimendu eta iritziak, garaiak garai, errespetatu egin dituzte antzezpen berrian.

Musika eta dantza dira obraren beste osagai bat, Dokeren ekoizpenerako Sabin Salaberriren maisu aproposa hautatu zelarik. Berau da Actto para la Noche Buena eskaintza berri honetako musikagilea. Salaberrik errekreatu egiten du XVIII.eko giro musikala, ukitu moderno batekin. Actto para la Noche Buena antzezpen berria ikusteko aukera da, beraz, Arrasaten eta Aramaion, abenduaren 16, 17 eta 23an. Euskal literaturaren historian mugarri dirdiratsua den obra honen nondik norakoak ezagutzeko hitzordu ederra da, beraz.