Titaredia amets


2007ko otsailaren 21an
Urtea lai loreen sasoitan laburbiltzeko eskatu dit kupida arrastorik gabe lagun batek. Urte-sasoiko, loretzen den landare bat, bakar bat, jarri nahi du lorategian. Enkargu xelebreak izaten dira akuilu txorrotxenak. Aparaju honek jarritako lanak ipuinetara eraman nau. Inguruan duen natura eta kultura alde batera utzita, hutsetik lore-kolore bakar batekin sortutako ipuinetako lau paisaia osatu nahi ditu bere urtaroetarako. Ipuin asko prestatu eta kontatu dizkiot, landarea inondik inora ezagutu gabe bere istorioak harrapatzen duena aukeratu dezan. Udaberrirako "urrezko titarea" hautatu du.

Urrezko titarea, generalean urtebete eta gehienera ere bi bizitzen den landare txikia da. Negakinak bezala, Fumaria officinalis, hosto handiak izan beharrean urrutitik laino antzeko bat antzematen da eta bertatik estu-estu ebakitako hosto-hariak dira. Laino urdinxkan laranja koloreko lau petalo hauskor dituen lore jendea zabaltzen du. Honen itxura nagusitu da izenak jartzerakoan: Kaliforniako mitxoleta eta urrezko titarea deitzen zaio.

Eschscholtzia californica izena Johann Friedrich Eschscholtz (1793-1831), estoniar naturalista apartari zor diogu. Errusiar inperioak sustatutako munduari buelta emateko Otto von Kotzebue marinel aberkidea buru zuten "Rurick" (1815-1818) eta "Predpriaetie" edo "Enterprise" (1823-1826) ontzien espedizioetan izan zela-eta, Itsaso Barearen azterketan buru-belarri busti zen lehen mailako lehenengoetako zientifikotzat jotzen da. Adelbert von Chamisso, min lagun minak Kalifornian topatu zuten landare honi bere ohorez jarri omen zion Eschscholtzia izena. Marshall Uharteetan egindako aurkikuntzak medio ere Kotzebuek bertako atoloi bati Eschscholtz Atoloia deitu zion, 1946an AEBek egin asmo zituzten proba nuklearrak burutzeko bertako biztanleria osoa bertatik atera zutenetik Bikini izenez ezagutzen dugun atoloia, hain zuzen ere.

Udaberri-uda honetan etxe-bueltan Eschscholtziak lore biziak emango dizkio laino urdinezko itsasoan lagunari. Egunero, bertako indigenek 683 kilometrora dagoen Rongerik atoloiko desterruan bezala, Bikini atoloiarekin amets egingo du.


Azkenak
Stop azpikontratazioa

Esku-hartze sozialeko sektore publikoaren alde.


Pablo Gonzalezen aurkako mendekua ikusten du haren abokatuak, Poloniako Gobernuaren jarreran

Pablo Gonzalezek Errusian jarraitzen du, Poloniako Gobernuak pasaporteak konfiskatu zizkion kazetariari eta "Poloniako autoritateen esperoan" daude, Euskal Herrira bueltatzeko. Hala azaldu dio Gonzalo Boyé abokatuak Berriari.


Garikoitz Aspiazu euskal presoa Martutenera lekualdatu dute Lannemezandik

Etxeratek jakinarazi duenez, ostegun honetan gauzatu dute lekualdatzea. Orain, bost euskal preso gelditzen dira Frantziako espetxeetan.


Bideko Autobidearen ordainketa 2027tik 2030era atzeratuko du Nafarroako Gobernuak

Ordura arte Nafarroako Gobernuak 477 milioi euro ordaindu beharko dizkio Abertis konpainiari, 2023an honek erosi baitzuen Autobidearen ustiaketaren emakida 110 milioi eurorengatik. Itzalpeko ordainketek urtero modu gogorrean baldintzatzen dituzte Nafarroako Gobernuaren... [+]


Jon Irazabal Agirre hil da, 30 urtez Durangoko Azokaren zuzendaria izandakoa

63 urteko iurretarra Gerediaga Elkarteko kudeatzailea izan zen 1982tik 2018ra. “Bere kezkei eta borrokari esker”, Durangaldeko historia ikertu eta zabaltzeko “erreferentzia nagusietako bat” izan dela nabarmendu dute elkartetik.


112 hitzetan emergentziak saihesteko prebentzio-aholkuak
Umeak uretan, belarriak tente


2024-08-23 | ARGIA
Burlatako sexu erasoa dela eta 18 urteko gazte bat atxilotu dute

Joan den astean izan ziren Burlatako jaiak eta aste honetan jakin da adingabeko neska gazte batek izandako sexu erasoa. Espainiako Poliziak, halaber, jakinarazi du erasoarekin lotutako 18 urteko gazte bat atxilotu zuela joan den igandean.


Eguneraketa berriak daude