Angel Erroren ttakuna irakurtzen ari nintzela topatu dut Joakin Gorrotxategiren artikulu bat prentsan, non zalantzan jarri behar dela dioen Iruña-Veleiako aurkikuntza guztia. Sinestera eta mirestera iritsi ginelarik, hara berriz ere dena hankaz gora! Nik behintzat ez dut lorik egiten kontuok jakitera eman zirenetik.

Bide batez, gustura esango nioke Henrike Knörr irakasleari zein talentu handia ari diren galtzen hango irakurle-aztertzaile-deszifratzaileek Angel Errori ez deituta. Hura, nik ezagutzen ditudanen artean, latin-kontuetan Nabusi Lehena gure harkadiazko eta humorezko Euskal Herri gaixo honetan. Nekez sartuko dio hari inork klasikotasunean ziririk (barka!).

Hainbeste bai eta hainbeste ez agertu da prentsan kontu honi buruz, orain, ordea, zalantza sortu zait Angel Erro bera ez ote den izan faltsutze eder honen makinatzailea. Ederra litzateke.

Ez dut uste, ordea, Angel makinatzen hasita, kristautasunezko arrastoen hondakinekin margotuko lukeenik gure antzinatasuna. Hainbeste kristau hautsikinen arteko «Urdin isar» hori, hala ere, poema bat bezain ederra iruditzen zait: Erroren duin.

Angelek beste graffiti batzuk irudikatuko zituzkeen Iruña-Veleian. Faltsutzen hasita, ongi faltsutu behintzat. Badut fedea. Baina hor dago egiantzekotasun arazoa ere: Imajinatzen hasi eta nola imajinatzen ditugu laugarren mendeko euskaldunak? Ordurako kristautasunak mende hartuta? Mirandek burua altxatuko balu, lurpean sartuko zukeen berriz, kalbario eta guzti.

Ez dakit, ez dakit...

Amaia Ezpeldoirentzako moduko kasua da.

Ongi iker dezatela opa diet lan horretan ari diren adituei. Hutsa litzateke idatzi horien atzean Angel Erro dagoela ikustea. Ez dadila gerta, behintzat, Jon Juaristiren jukutria bat euskal intelligentsia desprestigiatzeko makinatua.
* * *
Detektibeek hizpide emanda, nire poz eta kezka baten berri eman nahi diet nire ttakunkideei: Errusieraz nago edo errusieraz naukate edo errusiarra ere banaiz dagoeneko. Ipuin bat itzuli didate errusierara eta antologia batean sartu, beste euskal ipuinlari batzuenekin batera. Elena Zernova andreak obratu du miraria eta San Petersburgoko Unibertsitateak kaleratu du. Perspektiva Nevskin paseatzen duen ibiltari batek irakur dezake nire ipuina, aldizka Neva ibaiaren urei eta haien gaineko zubi ederrei zehar begiratuak eginez.

Errusieraz nire lantxoa irakur daitekeela pentsaturik zorabioa sartu zait, ordea. Txekhov handiak, bizi balitz, nire Itoak ur azalera bezala irakur zezakeela pentsatze hutsak Iruña-Veleian aurki daitezkeen graffiti guztiek baino ilusio handiagoa egin dit. Zer pentsatuko zukeen Platonovek edo Babelek edo, jainkoarren, Gogolek!

Aldi berean kezka datorkit, ordea. Egunkariei aspaldi honetan errepasoa ematea besterik ez dago. Kazetari bat hila Moskun, espia bat pozoituta Londresen... Eta ni, aspaldi honetan, jende arraroa ikusten ari naiz bulego atarian, etxe inguruetan eta autoa uzten dudan garajean. Niri begiratu eta egunkaria jasotzen dute nik haien aurpegiak ez ikusteko, baina nabarmena da ni zaintzen ari direla. Kezkatzen nau zer pentsatuko duen Putinek ere: "Terroristen hizkuntza" batean lehen aldiz argitaratu ziren ipuin hauen berri baldin ikasten badu, zer? Hotzikara sartu zait hezurretaraino. Baldinbaitere, ez ahal da nirekin haserretuko!