Aintza... Pío Barojari, ezta? Zubiaren alde honetakoa naizen honek on Pío nor zen badakit, Barojatarren enda badazagut eta Barojari buruzko letania badantzut noiznahi. Bitxia da egile honena. Omenaldirik eta urteurrenik gabe ere puri-purian egon da urteetan. Nik behintzat hartaz beti eta gutxien espero nuen ahotik aditu izanaren irudipena daukat, hainbesteko grinaz, gainera, hainbesteko begiramenez, non sinetsita bainago fenomenoak ezin duela literaturarekin zer ikusirik izan, eta bai nolabaiteko atxikimendu erlijiosoarekin. Pio (XIII.) Aita santu euskalduna.

Itxarok dio ezen, zubiaz bestaldean, handioski omendu gehienak apezak direnez ez dagoela oinordeko kapritxosorik, baina Baroja ezkongabe, -aitorturiko- seme-alabarik gabe, hil zen, eta bere iloba aintzagarrienak ere, Julio Caro Baroja antropologoak, ezkongabe, ez zuen ondorengorik utzi. Ilobak jaun eta jabe, nepotismo pontifikalaren kasu tipikoa.

Agian inkontzienteak jukutria egin dit, Barojatarrak eta Borjatarrak -abizenaren italierazko bertsioa den Borgiatarrak bezala ezagunagoak- nahasi ditudalarik.

Zorionez edo tamalez, datorren urtea hemen da laster eta dena ahantzaraziko du. Ea Inaziok aipatu itzulpenak garaiz iristen diren, omendua beste omendu batzuek ordezkatu baino lehen kultura urteurren betiereko baten gisan jasan behar dugunen gogoan. 2007.ean ni, esaterako, lanpetuegi ibiliko naizelako Hilarión Eslava herrikidearen integrala entzuten, berrehun urte betetzen direlako jaio zenetik, berriki, arazoak 11, Burlatan eginiko topaketa koral batean iragarri duten bezala. Hego Euskal Herriko lau koro aritu ziren -lurralde banakoa, laurralde banakoa esan beharko nuen, dugun baino zubigile hoberenik aurkitu ezean- eta, laurak bat, kontzertua amaitu zuten Eslavaren Tu es Petrus abestuta. Pieza zirraragarria eta kanpoan aski ezaguna. Tu es Petrus, et super hanc petram...

Zu zara Harry, eta harri honen gainean ene Eliza eraikiko dut, euskaratu beharko zen jatorrizkoaren efektua gorde nahi izanez gero. Vulgatak hala egin zuen Kefas latinez jarrita.

Ezin da ukatu eslogan ona dela. Edozein marketing adituk esango du zeinen garrantzitsua den enpresa hasiberri batentzat merkatu kuota eskuratzea puncha daukan esaldi batekin. Ezin ukatu Eliza beti ama eta maistra izan dela estetika kontuetan, eta horretan mendeetako abantaila eramaten digu besteoi. Walter Benjaminek politikaren estetizazio saihestezinaz iragarri zuen XX. mendearen hasieran. Politikariek ez dute ideia bat helarazi nahi, irudi bat baizik, merkantzia bat. Urteurren bat, azken batean, horixe bera da, idazlearen irudian geratu -baina ez da idazlea hilda egon behar irudiaz harago ez joateko, aurtengo Literatura Nobel saridunari buruzko erreportaje bat telebistan eman dute, eta dudan geratu naiz Literatura ala Bake Saria eman behar dioten-. Iv…-ren hura datorkit burura: hondamendian eta etikarik gabeko mundu batean estetika baino ez zaigu gelditzen. Baina honetan aritu behar badugu ikas dezagun, gehien dakienarengandik, ongi egiten.

Italian egutegi bat atera dute, non hilero Benedikto XVI.naren argazki batek laguntzen ahal gaituen egunen ihes egite mingarria arinago eramaten. Haietan Aita santua paseoan agertzen da sotana zuria jantzita Castel Gandolfoko lorategian, edo Jauregi Apostolikoko kaperan otoitzetan, edo liburu bat irakurtzen, edo udako egoitzaren parean den Albano lakuari malenkoniatsu begira, edo bere kolaboratzailez lagunduta... Ez da federik behar egutegi haietako bat irrikatzeko. Bestela Bilboko suhiltzaileena (sic).