Landatik itsasertzera Uribe Butroen barrena


2021eko uztailaren 19an
Maruri-Jatabek 1.000 biztanle baino gutxiago ditu. Lehen Maruri zuen izen bakarra, baina badira urte batzuk udalak Jatabe eranstea erabaki zuela, ingurukoengan ohitura zabaldua baita bertakoei «jatabetar» esatea. Jentilizioaren jatorria igartzea ez da zaila: Maruri-Jataben, edonon gaudela ere, Jata mendia eta haren tontorreko antena nabarmentzen dira zeru-mugan. 600 metro ditu Jatak, eta eskualdeko talaia paregabea da.

Herriaren erdigunea elizaren bueltan dago, gaur egun txalet modernoz jositako muino baten maldan zabalduta. Muinoaren goiko aldean dago eliza, eta haren aldamenetik abiatuko gara Armintzako portu txikiaren bila. Bide bi jaiotzen dira eliza atzean, eta guk ezkerrekoa aukeratuko dugu.

Luze gabe, GR-280 dioen errotuluak gonbidapena egingo digu ezkerrera jo eta asfaltozko bidea uzteko. Han dago adierazita hemendik aurrerako erronka: kilometro bi Billabaso auzoraino, zazpi eta erdi Armintzaraino. GR hizkiekin adierazitako bide guztietan bezala, gehienetan ikur zuri-gorriei jarraitzea aski izango dugu bidean ez galtzeko. Bata bestearen gainean marraztutako marra horizontal bik zuzen goazela dioskue; «x» batek, berriz, okerreko bidetik gabiltzala.

Bide berria hasi eta hogei metrora-edo, eskumara egin beharko dugu. Basotxoa zeharkatzen hasiko gara, eta minutu gutxiren buruan errepide estu batean izango gara, hainbat baserri dituen auzotxoan. Hortik eskumara joko dugu berriz, marra zuri-gorriei segika beti.

Baserriak atzean utzi bezain laster, asfaltoa hartxintxar bihurtuko zaigu. Puska batean beste baso zati batean ibiliko gara, BI-3116 errepidera iritsi arte. Kontuz hemen autoekin. Ez dabil askorik, baina bai azkar. Guk, bidenabar, eskumarako norantza aukeratuko dugu, eta tarte labur batez errepide ertzetik ibiliko gara, harik eta metro gutxiren buruan beste GR-280 errotulu batek ezkerrera doan bide berria adierazi arte. Oraingoan, lau kilometroko bidea iragartzen digute Urizar mendiko tontorreraino, eta zazpi Armintzaraino.


Lehenengo ikuspegi ederrak

Solo batzuen artetik igaro ostean, lehenengo aldapa latza topatuko dugu. 200 edo 300 metro egin ostean leundu egiten da ordea, guztiz desagertu gabe ere. Azkenik, berriro agertuko gara asfaltozko errepide batera, etxe bi dauden leku berean. Hortik jarraituko dugu, gorantz beti. Honezkero, ikuspegi ederrez gozatu daiteke bidean etena egin eta buelta erdi eginda. Jata mendia ederto ikusten da orain, gure eskumara.

Denbora luzeegia igaro gabe baserri-auzo batera ailegatuko gara: Billabaso. Izen bereko baserria dago Maruri-Jatabeko erdigunetik datorren errepidearen ertzean. Hortik, eskumara. Zuzen jarraitu, eta eskuman bide estuago baten hasiera aurkitzean (asfaltozkoa halaber), horixe hartu.

Etxeak aldenduz doazkigun heinean, eukaliptu-basoek eta pinudiek inguratuko gaituzte. Eskumara so eginez, Jata izango dugu beti lagun; urrunago, anaia nagusia, Sollube. Zein baino zein harroago, beren antenak eta guzti. Kilometro bat inguru ibili ondoren, asfaltoak leku utziko dio hartxintxarrari. Zuhaiztiak eta belardiak zeharkatuko ditugu txandaka, eta halako batean, ezustean ia, baserri bat agertuko zaigu parean. Haren eskumatik pasa eta metro gutxira, dagoeneko mendiko pistan gaudela, bidegurutze batera iritsiko gara: eskaintzen zaizkigun hiru bideetatik, erdikoa aukeratu behar dugu.


Urizarreko tontorrerantz

Bidea estutuz doa, eta lurrezkoa da orain. Puska bat ibili eta aldapa gogor baten ostean, beste hiru bideren arteko hautua egokituko zaigu ostera ere, sasi artean ia. Erraz ikusiko ditugu ezkerrekoa eta erdikoa galerazten dizkiguten ikurrak. Eskumarantz eta beherantz jo beharko dugu, beraz. Dagoeneko itsasoa ikusten da, zuhaitz artean ozta-ozta bada ere.

Jaitsiera zurezko ate batean amaitzen da, eta haren gainetik salto egin behar da aurrera jarraitzeko. Bestaldean, errotulu batek ezkerrera joateko aginduko digu. Haren arabera, bost kilometro egin ditugu gure abiapuntutik. Urizarreko tontorrerako, berriz, beste kilometro bat gehiago bete beharko dugu, eta hiru eta erdi Armintzarako.

Igoeraren azken txanpan gaude, eta igarri egingo dugu. Hau bai aldapa latza! Eskuman, etengabe, itsasoa ikusi edo, gehienetan, igarri egingo dugu zuhaitzen arteko zirrikituetatik. Aldaparen goiko aldean, azkenik, bidegurutzea izango dugu berriz. Eskumarantz egin beharko dugu guztiz, ia 180 graduko bihurgunean. Laster ikusi ahal izango dugu, itsasertzean, Lemoizko zentral nuklearra. Aspalditxo gaude, izan ere, udalerri horretako lurretan.


Itsasertz osoa begi-bistan

Hemendik Urizarreko tontorrera txango lasai eta laburra besterik ez dugu egin beharko. Urizarmendik 295 metro baino ez ditu, baina ikuspegi ederraz goza daiteke bertan. Tontorra adierazten duen postontzitik aurrera, ordekan egingo dugu bidearen zati eder bat eta laster Ibaizabal itsasadarraren amaiera agertuko zaigu ezkerrera. Urrunago, Santanderko kostaldea. Eskumara ere Kantauri itsasoa dugu: Armintza hor dago gutxi gorabehera. Eta atzera begiratuz gero, Bermeoko La Gaviota gas natural plataforma eta Gaztelugatxe uharte ospetsua ikusiko ditugu.

Bost minutu baino gutxiago ibilita, zalantza sor dezakeen ingurura helduko gara, ez baitago inolako ikurrik. Ezkerrean goi-tentsioko dorrea dago, eta bide bat izan litekeenaren hasiera, baina guk eskumara joko dugu, jaitsiera hasiz. Hemendik aurrera etengabe bajatuko gara. Inoiz ote eta iratzea izango ditugu lagun bide bazterretan, inoiz eukaliptu eta pinu baso trinko samarrak. GR ikurrek berriro beteko dute beren funtzioa, ondo baino hobeto gainera. Ez dago galtzerik.


Armintza

Basoa eta mendia Gazitua auzora heltzear gaudela amaituko dira. Txaletez eta baserriz osatutako inguru lasaia da, eta bertan izango dugu Armintzako lehenengo ikuspegia. Ez itsusienetakoa, gainera. Beste kilometro bat eta herrian izango gara. Lemoizko udaletxea Urizar auzoan dagoen arren, Armintza da udalerriko gunerik biziena. Asteburuetan, eguraldiak laguntzen duenean behintzat, giro polita izaten da bertan. Portua bera txiki samarra da, eta naturak eraikitako txoko paregabe batean dago. Tamalez, herriak ez dauka beste arrantza-portu batzuen edertasunik, eta arrantzarik ere oso gutxi, beste hainbat lekutan bezala.

Garraio publikoa

Maruri-Jatabera ailegatzeko, Sopelatik Mungiarantz joango gara, BI-634 errepidetik. Gatika udalerrian Butroe auzoa zeharkatuko dugu -ezkerrean ikusiko dugu gaztelu ezaguna-, eta herriaren erdigunera heldu gabe ezkerrean agertuko zaigu Maruri-Jataberako bidea. Hurrengo bidegurutzean eskumara egin eta berehala ikusiko dugu eliza, muino gainetik zelatan. Autoa eliza ondoan utz daiteke txangoari ekin aurretik.

Armintzatik buelta oinez egin beharko dugu edo bestela, garraio publikoa erabil dezakegu nekeak saihesteko (luze joko digu ordea): Armintzatik orduro igarotzen da Bizkaibuseko 99. autobusa. Larrabasterran jaitsiko gara, Sopelako auzo horretatik, metro geltoki ondotik hain zuzen, Maruri-Jatabera doan autobusa irtetzen baita aldiro.

Beste aukera bat autoa Larrabasterran bertan uztea da (edo metroz joatea bertaraino). Maruri-Jataberako autobusa gelditzen den lekuaren ondoan aparkatzeko tokia dago.

Lemoizko zentrala
Armintzatik Bakiorantz joanda errepidez, hiruzpalau kilometrora, Lemoizko zentral nuklearra izan behar zuena dago. Jaio aurretik hildako umearen gorpua, Basordako senaiako inguru ederrean.

Urteak joan dira, baina zentralak zutik dirau, 80ko hamarkadako hasiera gorabeheratsuaren oroigarri. 234 hektarea betetzen ditu, itsasoaren eta lehorraren arteko mugan. Sekula lanik egin ez duen munduko zentral nuklear bakarra da, oso-osorik bisitatu litekeen bakarra beraz. Hala ere, erreaktoreetarako sarrerak orain gutxi itxi zituzten, hormak eraikiz bertan.

Lemoizko piztiaren etorkizuna hizpide izaten da aldiro-aldiro. Orain urte gutxi, Bizkaiko Foru Aldunditik etorri ziren berriak: zentrala museo bihurtu nahi omen zuten, zientzia eta teknologiaren tenplu halako bat. Hainbat urrats eman ziren norabide horretan, baina dirudienez garai hartan Aldundian ardura zeukan politikari baten guraria izan zen batez ere. Politikariak kargua galtzeaz batera hil zen egitasmoa. Inongo oinarririk gabeko egitasmoa bestalde, Iberdrolako bozeramale batek esandakoaren arabera.

Berme sendoagoa eduki zuen, antza, beste proiektu batek: zentral nuklearra izatera iritsi ez zena ziklo konbinatuko zentral bihurtzea, baina hori ere bertan behera gelditu zen. Basordako eraikinak hutsik eta axolakabe jarraitzen du, naturak bedeinkatutako txokoan orbain gris erraldoia. Zer nahi duzue esatea, badu nolabaiteko xarma edo.

LO EGITEKO

Maruri-Jataben:

- Garaizar landa-turismoa. Alboan Garaizar errota dauka, herriko eraikinik interesgarrienetakoa. Gaur egun museo bihurtuta dago errota, eta landa-turismoko ugazabek bisitaldi gidatuak eskaintzen dizkiete bezeroei.
Kurtzegana, 11.
94-615 52 13
3 Loramendi hotela
Erribera auzoa 38
94-674 47 91



Armintzan:

- Arresi hotela
Potugane, 7
94-687 92 08

JATEKO


Maruri-Jataben:

- Ibai-ondo erretegia
Goieta 28
94-615 55 83

- Leku-ona jatetxea
Sakalde 1
94-674 22 23


Armintzan:

- Begotxu jatetxea
Atalaia 5
94-687 93 99

- Noray jatetxea
Portubide 6
94-687 92 85


Azkenak
47 urteko gizon batek bere ama hil du Irunen

Atzo eguerdian labanaz eraso zion bere amari Irunen eta Donostiako Ospitalean hil da. Erasotzailea epailearen aurrean deklaratzeko esperoan dago.


Ipar Euskal Herriko lehen indarra izaten segitzen duela ohartarazi du ELBk, botoen %48 jasorik

Otsailaren 6 honetan zenbatu dituzte departamenduko laborantza ganberarako bozak. Biarnoa eta Ipar Euskal Herria biltzen dituen departamenduan lehen indarra izaten segitzen du agroindustriaren sustatzailea den FDSEAk baina indarra galdu du: %54tik %46ra pasa da.


2025eko urtarrila, mundu mailan inoiz erregistratu den urtarrilik beroena

Aurtengo urtarrila 1850. urteaz geroztik beroena izan dugu. Gainera, aurreko hilabeteen joera mantentzen du, azken hemeretzi hilabeteen artean, hemezortzigarrena da bero erregistroak apurtzen. 


Ehunka emakume hil eta bortxatu dituzte Kongoko Errepublika Demokratikoko espetxe batean

Nazio Batuen Erakundeak adierazi duenez, Goma hiria hartu ondoren hango espetxe batean zeuden ehunka emakume bizirik erre zituzten M23ko matxinoek, eta denak hil. Herrialdearen ipar ekialdean borrokan diharduten talde armatuek sexu indarkeria "arma gisa" erabili dutela... [+]


EITBko Euskara Batzordearen adierazpena

Idatzi honen bidez, EITBko Euskara Batzordeak eta azpian sinatzen duten EITBko organoek euren kezka eta gaitzespena agertu nahi dituzte azken hilabeteetan EITBko zuzendaritza-postuetarako abian ipini diren hautatze-prozesuak direla eta, gutxietsi egin baita euskararen... [+]


Euskal Herrian Euskarazek manifestazio nazionala deitu du apirilaren 6rako Baionan

Manifestazioa goizeko 11:30ean izango da, Justizia Jauregian. Mugimenduak euskaldunon eskubideen alde eta auziperatuekiko elkartasunean luzatu du deialdia. Auziperatuek iazko Euskararen Egunean Baionako Justizia Auzitegian "Justizia Euskararentzat" pintaketa egin zuten... [+]


Trumpen Gazarako proposatutako garbiketa etnikoak hautsak harrotu ditu nazioartean eta AEBetan

AEBetako presidentearen Gazako palestinarrak kanporatzeko asmoak aurkako erreakzio ugari eragin ditu nazioarteko nahiz herrialdeko politikan, baita Alderdi Errepublikanoan ere. Gehienek "garbiketa etnikoa" sustatzea egotzi diote, baina Trumpek bere asmoa berresten... [+]


Maddi Isasi, LABeko idazkari feminista
“LAB Euskal Herri feminista baten eraikuntzan ekarpen sindikala eginen duen subjektua izatea nahi dugu”

Izena duen oro bere izanaren jabe liburua plazaratu du LAB sindikatuko idazkaritza feministak, hainbat kide feministaren lekukotasunak oinarritzat harturik. "Genealogia edo glosario bat gauzatu dugu edo, agian, gauza biak batera dira edo baliteke ez izatea ez bata ez... [+]


Ortuzarrek ez du EAJko buru izaten segituko eta bidea libre utzi dio Estebani

EAJren barne prozesuan ez du bere burua aurkeztuko, nahiz eta garaile irten den orain arteko bozketetan. Itxura guztien arabera, Aitor Esteban izango da EBBko buruzagi berria.


Armagintza sustatzeko Jaurlaritzaren konpromisoa adierazi du Torres lehendakariordeak, Zedarriak-i erantzunez

Bigarren lehendakariorde eta Ekonomia, Lan eta Enpleguko sailburuak armagintza industria goraipatu eta zabaldu diren “aukera” berrien aurrean sektorea “babestuko” duela azaldu du. “Beste kontu bat da gutako bakoitzak izan ditzakegun posizio... [+]


Zaldibarko hondamenditik bost urtera, erantzukizunak argitu gabe eta zabortegien kontrola ezbaian

Bost urte bete dira Zaldibarren 800.000 tona zabor maldan behera amildu eta Joaquín Beltrán eta Alberto Sololuze langileak aurretik eraman zituenetik. Ikerketa judiziala amaitu gabe dago oraindik, Verter Recycling enpresak ez du ezer ordaindu zigilatze lanengatik,... [+]


Kaldereroak: ‘blackface’ bat donostiar erara?

Ni ez dut nahi nire alaba ijitoz mozorrotzea kaldereroetan. Nik ez dut nahi nire alabaren eskolako haur ijitoak ijitoz mozorrotzea kaldereroetan. Ijito izatea ez delako mozorro bat. Ijito izatea ez delako urtean behin egiten den festa bat, arropa exotikoekin eta aurpegia ikatzez... [+]


2025-02-06 | dantzan.eus
Lazkaon aspaldi galdu ziren inauteriak berpiztuko dituzte

Lazkaon 1960-70ko hamarkadan galdu ziren inauteriak berreskuratzeko asmotan dabiltzala irakurri dugu azken asteetan. Festa haietatik abiatuta herriko hainbat talde elkartu eta otsailaren 28an plazaratuko dira inauteriak ospatzera. Xehetasun gehiago jakin nahian Oin Arin dantza... [+]


2025-02-06 | Gedar
Autobusak antolatu dituzte ostiralean Gasteizera joateko, Maccabiren aurkako manifestaziora

Israelgo Estatuko saskibaloi taldeak ostiralean jokatuko du Gasteizen, eta mobilizatzera deitu du Palestinarekin Elkartasunak.


Berriztagarrien lurralde plana aldatu du Jaurlaritzak, eskala handiko eolikoei toki gehiago egiteko

Abenduaren 20an Eusko Jaurlaritzak planaren behin-behineko bertsioa onartu zuen eta gaitasun “baxu eta ertaineko” eremu ugari gaitasun “ertain eta altukoak” bezala ageri dira orain.


Eguneraketa berriak daude