Juanjo Aroz: «Zientzia-fikzio liburu batean esandakoa egia bihurtzen da hiru urtean»
Zelan definitu zientzia-fikzioa?
Zer da fikzio espekulatiboa?
Edozelan, zientzia-fikzioa zientziarekin lotzeko joera dago. Hots, oraindik oso urrun dauden aurrerakuntza teknologikoekin eta abarrekin... Eta ez hainbeste politika-fikzioarekin. Ez dut uste 1984 eleberria zientzia-fikzioarekin lotzen denik, bertan ez baita ageri teknologiaren ikuspuntutik aparteko ezer.
Eta hala ere zientzia-fikzioaren zutabeetako bat da, Aldous Huxleyren Bai mundu berria bezala, edo Frankenstein bezala. Garai batean, II. Mundu Gerrara arte gutxi gorabehera, zientziari lehentasuna ematen zitzaion. Baina 60ko hamarkadan Ingalaterrako eta AEBetako egile batzuk soziologiaz, sexologiaz, psikologiaz... ziharduen zientzia-fikzioa idazten hasi ziren. Ez zuten hitz egiten hondamendi nuklearraz edo ez dakit zein makinaz, gizakien arazoez baizik, askoz arazo hurbilagokoez. Eta haustura egin zen aurreko garaiarekin, Urrezko Garai zeritzan harekin. 90eko hamarkadan beste gertakari garrantzitsu bat izan zen: ziber-punka. Matrix bezalako pelikulak eta abar. Gaur egun, azkenik, oso liburu gutxik dauka zientzia-fikzio errotulua; bilduma orokorretan bilatu behar dira, eta gai orokorretaz arduratzen diren idazle batzuek ere zientzia-fikzioa erabiltzen dute euren eleberrietan.
Baina generoa bizirik dago oraindik...
Barkatu: zerk?
Horren ezaugarriez ari zinen...
Jende gehienarentzat, zientzia-fikzioa planeta honetatik kanpo dagoen zerbait da. Esan nahi dut zientzia-fikzio istorioak espazioan gertatu behar direla. Asimov dugu batetik, Star Wars bestetik, Star Trek, 2001: a space odyssey... Dena da espaziontzi eta planeta.
Garai nahaspilatsua dugu hau: aldaketa asko, eta oso azkarrak. Zientzia-fikzio sortzaileentzat ona da hori?
Arozek gazteleraz idatzitako lanak argitaratzen ditu, eta Espainiako Estatua dauka banaketa-eremu. Lau hilean behin kaleratzen du liburu bat -"ezin izango nuke gehiago egin, neuk egiten baitut dena" dio-, inoiz ez 500 aletik gora. Guztiak agortzen dira, jakina, baina hala ere ezin du argitaraldi bat baino gehiago egin, legez irabazi asmorik gabeko bilduma delako Espiral: "Eskubide guztiek idazlearen esku jarraitzen dute une oro". Liburu batek arrakasta handia badauka eta ale gehiago argitaratu behar badira, beste argitaletxe batek egin behar du lan hori.
Salmentan lortutako dirua gastuak kitatzeko erabiltzen du Arozek. "Eremu profesionalera igaro ninteke, eta eskatu egin didate gainera, baina nik nahiago dut honela jarraitu. Bestela, ezin izango nieke egile berriei gehiago lagundu". Espiral, izan ere, zientzia-fikzio idazle modura lehen urratsak egin nahi dituztenei ate bat eskaintzeko sortu zen, eta horretan jarraitzen du.
Argitaratzen dituzun lan guztiak idazle ezezagunek idatzitakoak dira?
Idazle batek ospea lortu eta gero, ez da gehiago zugana itzultzen?
Eta zuri arrengura ematen dizu horrek, edo poza?
Poza, horrek esan nahi duelako arrakasta izan dudala. Idazleen heren bat hasiberriak direla esan dizut. Horietatik gehienak desagertu egiten dira. Agian bostetik batek jarraituko du, eta hamarretik bat iritsiko da argitaletxe profesional batera.
Bilbotar batzuen lanak ere argitaratu dituzu, ezta?
Bide batez: iritsi zaizu inoiz euskaraz idatzitako lanik?
Euskalgintzak Senpereko Larraldea etxea faltan botako du. Uda gabe, Bertsularien lagunak, bertan gelditzen den azken elkarteak, lekuz aldatuko du eta etxea hetsiko dute. Euskararen, euskal kulturaren eta arteen ohantzea izan da Larraldea, urte luzetan Andoni Iturrioz mezenasak... [+]
Berrogei urte dira Euskal Herrian autismoaren inguruko lehen azterketak eta zerbitzuak hasi zirela. Urte hauetan asko aldatu da autismoaz dakiguna. Uste baino heterogeneoagoa da. Uste baino ohikoagoa. Normalagoa.
Txinparta izeneko prozesua Martxoaren 21ean hasiko da eta urte bete iraungo du. "Udaberriaren hasierarekin batera proiektu herritar berri bat" aurkeztu nahi dutela adierazi dute.
PP, Vox, Junts eta EAJren botoekin Espainiako Kongresuak onartu du otsoa espezie babestuen zerrendatik ateratzea eta, horren ondorioz, berriz ehizatu ahal izango dute Duero ibaitik iparrera.
Itxaron zerrendak gutxitzeko Osasunbideak hartutako estrategiak gaitzetsi ditu Plataformak
Protestak 24 ordu bete dituenean, suhiltzaileak bertaratu dira udaletxera eta kateak moztu dizkiete bi gazteei. Bi kateatuek gaua bertan igarotzea "udaletxearen hautua" izan dela adierazi du Gazte Asanbladak, eta udalaren ordezkariek "ekintza deslegitimatzeko eta bi... [+]
Ez da gauza berria politikari profesionalak gizarteko arazoak estaltzeko ahaleginetan ibiltzea. Azkenaldian Denis Itxaso -EAEko Etxebizitza sailburua- entzun dugu etxegabetzeei garrantzia kenduz eta aditzera emanez gurean bazterreko fenomenoa direla; eta Begoña Alfaro... [+]
Iruñeko Zaldiko Maldiko Elkartean eta Baigorriko Bixentainean aurkeztu da aurtengo Nafarroaren Eguna, egun berean. Ohi bezala, apirileko azken igandearekin bat egingo da festa Baigorrin, eta horrez gain, apirilean hainbat ekitaldi egingo dira eskualdean.
Antropozentrismoaren aldaera traketsena eurozentrismoa izan zen. Europako mendebaldea, geografikoki, Kontinente Euroasiarraren penintsula txiki bat besterik ez da, baina lau mende luzez gertaera demografiko, teknologiko eta ideologiko batzuk zirela medio, bazter horretako... [+]
Hezkuntza eredu propioa "ezinbestean" independentziatik etorri behar dela adierazi dute, eta sistema propio hori "publikoa eta komunitarioa" izatea nahi dutela. Ikamak deituta, goizean zehar piketeak egin dituzte Euskal Herriko hainbat hezkuntza zentroetan.
Euskal Pilotako Nazioarteko Federazioaren eta Espainiako Federazioaren arteko gatazkak bere horretan jarraitzen duen bitartean, Jose Manuel Rodriguez Uribesek euskal selekzioaren aldeko adierazpenak egin ditu. Desadostasunak direla eta, Nazioarteko Pilota Federazioaren eta... [+]
Badakizuenok badakizue, beste gauza asko bezala, euskararen aldeko borrokan ere politikoek, eragile batzuek eta hedabideek beraien antzezlana saldu nahi digutela, benetakoa balitz bezala.
Lehen urtean pozik jaso nuen, "Euskaraldi" hau. Zer edo zer zen, ezer ez zegoela... [+]
Euskarak, mendez mende, zapalkuntza sistematikoa jasan du, eta oraindik ere borrokan dabil egunerokoan bere leku duina aldarrikatzeko. Hizkuntza baten desagerpena ez da inoiz berez gertatzen; planifikazio politiko eta sozialak eragiten du zuzenean. Euskaldunoi ukatu egin izan... [+]
Puntueusek eta Cyberzaintzak elkarlanean ikusentzunezko baliabide pedagogiko bat sortu dute gazteentzat eta haiekin lan egiten duten profesionalentzat: irakasle, guraso eta hezitzaileentzat. Ikusentzunezko honen bidez, ziberjazarpena ezohiko ikuspegi batetik... [+]
Kamioiak ez sartu ez atera. Horrela eman dute goiza BSHko Eskirozko lantokian. Parez-pare langileak aurkitu dituzte protestan. Hilkutxa batekin, elkarretaratze formatuan lehenbizi eta Foruzaingoak esku hartu behar zuela jakin dutenean eserialdia egin dute erresistentzia pasiboa... [+]