Etxebizitzen legea udalen aterpe


2021eko uztailaren 19an
Eusko jaurlaritzako Etxebizitza Sailak duela aste batzuk aurkeztu zuen Etxebizitza Bideratzeko 2006-2009 Plana. Plan honek helburu eta zifra zehatzak jasotzen ditu eta Javier Madrazok zuzentzen duen sailaren asmoa da urte horietan 27.000 etxebizitza babestu eraikitzea -kopuru horren herena alokairurako etxebizitzak izango lirateke-. Datu horrek aurreko lau urteetako kopurua gainditzen du -16.200 etxebizitza babestu eraiki zituzten 2002-2005 artean- eta gero eta etxebizitza babestu gehiago eraikitzeko joerari eusten dio. Baina datuak datu, asko dira oraindik etxebizitza baten beharra duten herritarrak -EAEn 80.176 pertsona zenbatu ditu Eustatek- eta etxebizitza librearen prezioaren gorakada azken aldian zertxobait moteldu den arren, askorentzat ezinezkoa da horren produktu garestia eskuratzea. Ondorioz, etxebizitzaren gaiak arazo larria izaten jarraitzen du, batez ere gazteen artean.

Hain zuzen, zenbait sindikatu eta sektoretatik Etxebizitza Plan berria kritikatu dute, beren ustez garrantzi gehiago ematen zaiolako salmentako etxebizitzari alokairuko etxebizitzaren kaltetan. Horretaz gain, salatu dute Etxebizitza Sailaren Planak ez duela etxebizitza eskaria asetuko eta familia asko etxebizitzarik gabe geratuko dela oraindik. Arartekoak ere zenbait «hutsune» ikusi ditu alde horretatik, nahiz eta Plana aurrerakoia dela aitortu.



Lurzoruaren Legea oinarri

Etxebizitza Plana Lurzoruaren Lege berritik eratorria da. Hain zuzen, Ezker Batuaren esku dagoen sailak Lege berria martxan jarri arte itxaron du Plana aurkezteko. Planak zifra zehatzak aurkezten baditu, Legeak honen oinarriak finkatu ditu iraila bukaeran abian jarri zenetik.

Baina orain arteko ibilbidea ez da samurra izan eta Madrazoren sailak batzuekin eta besteekin negoziatu behar izan du akordio batera iritsi eta Legea aurrera ateratzeko. Joan den urtean lehenengo saiakera egin zen Legea onartzeko, baina orduan Eusko Legebiltzarrak atzera bota zuen. Hala ere, Lakuako Gobernua sostengatzen duen hirukoaren artean desadostasunak hasieratik nabarmendu ziren arren, azkenean, Etxebizitza Sailaren eta EUDELen artean adostasuna lortu zuten eta itundutako Lurzoruaren Lege berriak EAJ, EA, EB, PSE-EE eta Aralarren babesa jaso zuen ekainaren 30ean Legebiltzarrean egindako saioan. EHAKk eta PPk, aldiz, kontra bozkatu zuten.

EUDELekin egindako akordio horrek kritika ugari jaso ditu hainbat elkarteren ahotik. ELA sindikatuko Julene Gabiolak ARGIAri azaldu dioenez, hasieratik ikusi dira alderdien interes ekonomikoak eta «hasieran aurkezturiko aurreproiektua murrizten joan da» negoziazioek aurrera egin ahala. Etxebizitza Guztiontzat plataformak ere -ehun elkarte baino gehiago batzen ditu- balorazio ezkorra egin du Lege honen inguruko txosten batean. Plataforma honen ustez, Lurzoruaren Legeak ez du bermatuko herritarren etxebizitza eskubidea eta «beste aukera galdu bat» izan da. Aldiz, EUDELek jarrera baikorra azaldu du; Karmelo Sainz de la Maza elkarteko lehendakariaren iritziz «udalen adin nagusitasuna onartu da» lege horren bidez, eta etxebizitza eskaintza dibertsifikatu egingo da, beraiek eskatu bezala. Horren haritik, Javier Madrazo sailburuak Lege «munizipalista» dela esan zuen, prentsari egindako adierazpenetan.



Etxebizitza tasatuak, figura berri bat eta eztabaida gehiago

Baina zertan datza EUDELek aipatutako etxebizitzaren dibertsifikazio hori? Zer aldatuko da? Legeak etxebizitza figura berri bat aurreikusten du, etxebizitza tasatuak. Etxebizitza Saileko zuzendaria den Iñigo Maguregik azaldu digunez, babes ofizialeko (BOE) eta merkatu libreko etxebizitzen artean kokatzen da tasatua: «Ideia da BOEak eskatzen dituzten segmentu altuetako jendea etxebizitza tasatuetara pasatzea». Horrela, etxebizitza tasatu horiek babes ofizialekoen prezioa bider 1,7 balioko dute gehienez ere -babes ofizialekoen bataz besteko prezioa 117.000 euro da-.

Lurzoruaren Legeak babesturiko etxeen erreserbak ere definitzen ditu. Zehazki esateko, lur urbanizagarrietan babesturiko etxebizitza kupoa eraikitako guztien %65etik %75era igo da eta lur urbanoetan %20tik %40ra. Baina portzentaje horietan etxebizitza tasatuak ere sartzen dira -%20 tasatuak behar dute izan- eta hain zuzen, tasatuen kupo hori izan da eztabaidagai nagusietako bat. Karlos Martinez de Morentin Elkartzeneko kideak zera esan digu horren inguruan: «Baliabide gutxiago dituztenei soluzioak eman beharrean, prezio tasatuaren etxebizitzen alde egin dute». ELAko Julene Gabiolaren hitzetan etxebizitza tasatuak ez dira «babestutzat» hartu behar eta ELAren iritziz «ez du balio errenta handiago dutenengatik arduratuta egotea, gutxiago dutenei soluziorik ematen ez zaienean».

Aitzitik, Iñigo Maguregi Etxebizitza zuzendariak hainbat gauza nabarmendu ditu Lege berriaren inguruan: batetik, etxebizitza babestuak egiteko behartuta dauden herriak 3.000 biztanle baino gehiago dituztenak izango direla hemendik aurrera -lehenago 7.000 biztanleetan zegoen muga-; eta bestetik, 20.000 biztanletik gora dituzten herriak alokairuko etxebizitzentzat erreserbak egitera derrigortuta daudela. Etxebizitza tasatuei dagokienez Maguregik dio egia dela %55 babes ofizialera bideratuko dela -babesturiko kopuru osoari tasatuen %20 kenduta-, baina portzentaje hori metro koadroari dagokiola eta ez etxebizitza kopuruari: «Horrek esan nahi du babes ofizialeko etxebizitza kopurua %60 inguru izango dela, pisu txikiagoak direlako. Beraz, diferentzia ez da hainbestekoa».


Arau Subsidiarioak. Zer dira?

Arau Subsidiarioak udal batek hirigintza antolatzeko dituen arau oinarrizkoenak dira. Horien bidez finkatu dezake udalak non eta zer eraiki daitekeen. Arau Subsidiarioak estuki lotuta daude Lurzoruaren Legeari eta testu berriak horiei buruzko aldaketa bat dakar gainera: 7.000 biztanletik gorako udalerriek beren Arau Subsidiarioak onartu ahal izango dituztela, alegia. Orain arte arau horiek Diputaziora igortzen ziren, bertan onartu zitzaten, baina hemendik aurrera ez da filtro horren beharrik izango. Etxebizitza Sailak azaldu duenez, aldaketa hori egin da Arauak berritu eta etxebizitzak eraikitzeko prozesua bizkortzeko. Dena den, Lege berriak filtro bat kentzen badu ere, beste filtro moduko bat jartzen du aldi berean. Izan ere, 7.000 biztanletik gorako udalerriek Etxebizitza Batzorde Aholkulari bat izan beharko dute derrigorrez, eta batzorde horretan talde ekologistak eta auzo elkarteak sartu ahal izango dira.

Etxebizitza babestuak eraikitzeko epeak arintzeko asmotan Madrazoren sailak sustaturiko Legeak beste figura bat aurreikusten du, agente urbanizatzailearena: «Udalak bi aukera zituen, lur jabeen esku utzi eraikitzeko prozesua edo lan hori berak egin -dio Maguregik-, baina Udal askok ez du dirurik horrelakorik egiteko eta jabeak ados jartzen ez badira denbora asko pasa daiteke, horregatik hirugarren bat sortu dugu». Agente hori da hirugarrena eta bere egitekoa urbanizazio prozesu guztia eramatea da, jabeak ados jartzen ez badira. Elkarte askoren iritziz, agente honek lurraren kudeaketa pribatizatuko du: «Figura honi esker udalak ez du herritarren aurrean aurpegirik eman beharko. Azken finean, administrazio publikoen zerbitzura dagoen gerente pribatua da», dio Karlos Martinez de Morentinek.


Interes handiegia du metro koadro bakoitzak gure herrian

EAEn onartu den Lurzoru eta Hirigintza Legea interes ekonomiko eta ideologiko ezberdinen arteko borroka baten ondorio da, gure herri txikian gero eta lur urbanizagarri gutxiago geratzen baita. Ezker Batuak gidatzen duen Etxebizitza Sailak zenbait aldaketa hitzartu behar izan ditu berak hasieran planteatutako proiektuarekiko eta horrek udalei ahalmen gehiago eman die -baita horien atzean egon daitezkeen presio taldeei ere-. Udalek errazago kudeatu ahal izango dute hemendik aurrera lur zorua eta etxebizitza tasatuei esker diru sarrera gehiago izango dute.

Bestalde, Lege honen bidez etxebizitza babestu gehiago egin ahal izango da eta gizarte segmentu handiago batek hautatu ahal izango du babestuta dauden etxebizitza horietara -goiko segmentua bada ere-. Baina alokairuko etxebizitzaren aldeko apustu garbirik ez da egiten, hauen portzentajea txikia baita oraindik. Alde horretatik garbi ikusi daitezke Javier Madrazok zuzentzen duen sailak dituen mugak.

Alokairua, borondate politikoaren esku?
Eusko Jaurlaritzaren Etxebizitza Planak alokairurako 8.500 etxebizitza berri egitea aurreikusten du, baina talde sozialentzat hori ez da nahikoa eta alokairuko etxebizitzen parke publikoa handitu behar dela diote.
Bestetik, talde horiek eskatu dute hutsik dagoen etxebizitzak merkatura ateratzeko neurriak hartzen hasteko. Hain zuzen, Etxebizitza Sailak aurreko lau urtekoan jarri zuen martxan Bizigune programa, 5.000 etxebizitza huts merkatura ateratzeko asmoarekin; Plan berriak ordea, 5.000 maizterrentzako lekua lortzea jarri du helburu. Sindikatu eta elkarteek jaitsiera hori salatu dute eta erakundeei eskatu diete zerga fiskalak handitzea, etxebizitza hutsak dituzten jabeak zigortzearren.


Dirurik ez dago, ez bada biltzen

Etxebizitza Sailetik adierazi dute alokairuko babesturiko etxebizitza gehiago ez dutela eraiki dirurik ez dutelako. Etxebizitza horiek babes ofizialeko etxebizitzen salmentak emandako diru sarrerekin eraikitzen dira, alokairua ez omen delako errentagarri. Ildo horretatik, kontraesan nabarmena da Diputazioek etxebizitza erosteko desgrabazio fiskalak egitea, salmenta sustatzen baitu horrek eta etxebizitzen prezioa igoarazten. Gastu fiskala alokairurako erabiltzea izan da egindako proposamenetako bat, baina Diputazioek ez dute horrelakorik onartu, alderantziz, desgrabazioak handitzeko asmoa agertu dute. Horrela, agerian geratu da erakunde ezberdinen arteko borondate politikoa beharrezkoa dela.


Azkenak
Sarako Idazleen Biltzarraren 42. edizioak euskal idazle eta irakurle andana bildu ditu

Ekintza sorta ugariko bi eguneko egitaraua eduki dute bertaratu diren irakurleek: besteak beste, liburu azoka, ikuskizunak, tailerrak eta mahai-inguruak izan dituzte. Maider Elcano koordinatzailearen ustez, Biltzarraren indarra idazleei eta sortzaileei lekua ematen dien... [+]


Pertsonon datu-pribatutasuna ezbaian, delinkuentziaren aitzakian

Kondenatutako atzerritarren nazionalitateari buruzko datuak argitaratuko dituela adierazi du Erresuma Batuko Barne ministroak. Bide beretik, pasa den astean ezagutarazi zen Aste Nagusian atxilotutako 79 pertsonaren argazkiak filtratu zituela Ertzaintzak.


2025-04-23 | Jon Torner Zabala
Madrilgo mugimendu ekologistan infiltratutako beste polizia bat atzeman dute

2002az geroztik Espainiako Estatuko hainbat kolektibotan infiltratutako hamabi poliziaren berri eman dute La Directa eta El Salto agerkariek. Nieves López izen faltsua baliatzen zuen Espainiako poliziaren kasua da publiko egin duten azkena. El Salto-k argitaratu duenez,... [+]


2025-04-23 | El Salto-Hordago
Arun Kundnani: “Arrazakeriak gizarteko baliabideen banaketarekin du zerikusia”

Militante eta ikerlari antiarrazistak abiapuntu argia adierazten du: arrazakeriaren aurka borrokatzea ez da zeregin psikologiko edo diskurtsibo bat, baizik eta egiturak desegiteko premia.


Militarizazioan beste urrats bat eman du Espainiako Gobernuak: 10.471 milioi euro gehiago bideratuko ditu Defentsara

Espainiako Gobernuak urte amaierarako Defentsara bideratuko duen gastua Barne Produktu Gordinaren %2 izango da: 33.123 milioi euro. Sánchezek adierazi du erabaki horrek "Espainiaren segurtasuna bermatzea" eta armadaren baliabideak "modernizatzea" dutela xede.


Ukrainarako “irtenbidearen” bila, edo ez?

"Bakearen" bidean, Errusiak proposatu du kontrolpean ez dituen lurraldeei uko egitea. Trukean AEBk hainbat onura emango dizkio, Financial Timesen arabera. Hala ere, Kremlineko bozeramaile Dmitry Peskov-ek abisu egin du: "Ez fidatu hedabideez, ezta errespetagarriak... [+]


2025-04-23 | Jon Torner Zabala
Gipuzkoako klub batean jokatzeko ez da derrigorrezkoa izango eskola kirolean parte hartzea

EAEko Auzitegi Nagusiak agindu ostean eskola kirolaren aurkako epaia berehala betetzeko, Gipuzkoako Diputazioak jakinarazi du erabakia "onartu eta errespetatu" egingo duela, helegiterik ez duela aurkeztuko, eta aurrez Espainiako Auzitegi Gorenean jarritako kasazio... [+]


Herritarren kexuaren gainetik pasaz, aitzina doa Gatika-Cubnezais itsas azpiko kable elektrikoaren eraikuntza

Obrak "abiadura handian" doazela deitoratzen dute makroproiektuaren kontrako kolektiboek. Landetako THT Ez taldeak hitzaldia antolatu du apirilaren 27rako, ozeanoei buruzko nazioarteko hainbat aditurekin, tartean, Paul Watson baleen aldeko ekintzaile... [+]


2025-04-23 | Behe Banda
barra warroak
Unpopular opinion

Ez da lehenengo aldia, aditua izan ei naiz kontraesanetan. Oreka, baietzaren eta ezetzaren arteko muga non marraz daitekeen bilatzen. Analisi topografikoa, neurriz neurri morala triangelatzen. Tatuaje erraldoia bekokian: Bai, baina… Erabaki batera iristeko, inoiz nire... [+]


Almidoitik eratorritako mikroplastikoak kaltegarriak izan litezke osasunerako

Almidoiarekin egindako plastiko biodegradagarrietatik sortutako mikroplastikoek saguen osasuna kaltetzen dutela ikusi dute esperimentu batean. Ikertzaileek ohartarazi dute ezinbestekoa dela bioplastikoen segurtasuna hobeto ikertzea, haien erabilera handitzen jarraitu aurretik,... [+]


Emakumeek lan munduan izandako garrantzia islatu dute Arabako Arte Ederren Museoan

Arabako artisten 35 lan paratu dituzte Emakumea. Familia eta lana erakusketan, Gasteizen. Aukeraketa egiteko, kanpoan utzi dituzte historian zehar emakumeak sarritan margotu izan diren beste egoera eta estereotipo batzuk, eta lanari lotutakoei eman diete garrantzia. Urriaren... [+]


Argalarioko parke eolikoaren aurka agertu da Bizkaiko Foru Aldundia, ingurumenean eragingo lituzkeen kalte “kritikoengatik”

Natura Ondarearen Zerbitzuak txosten bat aurkeztu du Barakaldoko mendi horretan bost haize errota jarri nahi dituen Iparaixe II proiektuaren aurka. Barakaldoko Udalak duela urte eta erdi eman zion ezezkoa egitasmoari, Mendietan Eolikorik Ez–Barakaldo plataformaren... [+]


Azokaroa: sei ekintza kultural Ziburuko 6. azokaren atarian

Apirilaren 30etik aurrera Azokaroa-ren lehen printzak sumatuko dira Ipar Euskal Herriko zenbait txokotan. Uxue Alberdi egongo da Hetero liburua aurkezten, Maialen Lujanbiok errezetaldia eskainiko du eta Maddi Sarasuak bere liburuaren aurkezpen musikatua egingo du senide eta... [+]


Ernaik “nazio bulkada berri bati” ekiteko asmoa adierazi du Berriozarren egindako Gazte Topagunean

Ostegunetik igandera bitarte egindako topagunean 3.000 lagunetik gora bildu dituela esan du Ernaik. Larunbat iluntzean egin dute jardunaldietako ekitaldi politiko nagusia, gazte antolakundeko bozeramaile Amaiur Egurrolak hitza hartuta. Aberri Egunaren harira EH Bilduk... [+]


Laborantza lurrak babesteko barazki landaketa herrikoia antolatu dute Marienean

Kanboko (Lapurdi) lurrak babesteko deia zabaldu dute ELB, Lurzaindia eta Ostiak. Maiatzaren 17an ibilaldia, ekitaldia eta landaketa herrikoia antolatu dituzte. "Lurraldearen oraina, eta geroa ere, gure inplikazioaren araberakoa da", adierazi dute.


Eguneraketa berriak daude