Iñaki de Jauna auzia: Mendekua eta justiziaren baldarkeria


2021eko uztailaren 27an
Goizeko 10:30ean hasiko da epaiketa dena ondo badoa, puntuan ekitea ezohiko gauza baita Auzitegi Nazionalean. Espainiako komunikabideen arreta han bilduko da, piztia nola agertzen den lau haizetara zabaltzeko. Auzitegiaz gain, hori guztia izango du aurrean Iñaki de Juanak 63 eguneko gose greba utzi zuenetik 20 egunera.

Hasiera batean fiskalaren 96 urteko espetxe zigorrari egin beharko dio aurre, baina fiskaltzak jadanik iragarria du eskaera sei urteko espetxe zigorrera jaitsi dezakeela. Kontua da ez 96 ez 6, Iñaki de Juanak libre atera beharko lukeela bere aurkako salaketetan ez dagoelako zigorrerako oinarri juridikorik.

Hiru zigor eskarirekin abiatu zen auzia: 12 urteko espetxe zigorra talde terroristako kide izatearen akusaziopean; beste 14na urte sei espetxe funtzionariori Gallizo izeneko iritzi artikuluan luzatutako ustezko mehatxuengatik; eta funtzionario bakoitzari 30.000 euroko ordainketa kalteordain gisa. AVT (Terrorismoaren Biktimen Elkartea) ere akusazioen artean da eta bere eskaria eta argudioak fiskaltzarenak dira, berdin berdinak. AVTk, dena den, jada iragarri du ez duela zigor jaitsierarik egingo.

Kontua da akusazioek ez dutela inongo oinarririk, epaiketak aurrera egin ahala argi ikusiko den bezala, eta besteak beste horrexegatik, alde guztiek beren lana bukatu ondoren, Jesus Alonso fiskalak epaiketaren ondorioetan zigorra sei bat urtera murriztuko ei du.

Hasteko, talde armatuko kide izatearena ezabatuko du, justiziaren ikuspegitik norbait preso dagoenean ezin baita erakunde armatu bateko kide izan, bestela delitu beragatik behin eta berriro epaitu ahal izango lukete.

Eta zertan oinarritzen da fiskala ETAko kide dela esateko eta etakide gisa egiten dituela delituak? Nagusiki espetxean euskal preso politikoen kohesioa bultzatzeko izandako jarreran, bai gose grebekin, txapeoekin edota hainbat komunikabidetara urteetan bidalitako artikuluekin.

Honekin batera, 1998an (fiskalaren salaketa idazkian data gaizki dago, gertakizuna 1988koa baita) Herrera de la Manchako espetxetik helikopteroz ihes egiteko Jose Luis Muñoz ETArako kaptatu izana leporatzen zaio De Juanari. Muñoz talde armatua laguntzeagatik zigortu zuten 1993an eta Donostiako presoaren abokatu Alvaro Reizabalen ustez delitu hori preskribituta dago jada.


El Escudo eta Gallizo

2004ko abenduaren 1ean Iñaki de Juanak El Escudo izeneko iritzi artikulua argitaratu zuen Gara-n eta abenduaren 30ean Gallizo. Azken honetan sei espetxe funtzionario aipatzen zituen, hainbat garaitan haiek izandako errepresio pasarteak deskribatuz: Miguel Angel Rodríguez, Francisco Sanz, Jesus Eladio del Rey, Manuel Martínez, Antonio Diego eta Ruiz abizeneko espetxe zuzendari bat. 16 orrialdeko zigor eskaeran, fiskalak ez du aipatzen non ikusten duen mehatxua, ezta nor den mehatxatua: «Halako eta halakoetan ikusten den bezala...», «esaldi edo paragrafo honekin mehatxatzen ditu...». Fiskalak egiten dituen beste iruzkin batzuetatik ondorioztatu behar dira ustezko mehatxuak.

Fiskaltzaren idazkiaren arabera, Iñaki de Juanak pertsona horiek izendatzea eta beren jarduera errepresiboa deskribatzea nahikoa da hauek ETAren ikusmiran jartzeko eta hori aski da mehatxu gisa hartzeko. Baina horrek esan nahi luke, ETAk eta Urliak Sandia kritikatu ondoren ETAk Sandiaren aurka egingo balu, Urlia dela horren errudun, edo hori leporatu ahal zaiola bederen.

De Juanaren aurkako akusazioek ez dute ez hanka ez buru, hori ezaguna da aspalditik, baina fiskalaren salaketa idazkia irakurrita askoz nabarmenago geratzen dira auziaren asmo politikoa eta baldarkeria juridikoa. Horrexegatik nekez uler daiteke absoluzioa ez den bestelako irtenbiderik. Edo uler daiteke, baina orduan Anna Politkovskaïa hil berri duten kazetari errusiarrak Txetxeniari buruz amaitu gabe utzi zuen erreportajearen klabeetan ulertu beharko litzateke.

Espainiako iritzi publikoaren aurrean zigor eskaera bat 96 urtetik 6 urtera jaistea ulertezina egin daiteke agian, baina PPk zirikatuko ez balu oharkabe xamarrean iragan zitekeen. Ez da kasua, ordea, eta beraz, ikusi beharko da honek nola eragiten duen epaiketan zehar. Preso donostiarraren Alvaro Reizabal abokatuak baditu auzia ahalik eta kalte txikienarekin ateratzeko heldu lekurik eta denak adierazten du auziaren bukaera norabide horretan doala. Besteak beste, ezaguna da Juan Maria Uriarte Donostiako gotzaina aritu dela bitartekari izan diren negoziazioetan.


Iñaki Bilbaoren aurrekaria: 2 urteko espetxea

Iñaki Bilbao presoak Baltasar Garzon epailea mehatxatzeagatik irailaren 7an jaso zuen zigorra ere hor dago. Fiskalak 12 urteko espetxe eskaera zuen eta azkenean 2 urtetan utzi zuen. Epaiketan Gallizo eta El Escudo artikuluetan mehatxuak daudela frogatuko balitz, aipatu epaia da aurrekarietakoa; ez da bakarra baina bai azkena. Espainiako iritzi publikoari begira, auziak bi urteko espetxe zigorrarekin bukatuko balu, De Juana laster kalean litzateke.

Fiskalak, besteak beste, peritu ugari eramango ditu -gehienak poliziak-, batez ere bi gauza frogatu nahian: aipatu artikuluetan mehatxua dagoela eta, batez ere, ETA eta ENAM gauza bera direla. Defentsak, besteren artean, han izango ditu peritu gisa Petxo Idoiaga eta Joxi Basterretxea EHUko irakasleak, aipatu artikuluen edukia ikuspegi zientifikotik baloratzeko.

Bukaeran, Auzitegi Nazionaleko Zigor-arloko 1. Salak erabaki beharko du. Sala hiru kidez osatua dago: Ricardo Rodríguez da lehendakaria, Fermín Echarri ponentea -epaia idazten duena- eta Flor María Luisa Sánchez.

Dena behar bezala badoa, De Juanak laster beharko luke kalean, espetxean ia 20 urte egin ondoren, legez zegozkionak baino bi gehiago. Baina ia 200 presorekiko, Iñaki de Juanaren amarrukeria judizialak legeztatu dituzte Parot doktrinarekin. Auzitegien bideak itxi dezake oraindik saio hori, Auzitegi Konstituzionala mintzatu gabe baita oraindik. Bestela, doktrina berri hau finkatu duen bultzada politiko berak desaktibatu beharko du. «Espainiako Auzitegi Konstituzionalak atzera bota du Parot doktrina», egunkarian titulu hori Iñaki de Juanak berak 2007ko edozein hilabeteko egun batean, Kontxako eserleku batean eserita irakurtzea litzateke amets gaiztoa ondo bukatzeko moduetako bat. Beste gauza askoren adierazle ere izango litzateke seguruenik.


De Juanaren kaleratzea eragozteko amarrukeria judizialak
Iñaki de Juana Chaos1987ko urtarrilean atxilotu zuten eta hainbat auziren ondoren ehunka urteko espetxe zigorra bizkarreratu zuen. Edozein modutan, 30 urteko espetxe zigor bakarra bete beharko zuen, 1973ko Espainiako Zigor Kodeak, zenbait zigor batzeko aukera eskaintzen zuelako, gehienez 30 urteko zigorra finkatuz. Legea eskuan, beraz, 2004ko urriaren 24an Algeciraseko espetxetik ateratzea zegokion De Juanari, jasotako erredentzioen ondorioz jadanik zigor osoa beteta. Ordura arte, ohiko prozeduran espetxeak egiten zuen erredentzioen kalkulua eta espetxeratuen zaintza epaitegiak onartu egiten zuen.

Urriaren 24 hartan, ordea, Auzitegi Nazionaleko Javier Gómez Bermúdez epailea buru zuen Zigor-arloko 1. Salak euskal presoaren irteera galarazi zuen, Madrilgo Espetxe Zaintzarako 3. Epaitegiak bere garaian sei urteri zegozkion erredentzioak baliogabetuta. Epaitegien arteko borroka eta guzti, De Juanak 2005eko abuztuaren 3an kalean beharko lukeela ebatzi zuen 1. Salak.

Ez zen hala izango, 2005eko urtarrilean Santiago Pedraz ordezkatzen zuen Grande Marlaska epaileak El Escudo eta Gallizo artikuluak eskatu zizkion Gara-ri. El Escudon ez zuen delitu zantzurik ikusi, baina fiskalak De Juana deklaratzera deitzeko eskaera mantendu zuen. Urtarrilaren 10ean deklaratu zuen eta ordurako Grande Marlaskak iritzia aldatu eta El Escudon erakunde armatuko kide izatearen zantzua ikusi zuen eta Gallizon mehatxuena, eta, ondorioz, auziperatze agindua eman zuen. Santiago Pedraz bere postura iritsi zenean, aldiz, bi artikuluetan ez zegoela delitu zantzurik eta auzia artxibatzeko agindu zuen ekainaren 14an. Baina judikaturatik zein politikarien mundutik egiten ari ziren presioak ez ziren txantxetakoak eta 2006ko uztailean, Auzitegi Nazionaleko Zigor Arloko 1. Salak auzia berriz zabaltzeko agindua eman zion Pedrazi. Presio horien adierazgarri da ebazpenaren aurretik Fernando López Aguilar Justizia ministroak esandakoa: «Salaketa berriak jarriko ditugu kaleratzeak eman ez daitezen!».

Ez dira txantxetakoak aipatutako pasadizoak, baina ondorengo lerroetan deskribatzen dena De Juanari erredentzio egunak kentzeko erabili diren trikimailuen erakusgarri da. 2005eko maiatzean Auzitegi Nazionaleko Salako osoko bilkura -12 epaile- egin zen presoari bi liburu idazteagatik zegozkion 350 egunetik erdia kentzeko. Horretarako De Juanak idatzitako bi liburu -«Días»(2000) eta «La senda del abismo» (2002)- berdinak zirela frogatu behar zuten. Ezinezkoa ezin da frogatu... Auzitegi Nazionalean ezik, eta arrazoi desberdinak argudiatuz, bi liburuak berdinak zirela ebatzi zen eta, beraz, liburu bati zegozkion 175 erredentzio egunak kendu zizkioten.


Azkenak
Herrialde Katalanetako herririk turistikoenak, eskuin muturraren bozen biltoki

Kataluniako azken hauteskundeetako eta Europako hauteskundeetako emaitzetatik abiatuta, presio turistiko handiena bizi duten Herrialde Katalanetako herrietan eskuin muturraren botoak nola egin duen gora aztertuko dugu.


Lastozko txapelak, gurpildun aulki bat eta hiru ibilgailu
Puigdemontek nola egin zien iskin poliziei?

Carles Puigdemonten ihesaldiaren bertsio bat kontatu du La Vanguardiako kazetari Mayka Navarrok, "iturri ofizialetatik lortua". Lastozko txapelak, gurpildun aulki bat eta hiru ibilgailu erabili zituzten mossoak nahasteko. Puigdemontek “gaur edo bihar” hitz... [+]


2024-08-09 | Euskal Irratiak
Baionako Euskal Museoak ehun urte bete ditu aurten

Mende batean, Baionako Euskal Museoak izan duen bilakaeraz erakusketa berezia sortu dute. Argazki, tindu edo objektuak ikusgai dira. 1924an William Boissel Bordaleko militarrak bultzatu zuen museoaren sorrera, "euskal herri tradizionalaren" ondarea babesteko... [+]


Sustantziarik gabea

Egia esan, pena ematen dit kritika honi izenburu hau ipintzea. Bizeten Carmen oso opera ederra da, sentimendu unibertsalak jorratzen dituena, hala nola pasioa, jeloskortasuna, maitatuaren posesioa, independentzia... Eta hori guztia musika-lan bikaina oinarri hartuta. Baina... [+]


Gasteizko jaietan izandako bi bortxaketak salatu dituzte

Bi bortxaketa eta beste sei erasoren salaketa zuzenak jaso ditu Gasteizko Mugimendu Feministak. Elkarretaratzea egin du erasoak salatzeko txosna gunean, ostegunean. Gasteizko Udalak elkarretaratzea ostiralean 11:00etan egin du. Erasoen harira ez dute inor atzeman, momentuz.


Euskal Herriko ikurrak kendu dituzte Atarrabiako pilotalekuan, Nafarroakoa izan ezik

Martxoaren 5ean zabaldutako auto batek armarria “kentzea edo ezabatzea” agindu zuen, “jarrera politiko baten aldeko posizionamendua” dela eta “neutraltasun politikoaren aurka” egiten duelako. UPNk jarri zuen salaketa, eta Atarrabiako alkate... [+]


Lodifobia eta patologizazioa Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean

Bizkaiko e28 koordinadorak salatu du kide trans lodi batek eraso lodifoboa pairatu duela Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean.


2024-08-09 | ARGIA
Uda honetan irakurtzea merezi duten sei liburu

ARGIAko erredakzioaren eskutik, sei irakurgai proposamen.


2024-08-09 | Axier Lopez
UPNk eta PSNk ez dute lortu Raimundo el Canastero zentsuratzea Tafallan

UPNk mozioa aurkeztu du Tafallako udalbatzan gobernu taldeari eskatzeko bertan behera utz dezala Raimundo el Canastero musika taldearekin zuen kontratua jaietan kontzertu bat egiteko. Lizarrako jaietan izandako polemikaren ondoren etorri da zentsura eskaera. PSN batu zaio... [+]


2024-08-09 | Axier Lopez
Beste milioi bat euro eman die Jaurlaritzak erdarazko hedabideei

Kultura eta Hizkuntza Politikako sailak nagusiki gaztelania darabilten hedabideetan "euskarazko albisteak areagotzeagatik" diru-laguntzak banatu ditu beste urte batez. Ia milioi bat euro banatu dute Noticias, Gara eta Vocento hedabide taldeen artean, artikulu batzuk... [+]


Ertzain bat atxilotu dute homizidio saiakera egotzita, lan orduetatik kanpo hiru pertsonari tiro egiteagatik

Ertzaintzak ertzain bat atxilotu du, hiru pertsona hiltzen saiatzea egotzita. Agentea lan orduetatik kanpo zegoen, eta deklaratu zuen bere buruaren defentsan egin ziela tiro furgonetan zihoazen ustezko hiru lapurri. Ertzaintzaren ikerketaren arabera, gezurra da deklaratu duena.


Sardiniak ezetz esan dio kolonizazio energetikoari

Haize-erroten eta eguzki-plaken ezarpen zabalarekin kezkatuta, populazioa "espekulazio energetiko" gisa kalifikatzen duen joera bati aurre egiten ari da.


2024-08-08 | ARGIA
Venezuelako Askapenaren brigada
“Herriak eta gobernuak ez dute atzerapausorik onartuko”

Venezuelan dauden Askapena talde internazionalistaren brigadistekin hitz egin du ARGIAk, hauteskundeen osteko egoeraz eta etorkizunaz.


2024-08-08 | ARGIA
Puigdemont Kataluniara itzuli da zazpi urteren ondoren, eta berriz ere desagertu da

Carles Puigdemont erbestetik itzuli da Kataluniara zazpi urteren ondoren. Salvador Illaren inbestidura saiora joan baino lehen, Bartzelonako Garaipenaren Arkuan hitzaldi labur bat eman du milaka lagunen aurrean. Poliziak Puigdemont atxilotzeko agindua du, baina ez du lortu... [+]


2024-08-08 | Sustatu
Twitterren alternatiben analisia: Bluesky, Mastodon eta Threads

Elon Musk-en jarrera ultra eta toxikoak egunetik egunera agerikoago izanik, X/Twitter noren eskutan dagoen edozeinek ikusten du. Berriz ere egunotan sare horretatik alde egiteko deiak eta agurrak ikusten ari gara, eta horren harira artikulu interesgarria irakurri dugu Electronic... [+]


Eguneraketa berriak daude