Urdeibai


2007ko otsailaren 21ean
Andimendi hegoaldeko kristoren artadia ez da bakarra. Artea ederki zabaldua da Euskal Herri osoan. Quercus generoa nahaste zalea da eta leinuko espezieen artean bereiztea erraza ez den hibrido ugari sortzen da. Bi barietate edo aldaera nagusi ezagutzen dira hemen: hosto luzexka duen Quercus ilex L. ssp. Ilex eta hosto borobil antzekoa duen Quercus ilex L. ssp. Rotundifolia. Lehena Atlantikoko isurian zabaldua da, multzo koskor batzuk (Urdaibai, Mutriku...) eta toki jakin batzuetan paisaian sakabanatutako ale bakanak. Hosto borobila duena Mediterraneoko isurikoa da, baso itzelak ditugu lur bero eta lehor hauetan. Gazteleraz encina eta carrasca izenez bereizten dituzte. Euskaraz denei artea deitzen zaie baina beste izen batzuk ere erabiltzen dira: karraska, gaztelerazko izen beretik hartua. Abarra ere deitzen zaio, arte honen abarrak, adarrak, iduria edo ikatz ttikia egiteko eta ogi-labeak berotzeko erabili izan dira urtetan eta urtetan, gazteleraz arte honi abarra deitzen dionik ere ezagutzen dut. Eskurtze izena bere fruitutik etorriko zaio, noski, ezkur-ezkurtze.

Bi arteok ezkurrean ere badute aldea. Hegoaldekoak ale handixeagoak ematen ditu eta iparraldekoenak baino mami gozoagoa dute. Azienda beltzarentzako jaten ederra da eta atzera urte asko egin beharrik gabe geure burua ere, urde moduan, ezkur jaten harrapatuko dugu. Abuztuan hosto zaharrak, kolorerik mudatu ere egin gabe, bota ditu eta orain udazkenaren bihotzeko haizeteetan ezkur jasak izango dira artadietan. Bildu eta gaztaina, intxaur, hur, sagar eta abarrekin batera jaso eta neguan txigortuta edo ehotu eta ogi eginda jan. Fruituaren emana ugaritzeko arteak hagatu edo zartakatu egiten ziren eta hala eta guztiz ere antzu antzera jarraitzen zuenari zaputza deitzen zitzaion.

Ikusteko modukoak dira Deierri bailarako Eraulgo hiru hankako artea eta Atxarreko gainetik Urdaibaiko artadi latzak.


Azkenak
Frantziako Estatu Kontseiluak Palestinak irabaziko du Kolektiboaren desegitea onartu du

Okzitaniako Tolosako elkartea da aipatu kolektiboa eta Frantziako Gobernuak dekretuz desegin zuen 2022an. Orain Estatu Kontseilua gobernuaren erabakia egokia dela berretsi du.


Izan, badira salbuespen legeak, bai horixe!

Sare Herritarrak antolatuta, pasa den urtarrilaren 11n Bilboko kaleak bete zituen manifestazio jendetsuaren ondoren, berriz sortu da eztabaida, euskal presoei salbuespen legeriarik aplikatzen ote zaion. Gure iritzia azaltzen saiatuko gara.

Espetxe politikan aldaketa nabarmena... [+]


Zedarriak, armagintza, zoru etikoa eta langileok

Duela gutxi think tank izateko jaioa omen den Zedarriak bere 6. txostena aurkeztu zuen. Beren web orrialdean azaltzen dutenaren arabera, zedarriak ebidentea ez den bidea topatzeko erreferentziak dira. Hots, hiru probintzietako jendarteari bidea markatzeko ekimena. Agerraldi... [+]


Eskoziako Lur Garaietan otsoa sartzea klima-larrialdirako onuragarria izango dela iradoki dute

Eskoziako Lur Garaietara otsoak itzularazteak basoak bere onera ekartzen lagunduko lukeela adierazi dute Leeds unibertsitateko ikertzaileek.. Horrek, era berean, klima-larrialdiari aurre egiteko balioko lukeela baieztatu dute, basoek atmosferako karbono-dioxidoa xurgatuko... [+]


Ágredok dioenez, zortzi bat ordu eman zituen ziegako zoruan etzanda Ertzaintzak ospitalera eraman aurretik

Karen Daniela Ágredok dioenez, atxilotu zutenean berak ez zuen ertzainik zauritu, haiek lurrera bota zuten eta konortea galdu zuen. Ondoren, Ertzaintzaren komisariaren zoruan iratzartu zen eta handik ospitalera eraman zuten.


Hiuzz + Bloñ + Adur
Lete ravero bat Iruñean

Hiuzz + Bloñ + Adur
Noiz: otsailaren 15ean.
Non: Iruñeko Aitzina tabernan (Egun Motelak kolektiboa).

--------------------------------------------

Larunbat goiza Iruñean. Neguko eguzkitan lanera doazen gizon –eta ez gizon– bakarti batzuk... [+]


Lorpen baten berri: Nafarroako Museoan Irulegiko Eskua euskaraz bisitatu daiteke

Hizkuntz Eskubideen Behatokiak jaso ditu kexak: bisita gidatuak gaztelania hutsean, eta sarrerako zerbitzuetan ere bai. Bitxia da kontua: baskoien mintzairaren hitzak dituela uste den brontzezko objektua ikustera joan... eta azalpenak gaztelaniaz. Kexek eragina izan dute, eta... [+]


Bideojokoen erabilera handitu egin da helduen artean, Ipsosen arabera

Julen Linazaroso Macsonrisas-eko kideak azaldu duenez, sari-bolek, harrapakin-kutxek eta enparauek bideojokoetan ordu gehiago jokatzea dute helburu. 35 eta 64 urteko pertsonen artean bideojokoen erabilerak gora egin du 2023tik 2024ra, Ipsosek emandako datuen arabera.


2025-02-21 | Euskal Irratiak
Boliviako laborari talde bat sustengatuko dute Xiberoatik

Zubiak eraiki Xiberoa eta Boliviaren artean. Badu jadanik 16 urte Boliviaren aldeko elkartea sortu zela Xiberoan. Azken urteetan, La Paz hiriko El Alto auzoko eskola bat, emazteen etxe baten sortzea, dendarien dinamikak edota tokiko irrati bat sustengatu dituzte.


Osasunbidean 11 medikuk 17.000 euro irabazten dituzte hilero

Ostegunean egoera hori ikertzeko eta zuzentzeko eskatu dio EH Bilduk Nafarroako Gobernuari legebiltzarreko osoko bilkuran. UPNk eta PPk bat egin dute eskaerarekin, eta Osasun Departamentuak urtebete du ikerketa gauzatzeko.


Eguneraketa berriak daude