Aurreikusitako moduan, Iñaki de Juanaren egoera gero eta korapilatsuagoa da jadanik bi hilabeteko langa gainditu duenean. Eta egunetik egunera egoera larrituz doa. Artatzerik zorrotzena izanda ere, heriotz arriskua hor dago une batetik aurrera eta atzeraezinezko ondorioak izateko arriskua gero eta handiagoa da.

Irlandako gose grebetan izandako heriotzak dira ezagunenak, baina Espainian ere Grapoko presoen gose grebak heriotzean bukatu ziren bi kasutan: Kepa Crespo euskal herritarra 1981ean hil zen 90 eguneko gose grebaren ondoren; Jose Manuel Sevillano, aldiz, 1990ean zendu zen, 177 eguneko borrokaren ondoren. Beste zenbait presorekin batera, biak indarrez elikatu zituzten, De Juana bezala.

Ezker abertzalea gogor presionatzen ari da Estatua -baita negoziazio mahaian ere- baina irtenbideak ez dira gehiegi: edo De Juana kaleratzen dute edo espetxean jarraitzen du. Garbiena eta justuena hilaren 27ko epaiketan libre uztea litzateke, baina batetik, 27ra iritsi egin beharko litzateke, eta bestetik, orain arte horren makur jokatu duen Auzitegi Nazionalak 96 urteko zigor eskaeraren gainetik jauzi egin beharko luke. Bistan da bi egoeretan egin beharreko bidea zailtasunez betea dagoela.

Eta De Juanarena larria bada ere, beste preso askoren egoera ere bertsua da justizia irizpideei dagokienez, batez ere Parot doktrina-ren ondorioak jadanik jasan dituztenena eta gaitz larriak dituzten presoena, horien artean Jon Agirreren kasua larrienetakoa.

Espainiako Gobernuak betidanik erabili ditu euskal preso politikoak ETAren aurkako bere politikan, hortarako gizatasunezko printzipio askori uko eginez, eta ez dago arrazoirik hamarkadetan erabili duen irizpide hori -presoak erabiltzearena- orain bazterreratuko duela pentsatzeko.

Eremu judizialean ere erabilera berdintsua gertatzen da. 18/98 auziaren eskandalu juridiko-politikoa hor dago euskal gizartearen gehiengoaren aurrean, baina Estatuaren begietara presio tresna izugarria da. ENAMen aurkako errepresioan emandako jauzi kualitatiboa dira makrosumarioak eta oraingo bake prozesuak kale itsuan bukatzen badu, errepresioak izango duen modulazioaren adierazle dira.

Aznarren garaiak, gainera, zera erakutsi zuen, Estatua nork kudeatzen duenaren arabera, ENAMen aurka jotzearena, abertzaletasuna eta euskal kultura jipoitzeko ere erabil daitekeela. Horren adibide gorenetakoa da hiru urteko instruktzioaren ondoren, jadanik epaiketa hasi aurreko fasera iritsi den Egunkaria auzia. Une politikoaren mugimenduei lotuta, ezin da baztertu auzia ixtea, baina logikoagoa da pentsatzea Estatuak aukera honekin ere jokatu nahi izatea eta tempusak horren arabera erabiltzea, une honetan auziaren hasiera atzeratuz, esate baterako.