Elizabeth Bravo: «Bioaniztasuna merkantzia bihurtu da»
Badago, egon, bioaniztasunari buruzko nazioarteko hitzarmen bat. Ez dakit herrialde askok ala gutxik izenpetu duten...
Baita nazioartean garrantzi gehien dutenek ere? Edo honetan ere, AEB kanpo dago?
Hala ere, sarritan esaten denez, hitzarmena sinatu bai, baina bete egiten da?
Itxuraz behintzat, sinesgaitza da halako zerbait patentatu ahal izatea...
Haziak ere patentatzen dira, orduan...
Orduan, aipatu duzun patente-sistema horrek zer ondorio dakarkio nekazariari? Dagoeneko ezin ditu erabili, beti erabili dituen haziak?
Zu elikagai transgenikoetan aditua zara, eta gai hori guztiz lotuta dago esaten ari garen honekin, ezta?
Beraz, beti daude patentatuta eta enpresek dirutza izugarriak irabazten dituzte.
Bestalde, jabego intelektuala eta transgenikoak hertsiki lotuta daude, pakete modura baitatoz. Konparazio baterako, soja transgenikoak glifosato izeneko herbizida bat jasan dezake. Herbizida horrek Round Up dauka izen komertziala, eta Monsanto enpresak ekoizten du. Soja transgeniko haziaren patentea daukan enpresa berak, hain zuzen ere. Irabazi izugarriak lortzen dituzte, nekazariek biak erosten dituztelako: hazia eta glifosatoa. Izan ere, Monsantok askoz gehiago irabazten du herbizida salduz haziak salduz baino. Munduan gosea saihesteko egiten omen dira transgenikoak, baina izatez enpresen irabaziak handitzeko egiten dira. Hala, Hego Amerikan izugarri zabaldu da soja transgeniko laborantza; Argentinan, diotenez, soja guztiaren %98 inguru da transgenikoa. Gainera, beste labore batzuen lekua hartu du, eta 17 milioi hektarea betetzen ditu dagoeneko. Eta Argentina ez da munduko transgeniko ekoizlerik handiena. AEB da.
Esaterako?
Eta ondo dakigu zer ondorio izan dezakeen horrek gure osasunean?
Kontua da ikerketa batzuek agerian uzten dutela osasunari egiten zaion kaltea. Arazo nagusia finantzaketarik eza da; ez dago halako ikerketak buru-belarri egiten dituen erakunderik, Norvegiako institutu bat izan ezik. Haiek hainbat ikerketa interesgarri hasi dituzte transgenikoen eraginari buruz. Berbarako, konturatu egin dira transgeneak ugaztun zeluletan sar daitezkeela, ezin gerta zitekeela esaten zen arren. Horrek ondorio larriak izan ditzake.
Badakigu zer jaten dugun, transgenikoa izan ala ez?
“Independentziara egin beharreko bideaz” hausnartzea da helburu nagusia. Apirilaren 20an, Aberri Egunarekin batera, Berriozarren ospatuko duten Gazteon Eskutik jardunaldia izango dute azken geltoki.
Valentziako tanta hotzaren ondoren hondamendiaren itzala beste leku batzuetara ere hedatu da: zer gertatuko litzateke horrelako denborale erraldoi batek Esako urtegi handitua kolpatuko balu? Eutsiko ote lioke presak? Urak gainezka egingo ote luke? Galderak hor daude eta... [+]
-(1).jpg)
Brasilen suteek 30,86 milioi hektarea baso eta eremu natural suntsitu zituzten iaz, Italia osoaren azalera baino gehiago. Suteek %79ko igoera izan zuten 2023arekin alderatuta, Fire Monitorren ikerketa batek agerian utzi duenez.
Astearte gauean egin dituzte pintaketak, bizilagunek azaldu dutenez. Fatxada nagusia, bertako ateak eta alboetako paretak margotu dituzte. Gazte Koordinadora Sozialistak urtarrilaren 25rako deitutako mobilizazioarekin bat egiten du aldarriak.
Groenlandia, X. mendearen amaiera. Lehen esploratzaile eta kolono eskandinaviarrak uhartera iritsi ziren. Baina XV. menderako kokaleku horiek abandonatuta zituzten eta jatorrizko inuitak geratu ziren. Baina 1721an, Hans Egede misiolariak espedizio bat antolatu zuen eta kolonoak... [+]
Salbatore Mitxelena ikastolak 140.000 euro ordaindu beharko ditu, Eusko Jaurlaritzak Haur Hezkuntzarako ezarri dion matrikulazio muga gainditzeagatik, baina zortzi ikasleak mantenduko ditu, negoziazioen ondorio. Hezkuntza Sailaren erabakiak eta jarrerak salatu ditu ikastolak.
Lapurdiko hezegunea funtsezkoa da biodibertsitatearen biziraupenerako. Proposamena eremuan zabaldu dute eta Errobi inguruko sistema hidrauliko osoa barnean izango luke; Baionako, Angeluko, Basusarriko, Milafrangako eta Uztaritzeko Aturri ibaiaren ibaiadarrak, esaterako. Bost... [+]
Nafarroa Arenan Mitoaroa ikusten izandako lagun batek “telurikotzat” jo zuen entzun-ikusi-sentitutakoa. Niri ere hala iruditu zitzaidan telebista medio etxetik hauteman nuena.
Pentsa daiteke Mitoaroak piztutako grinak eta atxikimenduak proiektuaren ikusgarritasuna... [+]
"Ez gaude prest lauzpabost urte barru datorkigunerako. Arriskua ziztu bizian dator guregana. Aurre egin behar diogu: Ukrainan gertatzen ari dena hemen ere gerta liteke” (...) “Errusia, Txina, baina baita Ipar Korea eta Iran ere, gogor ari dira lanean Ipar... [+]
Zirkulazioan lehentasunek garrantzi handia dute. Gidatzeko ikasten dugun lehen gauzatakoak dira: biribilguneak eta STOPak menperatu ezean nekez lortuko dugu gidabaimena.
Hala ere, lehentasunak ez dira kontu neutroak, eta historiak eta interes kontrajarriek aldatu izan... [+]
Oholtzak betiko utziko dituela jakinarazi zigun Benito Lertxundik badira jada hainbat aste, eta geroztik asko gara maila batean ala bestean umezurtz sentitzen garenak, halako galera edo abandonu sentsazioarekin, triste. Iruindarroi, behintzat, bere zuzenekoen zirrara azken aldi... [+]
Hiru korapilotan mordoilotzen digute euskaldunon elkarbizitza, eta urte luzez, pazientzia handiz eta erabakitasun irmoz ekin arren, loturok askatu ezinean gabiltza. Hiru bederen badira uneko korapiloak: presoak, euskara, etorkinak.
Urte berriarekin elkartu ohi gara milaka... [+]