Erresuma zapaldu ez zuen erregina
Marsellako portutik 200dik gora ontzi irten ziren, baina handik bi egunetara ekaitz batek multzoa banandu eta hiru ontzi Ziprera iritsi ziren, Berengela eta Juana zeramatzana barne. Isaac enperadorea zen orduan uhartearen agintean eta ontzietako bidaiariak atxilotzeari ekin zion, hauek lurra zapaldu orduko. Egoeraren berri jaso eta Rikardo Lehoi Bihotzek hirutan eskatu zion enperadoreari atxilotuak aska zitzan. Berengela eta Juana itsasontzian ziren artean. Azkenean Ingalaterrako erregeak Isaacen kanpamendua eraso eta menpean hartu zuen enperadorea. Eta Rikardoren arrebak eta Berengelak Zipreko lurra zapaldu ahal izan zuten.
Urte bereko maiatzaren 12an ezkondu ziren Rikardo Lehoi Bihotz eta Berengela, Zipren bertan, Limezunen. Egun berean erregeak koroatu zuen emazte berria. Nafarroako printzesa zen Ingalaterrako erregin berria. Ezkontzan, besteak beste, Bernard Lacarra Baionako apezpikuak hartu zuen parte.
Berengela senarrarekin batera zen azken horrek Kreta menpean hartu zuenean, baita, ondoren, Akka hiriarekin gauza bera egin zuenean ere. Rikardok Gurutzadan jarraitu zuen orduan, baina berehala lehentasunak Frantziara eraman zuen, bere aurkako erreboltak itzaltzera. Baina Alemaniako enperadoreak Rikardo atxilotu eta 1194a arte giltzapean izan zuen. Orduan Berengela erreginak eta Juana koinatak erroman bilatu zuten babesa, baita Zelestino III.a Aita Sainduak eman ere. Sei hilabetez han izan ondoren, bidaia luze eta neketsua egokitu zitzaien biei: Pisara iritsi ziren lehenik, handik Genovara joateko. Marsella izan zen hurrengo geldialdia; handik Tolosako mugetara iristea lortu zuten eta azkenik, Saint Guilleseko kontearen babesean, Poitouraino iritsi ziren.
Berengela 1199an geratu zen alargun, Rikardo Châlus-eko gazteluaren erasoan hil zutenean. Hori bai, lehenago Ingalaterrako erregeak bere agintepean zegoen Nafarroa Beherea emaztearen anaiari, Antso Azkarrari, eman zion. Nafarroako Erresumaren parte izango zen handik aurrera lurralde hau.
Alarguna ere ez zen esku hutsik geratu: Boyac hiria eta bertako lur guztiak beretzat ziren, Anjouko bi gaztelu ere bai, eta mila marka esterlinako errenta jasoko zuen bizi artean.
1230eko abenduaren 23an hil zen erregin ohia Le Mansen (Anjou, Frantzia). Bertako katedralean dago nafarraren hilobia eta kale batek bere izena darama, inguru horietako etnografia museo batek bezalaxe. Itsasoz edo lurrez, Berengelak hiri eta lurralde ugari ezagutu zituen eta garaiko gertakizun garrantzitsuen lekuko izan zen. Baina zortzi urtez Ingalaterrako erregin izan zenak ez zuen bizi guztian Ingalaterra zapaldu.
Tumbaroli. Halaxe esaten diete Italian hilobi lapurrei. Bada, pasa den maiatzean horietako bat atxilotu zuten eta, hark bideratuta, ikertzaileek balio handiko hilobi etruriarra aurkitu dute Veio Parke Erregionalean, Erromatik 17 kilometrora. Francesco Rutelli Italiako kultura ministroaren hitzetan, «Mediterraneo mendebaldeko pintura muralaren lehen orrialdearen aurrean gaude». Arkeologoek «orro egiten duten lehoien hilobia» bezala bataiatu dute, horma dekoratzen duten eszenatako batean oinarrituta. Gurdi baten arrastoak, bitxiak eta armak ere topatu dituzte hilobian.
AEBetako Ozeanoko eta Atmosferako Administrazio Nazionalaren (NOAA) ikerketaren emaitza zabaldu du Nature Climate Change aldizkariak: bereganatzen zuen karbono dioxido eta metano kopurua baino gehiago isurtzen du orain tundrak.
Euskal Herriko eta Kataluniako indar eskuindarrek bat egin dute PPrekin eta Voxekin, zerga ez luzatzeko.
Bi erizainetatik batek lanean eraso sexistak jasaten dituela azalerazi du Erizainen Ordenak joan den urte bukaeran egin ikerketak. 21.000 erizainek ihardetsi dute, sektore pribatu, publiko eta liberaletik. Hauetan 2.500 gizonak dira.
Asiak jarraitzen du izaten kazetari gehien atxilo dituen kontinentea: 2024an atxilotutako kazetarien %30 baino gehiagorekin. Txina, Israel eta Myanmar izan ziren berriemaile gehien espetxeratu zituzten estatuak iaz. Osotara, 200 kazetari baino gehiago hil eta ehunka zauritu eta... [+]
“Independentziara egin beharreko bideaz” hausnartzea da helburu nagusia. Apirilaren 20an, Aberri Egunarekin batera, Berriozarren ospatuko duten Gazteon Eskutik jardunaldia izango dute azken geltoki.
Valentziako tanta hotzaren ondoren hondamendiaren itzala beste leku batzuetara ere hedatu da: zer gertatuko litzateke horrelako denborale erraldoi batek Esako urtegi handitua kolpatuko balu? Eutsiko ote lioke presak? Urak gainezka egingo ote luke? Galderak hor daude eta... [+]
-(1).jpg)
Brasilen suteek 30,86 milioi hektarea baso eta eremu natural suntsitu zituzten iaz, Italia osoaren azalera baino gehiago. Suteek %79ko igoera izan zuten 2023arekin alderatuta, Fire Monitorren ikerketa batek agerian utzi duenez.
Astearte gauean egin dituzte pintaketak, bizilagunek azaldu dutenez. Fatxada nagusia, bertako ateak eta alboetako paretak margotu dituzte. Gazte Koordinadora Sozialistak urtarrilaren 25rako deitutako mobilizazioarekin bat egiten du aldarriak.
Groenlandia, X. mendearen amaiera. Lehen esploratzaile eta kolono eskandinaviarrak uhartera iritsi ziren. Baina XV. menderako kokaleku horiek abandonatuta zituzten eta jatorrizko inuitak geratu ziren. Baina 1721an, Hans Egede misiolariak espedizio bat antolatu zuen eta kolonoak... [+]
Salbatore Mitxelena ikastolak 140.000 euro ordaindu beharko ditu, Eusko Jaurlaritzak Haur Hezkuntzarako ezarri dion matrikulazio muga gainditzeagatik, baina zortzi ikasleak mantenduko ditu, negoziazioen ondorio. Hezkuntza Sailaren erabakiak eta jarrerak salatu ditu ikastolak.
Lapurdiko hezegunea funtsezkoa da biodibertsitatearen biziraupenerako. Proposamena eremuan zabaldu dute eta Errobi inguruko sistema hidrauliko osoa barnean izango luke; Baionako, Angeluko, Basusarriko, Milafrangako eta Uztaritzeko Aturri ibaiaren ibaiadarrak, esaterako. Bost... [+]
Lehen aldia da Hego Euskal Herriko euskal gehiengo sindikalak armagintza industriaren moldaketaz taldean eta modu publikoan hitz egiten duena. Aurreko hilabeteotan mugimendu antimilitaristak bilera bana egin du lau sindikatuokin, produkzio militarra “sozialki... [+]
Nafarroa Arenan Mitoaroa ikusten izandako lagun batek “telurikotzat” jo zuen entzun-ikusi-sentitutakoa. Niri ere hala iruditu zitzaidan telebista medio etxetik hauteman nuena.
Pentsa daiteke Mitoaroak piztutako grinak eta atxikimenduak proiektuaren ikusgarritasuna... [+]