WMH


2007ko otsailaren 21ean
WMH: White, male, heterosexual. Zuria, gizona, heterosexuala. Horixe da gaur egun saritzen den ezaugarri multzoa. Konbinazio horretatik ateratzen den edozeinek bazterketa pairatzeko arriskua du.

Emakumeek, gizon ez izateagatik, diskriminazioa jasaten dute nonahi -ez dugu Kabul edo Hondarribiara joan behar-, EAEn bezala, berdintasun-legeak egon arren. Berdin antzera esan genezake azal zurikoa ez den edonori buruz.

Munduan barna, heterosexualitate hutsaren mugetatik kanpo ibiltzea ere oso arriskutsu suerta daitekeela agerikoa da, nahiz eta, estatu espainolean bezala, sexu berekoak ezkontzea baimentzen duten legeak egon.

Aipaturiko hiru ezaugarriotako bakoitzagatik izaten da bazterketa. Bi edo hiru elkartuz gero, arazoa biderkatu egiten da.

Hala eta guztiz ere, nire ustez, WMH hirukotearen asmatzaileei burutik pasatuko ere ez zitzaizkien gizaki batzuk daude: trans direlako guztiak, alegia. Trans. Transexual, transgenero, tra(ns)besti, transformista...

Egun lehenengo biez hitz egiten da gehienbat, batez ere Madrilgo parlamentuan egingo omen den lege berria dela eta. Beste biak pitin bat mugaturik gelditu dira, bata fetitxismoaren mundura eta bestea ia desagerturik dagoen kabaretarenera.

Transgenero edo transexualen status erregistrala arautuko duen legea aipatu dugula, zertxobait komentatu nahiko nuke, labur bada ere. Lehenengo eta behin, gizakion, guztion, eskubideak bermatze bidean eginiko edozein aurrerapauso ongi etorria dela, jakina.

Azpimarragarria da, gainera, transgeneroen aspaldiko errebindikazio bat kontuan hartua izan dela: norberaren itxura eta bizimoduarekin bat datorren izena jarri eta sexu aipamena aldatu ahal izatea agiri ofizialetan, ebakuntza kirurgikorik egitera behartuta egon barik.

Alderdi negatiborik ere badago laster izango ei dugun lege berrian: momentuz ez dela onartua izango genero berrasignazio-ebakuntza doan, estatu osoko osasun zerbitzu publikoan.

1983. urtean Gay Hotsa aldizkarian eta geroxeago Egin egunkarian argitaratu nuen artikulu batean, ustezko transexualitate kasu gehienen atzean rolen arteko gatazka dagoela nioen. Agian gehiegi esatea litzateke, baina gero eta argiago daukat funts-funtsean arrazoi neukala, zeren konbentzituta bainago mundu honetan dena modu bipolarrean (andre/gizon, maskulino/femenino, homo/hetero, aktibo/pasibo...) antolatuko ez bagenu, askoz estuasun gutxiagoz biziko ginatekeela.

Zuriaz eta beltzaz gain, beste kolore asko daude bizitzan, tartean gris oso gama handia. Zergatik mugatu, bada, bitara? Agian, erregistroan sexu-aipamena aldatu ahal izateko eskatu beharrean, sexu-aipamenik ez egitea aldarrikatu beharko genuke. Ziur aski libreago sentituko ginateke.


Azkenak
Maiatzaren 10ean Sorionekuak ekimenak zubi eta ate zeharkatuko ditu euskara nafar guztiona dela aldarrikatzeko

Goizez Nafarroako zubirik esanguratsuenak jendez beteko ditu Sorionekuak dinamikak. Arratsalderako mobilizazio herritarra deitu dute Iruñeko Kostarapea parketik Alde Zaharreko Takonera parkeraino.


Udalek espresuki euskaraz jardutea baliogabetu du Gorenak

EAEko udal legearen euskararen arloko zenbait artikuluren aurkako epaia eman zuen Justizia Auzitegi Nagusiak 2023an, eta orain Gorenak berretsi du. Eusko Jaurlaritzak ez du garaiz aurkeztu epaiaren aurka egin zezakeen helegitea.


2025-04-11 | ARGIA
Lekeitioko musika bandaren zuzendariak jazarpen salaketak jaso ditu

Lekeitioko Udalak jakinarazi du bandako zuzendariak tratu txarrak eman izana jaso dutela, hainbat testigantzaren bidez. Udalak azaldu du, Eusko Jaurlaritzaren aholkuak jarraituta, hainbat pauso eman dituztela, besteak beste, zuzendariarekin hitz egin, eta testigantzak jaso... [+]


Turismo bidaiak antolatu ditu Israelgo Armadak Siriari lapurtutako lurretan

Zibilentzat antolatutako txangoak igande honetatik aurrera egin ahal izango dira, printzipioz astebetez, eta egunero bi ateraldi antolatu dira. Sarrerak berehala agortu dira.


Erdi Aroko emakume kopistak

Orain arte uste izan dugu Erdi Aroan eta inprenta zabaldu baino lehen liburuak kopiatzeaz arduratu zirenak gizonezkoak zirela, zehazki, monasterioetako monjeak. 

Baina Bergengo (Norvegia) unibertsitateko  ikerlari talde batek ondorioztatu du emakumeak ere kopista... [+]


Italiar sukaldaritza ez da existitzen

Florentzia, 1886. Carlo Collodi Le avventure de Pinocchio eleberri ezagunaren egileak zera idatzi zuen pizzari buruz: “Labean txigortutako ogi orea, gainean eskura dagoen edozer gauzaz egindako saltsa duena”. Pizza hark “zikinkeria konplexu tankera” zuela... [+]


Salaketa jarriko du Ertzaintzaren tiro baten ondorioz barrabila galdu zuen gizonak

Ospitaletik irten eta berehala prentsaurrekoa eman du Iker Aranak, Errekaldeko gaztetxearen aurrean. Gaztetxearen desalojoan ertzainek "neurrigabeko indarkeria" erabili zutela salatu du, eta salaketa hurrengo egunetan aurkeztuko du.


Aposapo + Mäte + Daño Dolor
Hutsuneak

Aposapo + Mäte + Daño Dolor
Noiz: apirilaren 5ean.
Non: Markina-Xemeingo Akerbeltz Gaztetxean.

---------------------------------------------------------

Erosketetarako orgatxoa barazkiz beteta egin dut gaztetxerako bidea, eta haiek mozten eman dugu iluntzea... [+]


2025-04-11 | Estitxu Eizagirre
Bertso eta pilota zaleentzat saio berezia Zumarragan larunbatean

Gipuzkoako Euskal Pilota Federazioak 100 urte betetzen ditu aurten. Ospatzeko antolatu dituen ekitaldien artean dago apirilaren 12an Zumarragan egingo den bertso saio berezia. Pilotari bat arituko da gai-jartzen, eta pilotarekin harremana duten Gipuzkoako lau bertsolari kantuan... [+]


2025-04-11 | El Salto-Hordago
“Gatazka eta abusua ez dira gauza bera”, feminismoko eztabaidei heltzeko

Laura Macayaren liburua ekarri du euskarara Katakrakek. Amaia Astobizak itzuli du, feminismoaren baitako eztabaidak ireki eta beste begirada batzuetatik ekiteko helburuarekin.


Palestinaren alde mobilizatu diren 300 ikasleri bisa kendu diete AEBek

Palestinaren aldeko manifestazioetan parte hartzen duten atzerriko ikasleak kanporatzea baimentzen duen dekretua izenpetu zuen urtarrilaren 30ean AEBetako presidente berriak. Orduz geroztik ikasleen bisen baliogabetzeak errepikatzen dabiltza.


2025-04-11 | Irutxuloko Hitza
Helena Tabernak irabazi du Giza Eskubideen Zinemaldiko Saria

Helena Taberna zinegileak jasoko du aurten Donostiako Giza Eskubideen Zinemaldiaren Saria. Sariaren entrega ostiralean, apirilak 11, 20:00etan Viktoria Eugenia Antzokian ospatuko den bukaera emanaldian izango da.


Oloro-Donamariako suprefetura okupatu du ELBk, behi tuberkulosiaren kontrako protokolo “gogorregia” salatzeko

Eritasunaren kontrako protokoloa salatzeko eta prefeturarekin hitzordu bat lortzeko asmoz, bideratu dute okupazioa ehun bat laborarik. Tuberkulosia kasu batzuk agerturik Zuberoan, eritasunaren kontrako neurri sanitarioak segitu beharrean dira inguru horietako 280 etxalde... [+]


Eguneraketa berriak daude