Makina bat kontu


Itsas elefantea informazio iturri

Foka motarik handienaren igeri egiteko ohiturei probetxua atera nahi die AEBetako Santa Cruz-en dagoen Kaliforniako Unibertsitateko Dan Costa Biologoak. Ikerlari honek Hego Poloko izozpean dauden itsas korronteak ezagutzea du helburu.

1998. urtean, Costak bederatzi itsas elefanteri tenperatura, sakonera eta kokapena neurtzen zituzten hargailuak jarri zizkien. Saiakera horren helburua El Niño izenarekin Ozeano Pazifikoan sortzen diren korronte beroen aurrean animaliek dituzten ohiturak ezagutzea izan zen. Ikerketa hartan, ikusi zuten beste emaitza batzuen artean, itsas elefanteak itsasoan egunero batez beste 60 aldiz murgiltzen zirela eta lortzen zuten sakonera batzuetan 2.000 metrokoa zela. Datu horiekin, itsasoko tenperatura aldaketen profil oso zehatzak eskaini ditzaketela ere ikusi zuten.

Orain arte, horrelako neurketak egin ahal izateko buiak edo itsaspekoak erabili izan dira. Baina kontuan hartzen badugu Hego Poloko izozpean ezin dela urpekorik erabili eta buiek igortzen dituzten seinaleek ezin dutela izotz geruza zeharkatu, itsas elefanteek aukera berria eskaintzen digute.

Ideia hori baliatuz, Costak Hego Poloko itsas elefanteak erabili nahi ditu urtero bertako itsasoari buruzko 10.000 datu lortzeko.


Lehenbizi emeak eta arrak ondoren

Carpodacus mexicanus deituriko txori emeak arrautzak bi txandatan jartzen ditu; lehenbizi emeei dagozkienak eta ondoren arrei dagozkienak. Arizonako Unibertsitateko Alexander Badyaev eta bere taldeak arestian esandakoaren zergatia argitu berri dute.

Antza, txoria leku erdi idorretan bizi denez, habia egin bezain azkar Pellonyssus reedi deituriko akaroen inbasioa jasaten du eta hauek kumeak akabatu ditzakete. Aipatu txorien kasuan, hormonengatik emeak arrak baino indartsuagoak direnez, txoriak lehenengo emeei dagozkien arrautzak ipintzen ditu eta egun batzuk beranduago, arrarenak. Hala, lehenbizi emeak jaiotzen direnez, parasitoekin borrokatzen dira eta habia dezente garbitzen dute; hartara, arrak jaiotzean parasitoekin borroka gutxiago egin behar izaten dute.
Heltzean, arrak eta emeak tamaina berdinekoak izaten dira, baina arrautza jartzeko sistema honi esker, txori arren heriotza kopurua ia %15 gutxitzen da.


Azkenak
Euskal preso politikoei espetxe politika arrunta aplikatzeko eskatu dio Sarek Eusko Jaurlaritzako Justizia eta Giza Eskubideen Sailari

"Jarrera proaktiboagoa" eskatu dio Eusko Jaurlaritzaren Justizia Sail berriari Sarek, abuztuaren 20an egindako prentsaurrekoan. Espetxeetako normalizazioa "oraindik urruti" dagoela salatu dute, ikusita 148 presoetatik "ehun preso baino gehiago" egon... [+]


Energia-enpresa nagusiek biodibertsitateari eragindako kalteen %47 ezkutatzen dute, EHUren ikerketa baten arabera

"Irudia zuritzeko" estrategiak erabiltzen dituzte energia arloko enpresa nagusiek. Ekintza positiboak azpimarratu eta inpaktu negatiboa "estaltzen" dutela ondorioztatu du ikerketan parte hartu duen EHUko doktoregai Goizeder Blancok.


2024-08-21 | ARGIA
Udaltzaingoak kaleko saltzaileekin duen “jarrera oldarkor eta bortitza” salatu dute Bilboko konpartsakideek

Udaltzaingoaren azken egunotako "gehiegikerien" aurrean, Bilboko Konpartsen Federazioak elkartasuna adierazi die manteroen kolektiboko lagunei, Areatzan egindako elkarretaratzean.


Eneko Etxeberria: “Hitz bakarrean, inpunitatea bilatzen du Gobernuak”

Maiatzaren 30ean Nafarroako Gobernuak zenbait biktimaren aitortza egin zuen eta senitartekoek Sekretu Ofizialen Legea bertan behera uzteko eskatu zuten. Horien artean, Mikel Zabalza eta Mikel Arregiren familiak. ‘Naparraren’ anaiak ere egina du eskaera hori. Eneko... [+]


AEBek diote Israelek onartu duela “trantsizio proposamena”, baina Hamasek kritikatu du baldintzak aldatu dituztela

Hamasek salatu du talde islamistak aurretik onartutako akordio proposamenetan Israelgo lehen ministro Netanyahuk baldintza berriak jarri dituela. Iran su-etenaren alde agertu da, baina Israel “zigortzeko eskubidea” aipatu dute, uztailaren 31n Hamaseko buruzagi Ismail... [+]


Emazteari eraso zion ertzainak tratu txarrak ea lehenagotik ematen zizkion ikertzen ari da Fiskaltza

Ertzaina emakume bezala erregistratu zen Trans Legearen bitartez, baina inori ez zion aldaketaren berri eman. Fiskaltzak uste du indarkeria matxista leporatzetik libratzeko asmoarekin aldatu zuela sexuz.


Kongok espero du tximino baztangari aurre egiteko adina txerto emango dizkiola Mendebaldeak

Kongoko Errepublika Demokratikoa ari da gehien jasaten tximino baztanga edo mpox-en epidemia. Urtea hasi zenetik 16.700 kasu atzeman dituzte, eta ia 600 pertsona zendu dira herrialdean; gehien-gehienak, haurrak.


Hainbat gizon atxilotu dituzte asteburuan indarkeria matxistagatik

Tuteran 30 urteko gizon bati 23 urteko bikotekideari erasotzea leporatu diote, eta Ondarroan 31 urteko gizon bati lankide bati ukituak egitea, herriko osasun etxean. Bilboko jaietan bi sexu eraso salatu dituzte, eta Donostian 20 urteko gizon bat atxilotu dute, hiriaren... [+]


2024-08-20 | ARGIA
Osakidetzan tratamenduari ekin nahi dioten transek psikiatriatik pasa behar dutela salatu dute

Hainbat kolektibok salatu du Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean arreta jasotzen duten transei lehen harrera psikiatrikoko profesionalek egiten dietela, horrek transak patologizatzen dituela eta harrera endokrinoak egin beharko lukeela. Harrera endokrinoak... [+]


2024-08-20 | Euskal Irratiak
Bigarren etxebizitzen kontrako aldarria entzun da Miarritzen

Etxebizitzen %20 baino gehiago jadanik bigarren etxebizitzak dira Ipar Euskal Herrian. Larrialdi klimatikoaz sentsibilizatzeko lau hilabetez, Nantesetik abiatu Alternatiba txirrindula itzulia, kostaldean zen aste buruan.


Eguneraketa berriak daude