Hitzak, hitzak, hitzak
Negoziazio garaian omen gaudenez, mezu subliminal ez hain ezkutukoa dakar kanpainak? Horretara eraman nau ni lehen begi kolpeak eta, hori bada kanpaina abian jarri dutenen asmoa, ez da oso astoa izan behar eta ezta hain bisigu begi tristea ere asmatzeko zeintzuk ageri diren elkarrizketarik nahi ez duten asto gisa, zeintzuk ari diren portatzen dialogoari beto erabatekoa jarri dioten bisigu tristeen moduan. Negoziazioaz gainera, pepponeak ere etorri zaizkit gogora. Italian halaxe deitzen diete elkarrizketarik nahi ez duten kaskagogorrei eta pepponismoa, berriz, elkarrizketa ukatzen dutenen jarrera sektarioari. Guareschiren Don Camilo nobela-zikloko Peppone alkate komunista ultra ortodoxoaren ondran eta alabantzan sortutako espresioa da. Orain berrogei bat urte komunistak eta kristauak hizketan hasi zireneko kontuak dira, komunista ortodoxoenak eta kristau integristenak elkarrizketon kontra agertu ziren garaikoak.
Sagua habia egiten ari da katuaren belarrian! Hala salatzen zuten peppone haiek, hala salatzen dute gure arteko asto eta bisigu begi triste pepponeek ere: bizitzaren logika bakarra katua saguaren atzetik ibiltzea dela sinestarazi nahi digute. Edonola ere den: gaitz erdi irudituko litzaidake baldin mutur batean bakarrik baleude elkarrizketarik nahi ez duten astoak, bisigu begi tristeak eta peponneak oro.
Elkarrizketaren izenean, ez ahal da dena hitzontzikeria izango.
Hamlet ez da ekintza gizon bat, eta bere inguruak zerbait egitera behartzen badu, hitzetan bilatzen du zer egin eta nola jokatu. Erretorikan. Eta Poloniok galdetzen dionean zer irakurtzen ari den, Hamletek erantzuten dio, begirada liburutik altxatu gabe: words, words, words (hitzak, hitzak, hitzak).
Hamlet ez da jada Erdi Aroko gerlariaren estereotipoa, Errenazimenduko printzearena baizik, eta hitzak baliatzen ditu ezpataren ordez eta ezpata gisa. Hitzak dira bere arma eta esan dezakegu Hamlet dugula politika modernoa definitu eta abian jarri duen lehen pertsonaia literarioa: hitzak, hitzak, hitzak. Politikari moderno bat da Hamlet, gaurko politika egiteko modu nagusiaren aitzindaria. Inor hil edo ezer suntsitu aurretik, edo egintza gogor bati ekin baino lehen, egintzok zurituko dituzten hitzak bilatzen ditu kosta ahala kosta. Lehendabizi, izugarrikeria estaliko duen zelofana aurkitu behar du. Gero, izugarrikeriari ekin. Hitz egokien jabe egiten denean, zernahi burutzeko gauza da.
Erretorika da bere ezpata, eta heriotzako orduan ere, Hamletek hitzari hitz segituko du, horrekin heriotzari izkin egingo diolakoan. Baina hitzek ezin baitute Herioren egia estali, the rest is silence (gainerakoa isiltasuna da) esango digu Hamletek azken hatsarekin batera.
Hitzak, hitzak, hitzak. Hitzontzikeria eta erretorika batetik, isiltasuna bestetik. Tartean ez dago beste ezer? Bai. Baina zerbait egon dadin, hitzek balioren bat izan dezaten, erabiliaren erabilian hitzei eransten zaizkien herdoilari eta gezur usainari erreparatu behar.
Ez da erraza.
Gutxitan ikusi genuen hain garbi gezurra gezurraren gainean eraikitako aginte demokratiko (?) bat. Gutxiagogatik hondoratu zuten Nixon. Zer gertatu da ordutik hona? Ameriketako Estatu Batuetako prentsak eta herri iritziak zergatik jokatu dute hain malgu Bushekin?
Dorre bikien erasoak edo terrorismoaren arriskuak ez du dena esplikatzen. Hizkuntzaren aldaketa ere gertatu da eta, batez ere, fenomeno berri baten aurrean gaude: terrorismoaren kontra denak balio badu, baita gezurrak ere. Zergatik ez? Lehen ere baliatzen zen gezurra, egia da, baina tortura edo ustelkeria bezala: ezkutuan. Orain agerian eta mikrofonoen aurrean.
Kontu jakina da: terrorismoaren kontra, denak balio du.
Fikziozkoak omen dira pertsonaiok, baina modu errealean eragiten didate, ez bakarrik nire pentsamendu-jokabideetan, ez bakarrik nire lanetan: urliaren hatsa senti dezaket poeta horren poemagintzan, berendiaren itzala ikusi ipuin hartan.
Lotura ia ikusezinez ehundutako sarea baita literatura, horra irizpide bat literatura juzkatzeko: saretik kanpo badago, sarerik ehuntzen ez badu, ez da literatura.
Siesta garaiko amesgaizto bat. Lasaitzen hasita nago.
Aharrausi batzuk egin, eta ondoan botata neukan periodikoa hartu dut prentsaren otarrera eramateko. Orduan ohartu naiz zein izan den amesgaiztoa eragin didan amesgaiztoa: periodikoaren portadan, Zaragozako Akademia Militarretik kendu duten eskulturaren argazkia. Hogeita hamar urte pasatu omen dira eskulturako mandoduna -ez dut zalduna deituko- hil zenetik, baina ez da hil. Bizirik segitzen du hainbat kale-izen, eliza eta erakundetan. Bizirik, hainbaten kaskezurrean eta praktika politikoan. Bizirik eta mehatxuka aldian behin izaten ditudan amesgaiztoetan.
Atzo eta gaur, eta bertsio guztietan, ustiaketa da mendebaldarrok praktikatzen ari garena. Globalizazio hitzak, José Luis Sampedrok ondo esan zuen, gorantz doan globo baten irudia ematen du, baina globo horretan zibilizatua deitzen den mundu aurreratu esklabista bakarrik kabitzen da. Han behean, globalizazioaren globotik kanpo, globalizatuak, konkistatuak, ustiatuak, Frantz Fanonen lurreko kondenatuak kaiuko eta pateretan.
Okzitaniako Tolosako elkartea da aipatu kolektiboa eta Frantziako Gobernuak dekretuz desegin zuen 2022an. Orain Estatu Kontseilua gobernuaren erabakia egokia dela berretsi du.
Sare Herritarrak antolatuta, pasa den urtarrilaren 11n Bilboko kaleak bete zituen manifestazio jendetsuaren ondoren, berriz sortu da eztabaida, euskal presoei salbuespen legeriarik aplikatzen ote zaion. Gure iritzia azaltzen saiatuko gara.
Espetxe politikan aldaketa nabarmena... [+]
Duela gutxi think tank izateko jaioa omen den Zedarriak bere 6. txostena aurkeztu zuen. Beren web orrialdean azaltzen dutenaren arabera, zedarriak ebidentea ez den bidea topatzeko erreferentziak dira. Hots, hiru probintzietako jendarteari bidea markatzeko ekimena. Agerraldi... [+]
Eskoziako Lur Garaietara otsoak itzularazteak basoak bere onera ekartzen lagunduko lukeela adierazi dute Leeds unibertsitateko ikertzaileek.. Horrek, era berean, klima-larrialdiari aurre egiteko balioko lukeela baieztatu dute, basoek atmosferako karbono-dioxidoa xurgatuko... [+]
Karen Daniela Ágredok dioenez, atxilotu zutenean berak ez zuen ertzainik zauritu, haiek lurrera bota zuten eta konortea galdu zuen. Ondoren, Ertzaintzaren komisariaren zoruan iratzartu zen eta handik ospitalera eraman zuten.
Hiuzz + Bloñ + Adur
Noiz: otsailaren 15ean.
Non: Iruñeko Aitzina tabernan (Egun Motelak kolektiboa).
--------------------------------------------
Larunbat goiza Iruñean. Neguko eguzkitan lanera doazen gizon –eta ez gizon– bakarti batzuk... [+]
.jpg)
Hizkuntz Eskubideen Behatokiak jaso ditu kexak: bisita gidatuak gaztelania hutsean, eta sarrerako zerbitzuetan ere bai. Bitxia da kontua: baskoien mintzairaren hitzak dituela uste den brontzezko objektua ikustera joan... eta azalpenak gaztelaniaz. Kexek eragina izan dute, eta... [+]
Julen Linazaroso Macsonrisas-eko kideak azaldu duenez, sari-bolek, harrapakin-kutxek eta enparauek bideojokoetan ordu gehiago jokatzea dute helburu. 35 eta 64 urteko pertsonen artean bideojokoen erabilerak gora egin du 2023tik 2024ra, Ipsosek emandako datuen arabera.
Zubiak eraiki Xiberoa eta Boliviaren artean. Badu jadanik 16 urte Boliviaren aldeko elkartea sortu zela Xiberoan. Azken urteetan, La Paz hiriko El Alto auzoko eskola bat, emazteen etxe baten sortzea, dendarien dinamikak edota tokiko irrati bat sustengatu dituzte.
SPRI sozietatearen eraikinaren aurrean elkartuko dira langileak hurrengo asteko ostiralean.
Ostegunean egoera hori ikertzeko eta zuzentzeko eskatu dio EH Bilduk Nafarroako Gobernuari legebiltzarreko osoko bilkuran. UPNk eta PPk bat egin dute eskaerarekin, eta Osasun Departamentuak urtebete du ikerketa gauzatzeko.
Oldarraldi faxistaren aurrean askatasuna leloarekin manifestaziora deitu dute dozenaka herritarrek. Ostiralean —hilak 21— 19:00etan Herriko Plazatik abiatuko da protesta, eta ahalik eta jendetsuena izatea nahi dute deitzaileek, faxismoaren oldarraldiari galga... [+]