Bizkaiera, hutsaren hurrengoa euskaltegian
Bizkaiera gutxi entzungo duzu Bizkaiko euskaltegietan. Gehien, Labayru Ikastegikoan. Han, izan ere, ia ez duzu besterik adituko. «Talde homologatuak bizkaierazkoak dira, %100ean ia», diosku Josemi Vidales euskaltegiko arduradunak. «Guk ez dugu batuazko eskolarik eskaintzen helburu jakin batekin ez bada: EGA ateratzea, hizkuntz-eskakizunen bat prestatzea...». EGA bera ere, nahi izanez gero, bizkaieraz egin dezakete bertako ikasleek, euskaltegiak akordio berezia baitu horretarako.
Labayrun, hala ere, euskalkia ez da ikasgaia, tresna baizik. «Ikasle mota bi daukagu: batetik, nagusitxoak, etxeko euskara dakartenak eta bizkaieraz alfabetatzera datozenak. Gero eta gutxiago dira horiek, oro har gero eta jende gutxiago alfabetatzen delako. Bestetik gazteak dauzkagu, ikastetxean bizkaiera ikasi dutenak, eta hobetzeko edo EGA ateratzeko guregana datozenak». Inoiz joaten zaie batuaz badakien baten bat bizkaiera ikasteko gogoz, baina horiek hutsaren hurrengoa dira. «Halakorik izatekotan, beste euskaltegi bateko irakasleak izaten dira, edo beste herri batera bizitzera joan direnak eta bertakoei ulertzen ez dietenak», azaldu du Vidalesek. «Inoiz, besterik gabe ikastearren etortzen da baten bat, baina hori ez da batere ohikoa».
Igone Olabarria AEK-ko arduraduna da Busturialdean. Dioskunez, azken zazpi urteetan-edo ez da bizkaiera ikastarorik eman eskualdean. Ez dago ikasle nahikorik taldea sortzeko. «Pare bat etortzen zaigu urtero ikasteko prest, baina... Institutu irakasleak izaten dira sarritan, batua dakitenak baina ikasleekin bizkaieraz jardun nahi dutenak».
Gainerakoak antzera dabiltza. «Hizkuntza politika Sailburuordetzak ezartzen du, beti ere Euskara Biziberritzeko Planean (EBP) txertatuta», gogorarazten digu Iñaki Unibaso HABEko Bizkaiko Ikuskatzaileak, «eta ez da inon aipatzen euskalkiei tratamendu berezirik eman behar zaienik. HABEk ez die euskaltegiei halakorik eskatzen, oinarrizko curriculuma batuazkoa da, eta gero ikastetxe bakoitzak jakingo du nola osatu». Honenbestez, badira Labayruk bezala euskalkiari arreta berezia ematen diotenak han-hemen, baina oso gutxi dira.
Orain dela urte batzuk AEK-k inkesta bat egin zuen bere euskaltegietan, Aitor Fernandez de Martikorenak azaldu digunez. «Eskoletan erabiltzen zen euskara ereduari buruzko inkesta zen. Lehenengo zatian esaldi batzuk zeuden, euskalki desberdinetan idatzita, eta batuaz berridatzi behar ziren. Ondoren, hainbat galdera zegoen eskoletan erabiltzen genuen hizkeraz: ea euskalkiari zenbateko lekua ematen zitzaion, eta abar».
Handik hilabete gutxira inkestaren emaitzen berri izan zuten: «Espero genuenez, Bizkaian jendeak batua eta gipuzkera parekatzen zituen. Esaterako, esaldi batean `jausi' hitza agertzen bazen, berridazketan `erori' idazten zuten, hura zelakoan batua eta ez besterik. Atentzioa ematekoa izan zen hura».
Fernandez de Martikorenaren esanetan, eztabaida hori oraindik burutzeke dago AEKn. «Inkesta hark balio izan zuen batua uste baino zabalagoa dela ohartzeko, eta hori kontuan hartzeko eskola emateko orduan». Hala ere, eta Getxokoaren ustez, gipuzkerak eragin handia dauka oraindik Bizkaiko euskaltegietan: «Inork ez du esango eskoletan `erori' lehenetsi behar denik `jausi'-ren kaltetan, baina seguru nago askok buruan daukatela, konturatu gabe bada ere. Kalean modu batez egingo dute, eta eskola ematean beste batez». Bizkaierari, antza, ate guzti-guztiak ixten zaizkio batzuetan.
AEK-k urteak daramatza Berbalaguna proiektua sustatzen herri askotan. Azken mailatan dabiltzan ikasleei euskaraz jarduteko aukera ematea dute helburua, hizkuntzan trebatuago dagoen norbaitekin astean ordu batzuk elkartuz. Hori, Bizkaiko eskualde batzuetan, euskalkia lantzeko modu egokia izan daiteke; ikasleak eskoletan topatuko ez duen modua, bide batez esateko. «Hemen, euskaltegiko irakasle guztiak bertokoak dira, baina eskoletan batua erabiltzen da», diosku Nahia Guenaga ondarrutarrak. «Hala behar du: telebista, egunkariak, liburuak… batuaz aurkituko dituzte gero».
Guenagak Berbalaguna proiektuaren diseinuan parte hartu zuen Lea-Artibai eskualdean, eta berak ere berbalagun dihardu herrian. «Bertoko euskaldun zaharrak gara denok, bertoko euskara ondo dakigunak». Ia AEK-ko ikasle guztiak, Euskal Herriko bailararik euskaldunena omen den honetan, kanpotarrak dira ezinbestean. Hala, «Berbalaguna egitasmoa etorkinen eta bertokoen arteko harremana garatzeko sortu zen batez ere. Etorkin horietako asko euskalduntzen ari dira, baina kexu dira, eskolan ikasitakoa ez dutelako gero kalean entzuten. Hizkera bien arteko aldea aipatzen digute beti». Inoiz batuaz ondo dakien euskaldunen bat edo beste suertatu izan zaie bezero: «Beste eskualde batetik hona bizitzera etorritakoak izaten dira, bertoko hizkera ondo ikasi gura dutenak». Ale bakanak, beti ere.
Irakurlea dagoeneko jakitun dateke Euskal Herrian askatasunaren alde egon den eta dagoen gatazka politikoaren ondorioz urte luzetan kartzelan, erbestean edota deportazioan bizi behar izan duten euskaldunak, etxerako bidean, beren bizitza berregiten hasteko izaten dituzten... [+]
Bi herrialdeekin arma nuklearrei buruz hitz egin nahi du AEBko lehendakari Donald Trumpek, ostegun honetan bere bulegoan kazetariei jakinarazi dienez.
_2.jpg)
EHUko Errektoretza Taldeak hedabideetara igorritako ohar baten bidez jakinarazi du neurria: "Unibertsitateak baieztatzen du salatu duten irakaslea jada klaseetatik at dagoela eta ez dela fakultatera joango kasua argitu arte".
Abiadura handiko trenaren aurkako manifestazioa egingo dute Iruñean larunbat honetan AHT Gelditu plataformak deituta, 12:00etan Diputaziotik abiatuta. Castejon eta Iruñea arteko trenbidearen eraikuntza lanek aurrera jarraitzen dute eta Espainiako Garraio... [+]
EMEADEDEI + MAHL KOBAT
NOIZ: otsailaren 2an.
NON: Zuiako gaztetxean, Murgian.
----------------------------------------------------
Iazko irailaren 20an izan genuen lehen aldiz musika kolektiboaren berri, sortu berri zuten sare sozialeko profilean: “Hemen da Hil da... [+]
Adin txikiko neskak 2023an salatu zuen entrenatzaileak hiru aldiz musukatu zuela bere baimenik gabe. Nafarroako Probintzia Auzitegiak Iruñeko epaitegiak ezarritako zigorra baieztatu du. Entrenatzaileak ezingo du harreman zuzenik izan adin txikikoekin inongo lanbidetan eta... [+]
Kaskarotak eta maskaradak urtarriletik dabiltza martxan, Malerrekakoak etorri dira segidan eta pixkanaka han eta hemen ospatu dira inauteri festak. Aurten, ordea, data nagusiak berandu datoz oso; Kandelaria egunean Hartza esnatu zen, baina ilargiari begiratu eta beste pixka... [+]
Sozioluinguistika Klusterrak, zenbait erakunderen laguntzarekin eta Asier Amezaga, Eduardo Apodaka eta Asier Basurtok landutako lanean, Itzulinguru izeneko proiektuaren emaitzak argitaratu ditu. Itzultzaile neuronalek (azken belaunaldiko itzultzaile automatikoak, zeinak euskaraz... [+]
Otsailaren 13a Torturaren Kontrako eguna izanki, Euskal Herriko Torturaren Sareak gutun publiko bat igorri du. Poliziek torturatu euskal jendeen lekukotasunak bildu, eta aitortza egiteko xedea du sare berri horrek Euskal Herri osoan. Torturatuak izan diren 5.000 pertsonei... [+]
Ibilgailu baten bidez, Ver.diren protesta batean zeuden manifestariak aurretik eraman ditu. Duela egun gutxi, supremazista zuri batek 11 pertsona erail zituen Suedian.
"Polizia hila, baratzerako ongarririk onena" idatzi zuen atxilotuak sare sozialetan, eta lau milioi jarraitzaile baino gehiago ditu bere profilak, Guardia Zibilak azaldu duenez.
.jpg)
Larunbat honetan itxiko dute Laba ostatua Iruñeko Gazteluko plazan eta, bitxia bada ere, egun osoko festarekin ospatuko dute itxiera, agurra ez baita behin-betikoa: Labak ondoko Windsor tabernarekin bat egingo du, obrak hastera doaz, eta beranduenez irailean berriz... [+]