Net Hurbil: Hitz gutxitan, zertan da mundua 2006ko irailean?
Frantsesek Le Diplo deitzen duten hilabetekaria lehen mailako erreferentzia da munduko ezkerrarentzat (frantsesezkoaz gain, edizio asko ditu, espainolezkoa tartean); Ignacio Ramonet aginte faktiko bat da, ezkerrean bezala altermundialisten artean. Munduko egoeraren ikuspegi orokorra laburbiltzeko ahaleginean, Ramonet Libanoko uda honetako gerra ez deklaratutik abiatu da.
Ramonetek ohartarazi du, hasteko, Libanon gertatu dena ez dagoela zuzenean lotuta globalizazioaren fenomenoarekin, XIX. mendetik datozen gatazken korapiloekin baizik. «Ideologia liberalak petto egin du sinetsi duenean komertzioa handitze hutsak berekin bakea dakarrela»; Ekialde Hurbileko gatazka konponezina omen da horren lekuko.
Baina Ekialde Hurbileko saltsak gure telebistetan daukan nagusitasunak ez dizkigu ahaztarazi behar munduko beste bi eskualde gatazkatsu. Ekialdeko Asiaren garrantzia gero eta handiagoa da; India eta Txina jadanik potentzia handiak dira, eta gainera eskualde hau tentsio ugariz beteta dago: India-Pakistan, Txina-Taiwan, Ipar Korea-Japonia... Bestalde, munduaren koadroa osatzeko Saharaz beheko Afrikan pilatzen ari den presioa ez da analisitik kanpo utzi behar.
Ohar nagusiekin segituz, berriro gerra nuklearra omen da (hondamendi ekologikoarekin batera) munduak gaur daukan arrisku nagusietakoa. «Indiatik hasi eta Suezko kanalerainoko eskualdean dago bilduta sekula ezagutu den armategirik hilgarriena», dio Ramonetek. India, Pakistan eta Israelek daukate bonba atomikoa (horien kontrolerako itunik sinatu gabe, gainera) eta eskualde horretako gerretan sartuta daude Errusia, Britainia Handia eta Estatu Batuak. Hor sortutako krisiak kudeatzeko ez dago Nazio Batuen Erakundea besterik, eta honek indar txikiegia dauka.
Gaurko estrategiak ulertzeko, jakin behar da munduak etorkizuna hiru zelaitan jokatzen duela. Militarra da bata, eta horretan AEBak dira jaun eta jabe. Bigarrena ekonomiko eta komertziala da; honetan mundializazioaren logika da nagusi eta agintzen dutenak ez dira erakunde publikoak, konpainia pribatuak eta finantz interesak baizik. Hirugarren zelaia, ekologiari eta gizarteari dagokiena da; eremu honek arazo handi eta oso ezberdinak biltzen ditu bere baitan. Honetan sartu ditu Ramonetek ingurumenak, mundu mailako arau berrien beharrari lotutakoak eta herritarrek bizi dituzten buruhauste eta nekeak. «Hemen nagusi dira behartsuak, desordena, babesik eza eta kaosa», idatzi du.
Bigarren, Israeli aitortuta baduela estatu gisa irauteko eskubidea, gero eta nabarmenagoa omen da militarismoak ez dakarrela konponbidea. Gerra hauetako gehienak «asimetrikoak» baitira, nagusitasun militar handi batek ez dakar garaipena berez. Libanon ikusi da, eta Iraken ari da ikusten.
Hirugarrenik, «fronte mediatikoa inoiz baino erabakiorragoa da, baina informazioaren testuingurua aldatu egin da», dio Ramonetek. Gerrak hein handi batean iritzi publikoetan jokatzen dira, eta komunikabide berriek (eraso nuklearrari aurre egiteko diseinatutako Internetek, batez ere) leku garrantzizkoa daukate; Libanon frogatu ahal izan dute israeldarrek, hainbeste bonbaketarekin erresistentziaren komunikabideak mututzerik lortu ez dutenean.
Laugarrena: Washingtonek ezarri nahi duen demokrazia ez da bakerako berme. Palestinan eta Libanon frogatu dute, hauteskunde garbiak egin ostean gogor egurtu dituztenean. Ordainetan, islamismo erradikala bihurtu da AEBei aurre egiteko tresnarik onena. «Hein batean islamismo erradikalak hartu du XIX.ean anarkismoak eta XX.ean komunismoak eduki zuten lekua».
Bosgarren, estatuarenak ez diren erakundeak ari dira etengabe ugaritzen eta indartzen. Mota guztietakoak dira, ekologistak, humanitarioak... baina horien artean mugimendu armatuek paper erabakiorra jokatzen dute.
Seigarren, 2001eko irailaren 11z geroztik aro berri batean sartu gara. Asko eta luze idatzi izan du Le Monde Diplomatiqueko zuzendariak horretaz. AEBen inperio nahiak erresistentzia guztiak «terrorismo» etiketaz hornitu eta herritarron eskubideak urritu ditu, baina ororen buru mundua gaur egun are arriskutsuagoa da. Mega-atentatu gehiagoren zain bizi gara. Beraz, AEBen «izuaren kontrako gerra» ditxosozkoak porrot egin du.
Zazpi: AEBen indar militarra garestiegia da, eta gainera merkatal defizit izugarria nozitzen duen ekonomia batek eutsi behar dio. Munduko aurrezkiak bereganatzen dituen ponpa handia dira AEBak. Azkenean, munduko ekonomia atzerakada batera eraman dezakete. «Hori da -dio Ramonetek- gaurko arazo (ikusezin) handienetako bat».
Zortzi: amerikarren defizitak eskulan merkeko herrialdeei egiten die mesede, eta Hegoaldeko ekonomien konkurrentzia -dagoeneko handia dena- are handiagoa izango da. Ugaritzen ari dira Hegoaldeko multinazionalak. «Egin apustu mundializazioaren ziklo baten amaieran gaudela. Gaur dagoen moduan, potentzia zaharrei mehatxu egiten die. Ez da baztertu behar protekzionismoa berriro azaltzea».
Bederatzi: nazioarteko emigrazioek 175 milioi lagun eraman dituzte beren etxeetatik atzerrira. Merkatu ekonomiak produkzio tresna guztiak askatu ditu, salbu eta eskulana, hau Estatuaren mende geratzen da eta. «Baina emigrazioaren bonba -idatzi du Ramonetek- ez da oraindik lehertu. Drama handi horrek estu hartuko ditu gure gizarte garatuak».
Hamargarrena eta azkena: hazkundearen mugak. Alde batetik, petrolioaren aroa bukatzen ari da. Eta bestetik, kontsumitzen dugun petrolioak sekulako hondamendiak ekarriko dituen aldaketa klimatikoa eragiten du.
Le Diplok iragarri du mundializazioan norabide aldaketa datorrela. Oraingoz itxura handirik ez du, bada.
-------------------------------------------------------------------------
www.argia.eus/nethurbil helbidean, gai honi buruzko informazio gehiago eta Interneteko loturak.
“Te Siklârel Romanipen” ikasketa plana prestatu dute Ijito Herriaren historia eta kultura Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzan txertatzeko. Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak sortu du proiektua, EHUrekin eta Amuge Euskadiko Emakume Ijitoen Elkartearekin... [+]
Argazkia bai, ala argazkia ez? Oraintxe bertan, ez dago argi Rio de Janeiron hasi berri-berria den G20aren goi bileran argazkia izango ote dugun ala ez. Bertaratu diren agintari gorenen “familia-argazkia”, alegia. Horrelakoetan arauzkoa bihurtu dena: turista... [+]
Palestina, mediatikoki aurkeztua ez den bezala, aipatu zen joan den larunbatean Makean, mintzaldi, tailer, merkatu eta kontzertuen bidez.
"Hizkuntzen irabazia" kongresua izango da azaroaren 26an eta 27an Donostian. Arlo digitalean inglesaren erabilera aregotzen ari den garaietan, kongresuak euskara bezalako hizkuntza gutxituek tokiko ekonomiari egiten dioten ekarpena agerian utzi nahi du.
Urtarrilaren 20an utziko du AEBko presidente kargua Joe Bidenek, lekukoa Donald Trumpi emanda –zeinak AEBen norabide aldaketa marka dezakeen Ukrainako gerran–. Agintaldia amaitu aurretik, baina, irakurri dugu Ukrainari baimena eman diola Errusiako Kursk eskualdean... [+]
192 milioi sagar 2024. urtean. Segundoero sei sagarretik gora saltzen du Britainia Handiko Tesco supermerkatu kate han ezagunak; ia 27.000 tona. Zenbaki ikusgarriak dira baina are harrigarrigoak dira bertokoak, Ingalaterrako sagarrak direla jakinda.
Urriaren 24an 40 urte egin du preso Georges Ibrahim Abdallah libanoarrak Frantziako Estatuan. Palestinaren askatasunaren aldeko militantea, Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea izan zen, eta diplomazialari israeldar eta amerikar bana hiltzeaz akusatua da... [+]
Hori da Israelgo hedabideetan azken egunotan bolo-bolo dabilen albistea. Baieztapenaren inguruan auzi ugari daude, eta horietako batzuk ikerketa judizialean aztertzen ari dira. Israelgo Estatuko Fiskaltza urriaren amaieratik ikertzen ari da Benjamin Netanyahu Israelgo lehen... [+]
Larunbatean Makean izanen da Hamza Abuhamdia, Parisen bizi den palestinar queer-a, Palestinaren aldeko topaketaren kari. Israelek bideraturiko pinkwashing-ari buruzko tailerra eskainiko du –bat-bateko euskarazko itzulpenarekin– arratsaldeko 15:30ean. LGBT pertsonen... [+]
Munduko pertsonarik aberatsena da Musk, Forbes-en azken sailkapenaren arabera. Vivek Ramaswamy politikari eta enpresa-buru kontserbadorea izanen du bere ondoan, kargua betetzeko. "Erreforma estrukturala" bideratzekoa dute, gobernuarentzat "inoiz ikusi gabeko... [+]
Silizearen hautsak sorturiko gaitz eta biriketako minbizi kasuek ez dute etenik azken urteetan. Australian, Ingalaterran edo Espainiako Estatuan alarmak piztu dira, eta kristal-silizea duten kuartzozko sukalderako mahaiak egitea debekatzeko urratsak ematen hasi dira.
2023ko abuztuaren 4an atxilotu zuten etxean Teherango Inteligentzia Ministerioko agenteek. Desagerrarazi eta gero, fisikoki nahiz psikologikoki torturatu zuten Evingo espetxean. Orain heriotza-zigorra ezarri diote, eta espetxekideek haren aldeko defentsa eskutitza argitaratu... [+]
Nafarroan torturatutako ia mila pertsonaren errealitatea eraldatzen hasi berri dela azaldu du antolakuntzak. Nafarroako torturaren biktimen lehen aitortza ofiziala aurtengo apirilean egin zen, eta oraingoa antzeko prozesuetatik igaro diren beste torturatuekin eta gaian aditu... [+]
Goiburu baten bidez ezagutu nuen Juana Dolores; zera zioen: iraultzaileagoa zela ondo idaztea, katalanez idaztea baino. Flipatu egin nuela aitortu diot, eta berak esan dit bizitzako lehen elkarrizketa zuela hura. Lau urte geroago, berritasunaren olatua surfeatu du, eta... [+]
