Ihesi: Karrantza, haurrekin trikuharrien bila
Baina utz ditzagun antropologia eta soziolinguistika albo batera, eta ekin diezaiogun txangoari. Karrantzara Bizkaitik edo Kantabriatik joan daiteke. Lehenbiziko bidea laburragoa da, baina bertakoek, zalantzarik gabe, bestea gomendatzen dute. Luzeagoa izanagatik, askoz azkarrago iritsiko zara bertatik joanda.
Bilbo ingurutik abiatuta, A-8 autobidetik joan behar dugu Santanderreranzko bidea aukeratuz beti. Luze gabe izango gara Euskal Herritik kanpo. Laredo inguruan, 173 irteeratik irtengo gara, Colindreserantz. Berehala N-629 errepidetik abiatuko gara, Ampuero eta Limpiaseranzko norantza hautatuz. 15 kilometro egin eta gero, gutxi gorabehera, Gibaja herrixka utziko dugu ezkerretara. Handik 500 metro ingurura, Karrantzarako bidea (CA-150 errepidea) aurkituko dugu, ezkerretara halaber. Bost kilometro gehiago eta Euskal Herrian izango gara berriro. Bagaude Karrantzan.
Herrira sartu bezain laster, eta autoz beti ere, La Cadena eta Molinar auzoak zeharkatuko ditugu eta, luze gabe, Ambasaguasera helduko gara. Karrantzako 3.000 biztanleak 50en bat herritan sakabanatuta bizi dira, eta Ambasaguas da handiena, Kontxaren ostean.
Hain zuzen ere Kontxara jo beharko dugu Ambasaguaseko gasolindegiaren parean dagoen errepidetik abiatuta, eskumarantz. Pare bat kilometro harago dago Karrantzako auzo garrantzitsuena, eta haren erdi-erdian haran osoko udaletxea. Turismo bulegoa ere bai.
Herrixkaren erdirantz joango gara, haren izenean ageri den kobazuloa ezkerretara utzita. Inguru horretantxe, Karrantzako bosgarren ibilbide turistikoari ekitear gaudela ohartaraziko gaitu errotulu koloretsu batek. Eta berehala eskumara joko dugu, La Calera del Prado-Arreturasera eramango gaituen zementuzko bidetik.
Laster utziko ditugu atzean Aldeacuevako azken etxeak; bideak belardi eta zuhaitzez osatutako paisaia zeharkatzen du, gora nahiz beheranzko aldapa xumeekin. Tipi-tapa, kilometro batzuk egin eta gero, Cueto de la Presa izeneko ingurura iritsiko gara, mendian bertan jarritako armarri batek adieraziko digunez. Hortik aurrera bideak altzifre sail handi bat zeharkatzen du, zuzen-zuzen.
Alderdi arkeologikoaren porrotari jaramonik egin gabe, txangoak aurrera jarraitzen du. Oraindik bide erdia baino gehiago dugu egiteke, baina dagoeneko ez ditugu aipatzeko moduko aldapak igo behar izango berriro. Cotobaserora igotzen ari gara, baina mendi hegia ezkerrean utzita. Pinudi zabal bat zeharkatu ostean aukera edukiko dugu, nahi izanez gero, eskumara jo eta gailurrera igotzeko. Bestela, zuzen segitzea daukagu.
Eskumara berriz, Aldeacuevara doan bidea dago. Bertatik joanda, eta pare bat kilometro-edo egin eta gero, El Pital auzoko bidegurutzera helduko gara. Ezkerretara jo, eta laster izango zarete ibilbide hasieran. Aldacuevako elizan, alegia. Bertako aparkalekuan egurrezko mahaiak daude, bideak eragindako gosea arintzeko ezin egokiagoak. Zer jan eramanez gero, noski. Trikuharririk ezean, ogitartekoak ez dira txarrak.
Karrantzan sartu bezain laster, Pozalaguako kobazulora doan bidearen hasiera aurkituko dugu, errotulu batek argi adierazita. Igoera latza autoz egiteko, azken zatia batez ere, baina helmugan sari ederra dago: alde batetik, Ranero haitzen ingurune ederra, haranaren ikuspegi paregabea eta guzti; bestetik, noski, Pozalaguako leize-zulo zabalera sartzeko aukera. Hala egiten duenak munduko estalaktitarik bitxienetakoak ikusiko ditu. Estalaktita eszentrikoak, alegia. Leizearen erdian dagoen aretoko sabai osoa betetzen dute, eta esan liteke grabitate legeei aurre egin nahi diotela, jaio ostean gorantz itzultzen baitira berriro, era guztietako itxurak hartuz, elkarrekin korapilatuz eta batzuetan sabaiarekin ostera ere elkartuz. Munduan halako estalaktita gehien daukan kobazuloa da. Bisita egiteko oso ondo atonduta dago gainera.
Pozalaguatik errepide nagusira itzulita, kilometro pare bat baino ez dugu egin beharko Karpin Abentura parkera ailegatzeko. Parkeko zatirik handiena Karpin Animalia da, eta bertan hamaika piztia bizi ikus ditzakegu, batzuk nolabaiteko askatasunean: hartzak, otsoak, katamotzak, pottokak, saiak... Gainera, desagertutako animaliei eskainitako aldeak ere badaude. Terrasauron, dinosauroak dira jaun eta jabe; Gastornisland izenekoan, berriz, dinosauroen ostean planetaz jabetu ziren espezieak, gu geu barne. Umeak eramateko leku polita da Karpin, baina kontuz, txikienak kikildu egiten baitira gezurrezko tiranosaurioak orro egiten duenean. Gurasoren bat ere bai, egia esan behar bada.
La Concha-Casa Garras jatetxea
Kontxa
94-680 62 80
El Cartero sagardotegia
Molinar
94-680 66 74
Ostatuak:
Molinar bainuetxea
Molinar auzoa, 17
94-680 60 02
El Herrero etxea
Ambasaguas
94-680 66 50
Bizkaiko mendebaldea eta Kantabriako ekialdea aspaldiko joko baten gordeleku dira: pasaboloa. Jokalariek ahalik eta urrunen bota behar dituzte, bola batekin joz, bata bestearen atzetik jarritako hiru bolo. Santanderren ez bezala -han egunkari eta telebisten arreta ere bereganatzen du-, Bizkaian gainbeheran dugu pasaboloa. Eta hala ere, jokalaririk onenak, momentuz behintzat, Euskal Herrikoak dira.
Antza denez, badira pare bat mende-edo pasaboloa asmatu zela. Batzuen ustez, Lanestosan, Bizkaiko azken herrian; beste batzuen iritziz, Kantabrian. Liskarra argitzeke dago, baina gauza bat argi dago behintzat: Bizkaian, Karrantza da pasaboloaren hiriburua, herrialdeko bederatzi klubetatik, hiru bertakoak dira eta. Beldurrik gabe esan daiteke Karrantzak daukala pasabolo jokalari gehien biztanleko, are gehiago gainerako klubak herri edo hiri handietan daudela kontuan izanik: Bilbo, Barakaldo, Sestao, Muskiz... Pentsa, Aldeacueva herrixka txikiak ere baditu taldea eta jokalekua. Hutsaren hurrengoa, nolanahi ere, orain hamarkada gutxikoarekin konparatuta: bertakoek gogoratzen dutenez, garai batean Karrantza haraneko herri guztiek zeukaten bolatoki bana, eta batzuek bi ere bai.
Pasaboloan dena da egurrezkoa: bola, boloak eta probalekua. Hiru boloak ahalik eta urrunen jaurti behar dira, eta horren arabera lortzen dira puntuak. Martxotik urrira jokatzen da, eta astebururo izaten da saioren bat. Txapelketa ofizialez gain desafioak daude, eta baita liga bat ere, martxotik ekainera. Oraindik ere, diotenez, ikusle kopuru politak izaten dira lehiaketarik garrantzitsuenetan.
Hamarkada batez lokarturik izan ondotik, otsailaren 22an iratzarriko dute hartza Miarritzen. Festilasaik, Arroka elkarteak, Maritzuli dantza konpainiak, Gaztetxeak eta Ikastolak bat egin dute, aurten, programazio berezi bat eskaintzeko.
Hizkuntzarako ere gurasoak haurrentzako eredu direla kontuan hartuta, euskararen erabilera eta irakaskuntzari buruz sentsibilizatzeko helburua duen hamabostaldia antolatu dute Hendaia, Urruña, Donibane Lohizune eta Ziburuko herriek. Martxoaren 15etik 30era guraso... [+]
Apirilean zen sartzekoa araua baina atzeratzea erabaki dute. Derrigorrezkoa izanen da ibilgailuetan agiria eramatea, ez soilik hiri eta herri nagusienetan sartu ahal izateko, baita kostalde osoko errepideetan mugitu ahal izateko ere.
«I will overturn, overturn, overturn, it[…]»
Ezekiel 21:27 – King James Version
«Algoritmo guztien gainetik, algoritmo guztien azpitik»
Xabier Landabidea
Deseroso nago, deseroso gure jendarteak teknologiarekiko hartu duen jarrera kasik... [+]
Irakasleek urtetan pilatutako jakintza kontuan hartzea, klaustroek erabakiak hartzeko autonomia bermatzea, IKTen “uneoroko erabilera” sustatzen duten planak geldiaraztea, eta ikasgeletan aldaketa metodologikoak sartu aurretik dituzten ondorioak tentuz aztertzea... [+]
Gertatutakoak ez direla kasualitatea azpimarratu dute. Unibertsitateko eremuetan indarkeria matxista gertatzen dela azaldu dute, eta arazoa sistematikoa dela. Protokolo bat eskatu dute erasotuak babesteko. Erasotzaileak inpunitate osoarekin jokatu duela salatu dute.
Gaztelueta C -Berango C gazteen futbol partidua bertan behera geratu zen Larunbatean. Jokatzen ari zirela Gaztelueta C taldeko gazte batek aurkariari "beltz zikin madarikatua" deitu zion. Gorengo erregional mailako Otxarkoaga-Iturrigorri partiduan ere... [+]
Atxuri auzoan 2019ko azaroaren 5ean Voxen kontra egin zuten bederatzi pertsonaren kontrako epaia iritsi da. Akusatuek ez dute espetxean sartu beharko.
Ia mende batez, Euskal Herrian ez da belaunaldirik tortura ezagutu ez duenik. 1960tik 5.379 lagun dira ofizialki, baina askoz gehiago dira, publikoki torturatu gisa agertzeak min egiten duelako oraindik ere. Eta seguruenik, oinarri-oinarrian ez delako ezer aldatu. Polizia... [+]
PSE-EEren zuzendaritza berriak alderdikideen %95en onespena jaso du. Anduezak proposatutako Batzorde Exekutiboan aurreko 26 kideetatik zortzi aurpegi berri daude soilik.
Macronek egindako deiari erantzunez, NATOko eta Europako agintariak Parisen elkartuko dira astelehen honetan, AEBek eta Errusiak iragarri ostean Ukrainako gerra amaitzeko elkarrizketei heltzekotan direla. Europak diru asko xahutu du Ukraina laguntzen, eta gerra amai dezakeen... [+]
Torturak jasan dituzten 900 lagun bildu dira Donostian Euskal Herriko Torturatuen Sarea aurkezteko, otsailaren 15ean. Ekimenak torturatuen bozgorailu izan nahi du, eta oraindik torturen berri eman ez duten herritarrak sarera batzera animatu dituzte. Eusko Jaurlaritzari eta... [+]
"(Oiongo osoko bilkuraren) helburua argia da, legez legitimatzea tramitazioan irregulartasun nabarmenak dituzten megaproiektu energetikoak"
Joan den asteazkenean egun gogorra eta desatsegina bizi izan genuen, ez bakarrik Labrazarentzat, baita zentral eoliko,... [+]
Azken hogei urteetako gazteen kokapen politikoa izan dute aztergai The Economisten. Europan 18-29 urte arteko gizonak emakumeak baino posizio kontserbadoreagoetan kokatzen dira.
Parke bakoitzak hirurogei hektarea izango ditu, eta 32 milioi euroko aurrekontua du proiektuak. Ingurumen eta baimen teknikoak berretsita, egitasmoari hirigintza baimena baino ez zaio falta eraikitzeari ekiteko.