Lerro hauek idazten ari naizela ustekabeak harrapatu egin nau. Fernando Muniozguren adiskidea duela gutxi hil da, minbiziak jota. Berria irakurrita sinestu ezinean nabilela, askotan izan genituen iritzi trukeak, askotarikoen artean proiektuak konpartituz elkarrekin aurrera egiteko gogoa, kemena, borondatea gogora datozkit. Burura datozkit, halaber, besteren artean, bake bideak baliatuz herri honek bere etorkizuna erabakitzeko eskubidearen aldarrikapenean jartzen zuen indarra, euskararen indarberritzea ahalbidetzeko xedez gure hizkuntzaren aldeko lanari lehentasuna, zentraltasuna esango zuen berak, eman beharraz egin ohi zuen azpimarra. Ezkerreko ez baztertzailea, askotariko sentibera zutenei irekitako abertzalea, iritzi eta indarrak metatzearen aldeko euskaltzale peto-petoa.

Duela hilabete gutxi Euskal Herrian irekitako prozesuak zer emanen duen bere begiekin ikustea desiratuko zukeen Fernandok, egon ziur. Kostata, jardun politiko desberdinetan, horietako hainbat muturretan, ari direnen arteko elkarrizketak bidea egiten ari diren honetan, euskalgintzan zer berri? galdetu dezake dagokeen talaiatik. Diskurtso berririk egituratzeko prozesurik ba ote dago gure artean? Ekimenak adostasunean oina hartuz eraikitzeko eta garabidean jartzeko borondaterik sumatzen al da bazterretan? Zaharrak berri! Esango du hainbatek.

Izan ere, politikaren zakuan lagun hurkoa entenditzeko, prozesuak konpartitzeko dauden ahaleginak ez dira igartzen euskararen aldeko jardunean. Euskarari lehentasuna ematen ahalegindu ordez, epe laburrean protagonismoa bilatzeari begira, alde bakarreko eta atxikimendua ez besterik bilatzen duten estrategia politiko jakineko ekimenak dira abian jartzen direnak, gure hizkuntza indarberritzeko ahalegina beste eszenatoki batera eramateko eragingarritasunik ez erakutsiz, euskara jendartera, paseoan ateratzen den txorimaloa bailitzan baliatuz.

Euskararen indarberritze ahaleginak gizartean bizi dugun errealitatea kontuan hartuz, testuinguru hori eraldatze aldera, askotarikoen arteko, ideien nola baita hizkuntza-elkartearen jatorriaren aldetik, adostasunak etengabe ehuntzea eskatzen du. Inguruabar horretan, besteak beste, EAEko euskararen erabilpena normalizatzeko Legeak eskaintzen dituen aukerak indarrean jartzeko ezintasun politikoak nola baita sozialak ditugunean, Lege berri batean esperantzak eta indarrak jartzea sakoneko arazoari itzuri egitea da, nik uste, hezkuntza-ereduei buruzko eztabaidan D eredu indartua bezalako formulak, euskarazko irakaskuntzan egin dugun ibilbide arrakastatsuari muzin egin eta hogeita bost urte atzera egitea den bezala.

Nafarroan, ostera, datorren urteko hauteskundeen jiran, UPN tarteko egongo ez den bestelako gobernua eratzeko itxaropena dagoenean, euskarak lehenbiziko pisura iristeko zailtasunak dituenean, horretara iristeko bidea egin ordez, hogeita hamargarren pisuaren bentanetan jarriko ote da indarra, euskararen inguruan aldeko iritziak bil daitezen ezinezko bihurtuz, hiztun kopurua emendatzeko urratsei, apalenak direnei bada ere, duela zenbait urte bezala, ateak berriro itxiz? Eta Iparraldean, euskararen aldeko hizkuntza politika bat gorpuztuz joateko abagunea ireki delarik, diren aukerak, lankidetzarako heldulekuak ez ote dira baliatuko direnak direlako gurdi horri tiraka ari zaizkienak?

Euskarak erronka handiak ditu, bistan da, baina horiei nekez erantzungo diegu bakoitza den tokikoa izanik, euskararen indarberritzea denon egiteko komuna bezala ulertzeko, azterketak batera jartzeko eta estrategiak bateratzeko urrats eragingarririk eta erabakigarririk egin ezean.